زبان ‌جسمتان را یاد بگیرید

جسم و جان آدمی به طور طبیعی با هم متحدند. حالات روح در بدن موثر است و حالات بدن نیز در روح اثر می‌گذارد. برای مثال هنگام خشنودی و شادی روح، بدن به طور خودکار حالت شادی و سرور به خود می‌گیرد و چهره بشاش و لب‌ها متبسم می‌شود.
از این‌رو می‌توانید از طریق زبان رفتار (طرز قیافه، لحن، بیان و ژست‌ها) از احساسات، عواطف و هیجانات دیگران نسبت به خود یا هر کس دیگر باخبر شوید یا از آن برای قبولاندن نقطه‌نظرهای خود به دیگران سود ببرید.
بعضی علایم زبان رفتار از قبیل اخم که حاکی از خشم و نارضایتی است و لبخند که بر شادمانی دلالت می‌کند، برای همگان روشن و واضح است.
شما با خواندن این مطلب مجال می‌یابید که در محیط کار و نیز در محافل اجتماعی به بهره‌گیری از علایم غیرشفاهی، از حالات و احساسات نهانی دیگران درباره خود باخبر شوید.
به طور کلی، ارتباطات غیرشفاهی کمتر تحت تاثیر خدعه و نیرنگ قرار می‌گیرد. در حقیقت افراد فریبکار با توسل به کلمات و عبارات راحت‌تر می‌توانند خود را متقی و درستکار جلوه دهند و از راه مکر و ریا به تمنیات ناروای خود دست یابند. بعکس اغفال مردم با استفاده از حالت چهره، لحن بیان و طرز نگاه امری دشوار و مستلزم مهارت و تجربه فراوان است.
به همین دلیل، برخی اوقات، افراد با وجود این که قصد دارند چیزی را از ما کتمان کنند، مراقب حالت چهره، لحن بیان و دیگر علایم رفتاری خود نیستند و به اصطلاح بند را آب می‌دهند. بنابراین آگاهی از نشانه‌های زبان رفتار به ما مجال می‌دهد تا صرف‌نظر از کلمات و عباراتی که افراد بر زبان جاری می‌کنند، از احساسات و هیجانات آنان سر درآوریم.
شما می‌توانید در اوضاع و شرایط بد و ناگوار، بدون اظهار کوچک‌ترین کلمه و تنها با طرز نگاه خود وضعیت را تحت کنترل درآورید. برای مثال، می‌توانید با قیافه عبوس و چهره تلخ و رخسار خشمگین مراتب نارضایتی خود را اعلام کنید و افراد را به رعایت نظم و ترتیب متوجه کنید.
وقتی با حالات و حرکات، اعتماد به نفس خویش را به نمایش می‌گذارید، مردم برای دریافت توصیه و رهنمود به طور غیرارادی دست نیاز به سویتان دراز می‌کنند؛ به طوری که گویی رهبر زاده شده‌اید.
برای این‌که از افکار و احساسات نهانی و مکتوم دیگران سر درآورید، باید حالات و حرکات آنان را بدرستی تفسیر کنید. در ابتدا باید نفس زبان رفتار را درک و تاثیر آن را در ارتباطات همه روزه خود حس کنید.
از آنجا که ترکیب فیزیکی، بویژه حالت چهره منعکس‌کننده منش درونی است، می‌توان با تقلید از حالات و حرکات افرادی که از اعتماد به نفس برخوردارند، این صفت برجسته را در خود تقویت کرد.
وقتی فردی با شما سخن می‌گوید، نخست به چهره‌اش بنگرید و ببینید آیا طرز قیافه‌اش با آنچه می‌گوید جور و سازگار است، آنگاه به لحن بیانش توجه کنید و ببینید آیا پیام نهفته‌ای در آن وجود دارد و نهایتا کلمات و عبارات او را کانون توجه قرار دهید. به این ترتیب، ممکن است زخم زبان و کنایه‌ای که با لحنی دوستانه و محبت‌آمیز بیان می‌شود، شوخی و مزاح تفسیر شود.
اگر شما هنوز هم به اهمیت زبان رفتار پی نبرده‌اید بد نیست بدانید که ۹۰ درصد مفهوم هر پیام به طور غیرشفاهی منتقل می‌شود. بنابراین، نه‌تنها شیوه استفاده از زبان رفتار، بلکه تفسیر زبان غیرشفاهی افراد نیز اهمیت زیادی دارد. شما می‌توانید با رشد و گسترش بعضی حالات و حرکات از قبیل نگاه محکم و تزلزل‌ناپذیر، لحن بیانی که حاکی از اعتماد به نفس کامل است و حضوری استوار و محکم که بر مقام و موقعیت شما دلالت کند، شخصیتی نیرومند از خود به نمایش گذارید.
