گوش‌ها را باید شست...!

پرشدن مجاری گوش از سروین یا موم گوش wax كه گاهی به صورت مكرر اتفاق می افتد، سبب ایجاد ناراحتی هایی از قبیل گرفتگی گوش، افت شنوایی، خارش و درد، وزوز گوش و گاهی سرگیجه می شود.ازاین رو متخصصان، تخلیه آن را كه اغلب از طریق شست وشوی گوش انجام می شود ضروری می دانند. شست وشوی گوش در تمام دنیا از روش های رایج كلینیك های گوش و حلق و بینی است. تخمین زده می شود كه در انگلیس هر هفته ۴۰ هزار مورد شست وشوی گوش و در ایالات متحده آمریكا نیز بالغ بر ۱۵۰ هزار مورد شست وشوی گوش انجام شود.در كشور ما نیز شست وشوی گوش آنچنان رایج شده كه اغلب افراد به محض هر نوع گرفتگی گوش كه ممكن است در اثر عوامل دیگری باشد، اقدام به شست وشوی مداوم گوش می كنند. برخی شست وشوی منظم و مكرر گوش را منجر به عادت كردن گوش به شست وشو می دانند و معتقدند شست وشوی گوش، آغازگر این عادت است. درحالی كه این گوش های آنها است كه مرتباً جرم می گیرد و نیاز به شست وشو می یابد، ازاین رو شست وشو همواره نقش ثانویه امدادی ایفا می كند.
● علت پرشدن مداوم گوش
پرشدن مداوم مجاری گوش ناشی از دو علت اساسی است. نخست این كه اختلالی در وظیفه خود پاك كنندگی یا مهاجرت لایه های متفلس و ترشحات مومی به سمت خارج ایجاد شده یا افزایش در عملكرد تولید ترشحات مومی گوش از سوی غدد موم ساز پدید آمده است كه در این صورت، موم در گوش انباشته و سفت می شود و جلوی شنوایی را می گیرد.
● روش های تخلیه موم گوش
تخلیه موم گوش به وسیله كورت یا از طریق مكش (ساكشن) یا شست وشوی سنتی با سرنگ فلزی مخصوص گوش یا شست وشو از راه شست وشوی دهان كه در دندانپزشكی نیز به كار می رود و متصل به یونیت گوش و حلق و بینی است، انجام می پذیرد. بهترین روش تخلیه گوش، مكش با روِ یت زیرمیكروسكوپ است. اما این روش نیز برای مجرای گوش كه به ورود ابزار بسیار حساس است در برخی افراد موجب ضعف و نقش بر زمین شدن می شود. شست وشو با سرنگ گوش متجاوز از یكصد سال است كه در تمام دنیا به كار می رود و همچنان مؤ ثرترین راه تخلیه جرم گوش به حساب می آید. البته باید توجه داشت شست وشو با سرنگ گوش باید به وسیله افراد كارآزموده و متخصص در این رشته انجام شود. چرا كه در شرایطی خاص موجب صدمه زدن به پرده یا پارگی پرده صماخ می شود.
● عوارض شست وشوی گوش
در هرحال شست وشوی گوش هرچند كار ساده ای به نظر می رسد اما باید به وسیله فردی متخصص انجام شود. در پژوهش های به عمل آمده مشخص شده است میزان فشاری كه قادر است پرده صماخ را به درد آورد میانگین ۵/۹۶ كیلو پاسكال تا ۲۲۷ كیلو پاسكال است كه سرنگ شست وسوی گوش و هم شست وشو با روش دیگر، عملاً فشاری بیش از این ارقام را روی پرده صماخ وارد می آورد. در هرحال، شست وشوی گوش قاعده و روش خاص خود را دارد و همواره باید سابقهِ پارگی قدیمی پرده صماخ از بیمار سؤ ال شود. چون آب در هنگام شست وشو در پرده صماخ و گوش میانی رسوخ خواهد كرد و از طریق شیپوراوستاش به حلق و بینی رخنه كرده و عفونت زمینه ای و غیرفعال را موجب خواهد شد.به یاد داشته باشید پرده صماخ كه سابقه پارگی قبلی داشته و جوش خورده است آسیب پذیری بیشتری نسبت به پرده صماخ سالم دارد و در اثر شست وشوی نامناسب و بی موقع ممكن است سوراخ شود.عوارض شست وشوی گوش به پارگی پرده صماخ محدود نمی شود.
در اثر شست وشوی گوش، التهاب مجاری خارجی گوش، گسترش پارگی قدیمی، گسیخته شدن استخوانچه ها و كم شنوایی حسی - عصبی در اثر ضربه های صوتی امكانپذیر است. شست وشوی گوش در افرادی كه اگزمای گوش، زمینه بیماری های قارچی، زمینه بیماری های سیستمیك مانند دیابت یا زخم های فشارندهِ ناشی از موم گوش در مجرا را دارند وجود دارد. علاوه بر این، شست وشوی گوش موجب بیداری عفونت های قارچی و التهاب شدید مجرا می شود. شست وشوهای مكرر در افراد سالم، همچنین باعث برهم خوردن محیط اسیدی مجرا و تغییرPH به سمت قلیایی می شود كه خود زمینه ساز بسیاری از بیماری های التهابی و عفونی است. شست وشو با جت هرچند روش پذیرفته شده در تخلیه موم از مجرای خارجی گوش است، اما چندان مطمئن تر از سرنگ شست وشو نیست. حتی با فشار ملایم این سیستم می توان نیرویی اعمال كرد كه به پرده صماخ آسیب وارد سازد. پارگی صماخ از طریق این شیوه شست وشو می تواند موجب درهم گسیختگی استخوانچه ای، فیستول پنجرهِ گرد و بیضی و دررفتگی پایك استخوانچهِ ركابی شود.به طور خلاصه می توان گفت شست وشوی گوش هرچند عملی بسیار شایع و درمانگاهی است، اما بروز اتفاقی عوارض به صورت نادر، گاهی مسا له ساز و دردسرآفرین می شود و حتی كار را به مراجع قضایی می كشاند. ازاین رو تبحر در شست وشوی گوش و اتخاذ روش مناسب دربرابر بروز صدمات احتمالی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

متخصص و جراح حلق و گوش و بینی
دكتر عبدالحمید حسین نیا

منبع : هفته نامه آتیه