اگر اعتماد به نفس را در خود رشد و توسعه دهید و همواره به گونه‌ای رفتار کنید که پنداری شکست و ناکامی غیرممکن است، اطرافیان از توانایی‌های شما نیرو می‌گیرند. به هر حال، شما باید با توسل به وضعیت ظاهر و طرز رفتارتان اقتدار و توانایی‌های خود را به نمایش گذارید و با کنترل لحن بیان و حالات و حرکات، نفوذ پایداری را بر دوستان خویش اعمال کنید.
● برای آغاز کار...
ویژگی‌های فرد مخاطب خود را به طور دقیق بشناسید. آگاهی از نقاط ضعف و قوت افراد، زمینه را برای تاثیر‌گذاری بر آنان فراهم می‌کند.
با توسل به چشمان خود، قلمروی نفوذ فرد دیگر را محدود کنید. توصیه می‌شود در برابر نگاه بانفوذ مرئوس هرگز به طور مستقیم به چشمان او نگاه نکنید بلکه نگاه خود را به وسط پیشانی و کمی بالاتر از ابروانش متمرکز کنید. اگر چشمان خود را به این نقطه بدوزید، هیچ کس نمی‌تواند با نگاه شما را تحت تاثیر قرار دهد.
گرچه هنگام گفتگوی تلفنی نمی‌توانید با حرکات دست یا حالت نگاه، شخصیت نیرومند خود را آشکار کنید، با وجود این دستیابی به این مقصود با استفاده از کلمات و لحن بیان مناسب میسر است. هرگز هنگام پاسخگویی به تلفن به عنوان خود اشاره نکنید. استفاده از عناوینی نظیر دکتر، پرستار و سرهنگ گواه بر این نکته است که شخصیت شما بدون عنوان ناقص و بی‌اثر است.
هیچ‌گاه از کلماتی نظیر <بله قربان> استفاده نکنید. به‌کارگیری این کلمات نه‌تنها بیانگر ادب و احترام نیست، بلکه به طور غیرارادی افراد را در مرتبه بالاتری از شما قرار می‌دهد و بر سلطه‌پذیری و فرمانبرداری شما دلالت می‌کند. رعایت احترام و ادب با مردم مستلزم آن نیست که شما تحت سیطره و نفوذ آنان قرار بگیرید. همچنین اظهار کلمات آری یا خیر در مقام پاسخ به پرسش، اطلاعات ناچیزی را در اختیار طرف مقابل قرار می‌دهد و بی‌ادبی محض تلقی می‌شود.
اگر مخاطب شما از عنوانی برخوردار است، این عنوان را شما در پاسخ‌های کوتاه بر زبان آورید. به این ترتیب به جای ابراز کلماتی نظیر «بله قربان» که حاکی از سلطه‌پذیری شماست؛ از عباراتی مودبانه نظیر «بله آقای دکتر» یا «خیر جناب مدیر» استفاده کنید. این نکته را فراموش نکنید که تعبیر و تفسیر درست زبان رفتار (لحن، بیان، حالت چشمان، ژست‌ها و...) و واکنش مناسب به آنها از شما یک شخصیت نیرومند می‌سازد.
به هر صورت، پیام‌های غیرکلامی در مقایسه با کلماتی که بر زبان جاری می‌کنیم، از نیروی بیشتری برخوردار هستند. وقتی در زمینه‌های روحیه‌ای با کسی همگام می‌شوید، بدانید که کلمات و زبان بدن ممکن است پیام‌های متفاوتی مخابره کنند. زبان جسم مورد استفاده شما مهم‌ترین عامل در ایجاد ارتباط موثر است.
در شرایط ارتباط غیرکلامی، مشارکت در حرکت یا شبیه بودن حالات بدن میان اشخاص اطلاعات ذی‌قیمتی درباره طبیعت روابط میان اشخاص، تنفر و عشق، نزدیک شدن یا فاصله گرفتن به دست می‌دهد. بسیاری از اختلافات جزئی در روابط میان اشخاص به شکل آهنگ‌های مشخص در حرکت و حالات مشابه بدن به نمایش گذاشته می‌شوند.
● ‌حالت چهره‌
دانشمندان علوم رفتاری، عموما بر این موضوع توافق دارند که چهره، مهم‌ترین منبع اطلاعات در زمینه هیجان‌هاست و برای درک احساس گوینده باید حالت‌های متغیر چهره او را به شکلی که تهدیدکننده نباشد، مشاهده کرد. چهره نه‌تنها می‌تواند هیجان‌های خاصی را افشا کند، بلکه می‌تواند آنچه را که برای فرد دیگر واقعا مهم است، انتقال دهد.
گاهی اوقات صورت فرد، شور و هیجانی طبیعی و زنده دارد. ممکن است این حالت در اواسط گفتگوی نسبتا بی‌اهمیت روی دهد. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، شنونده می‌تواند به بخشی از گفتگو که به نظر می‌رسد علت آن واکنش باشد، دقیقا توجه کند و در نتیجه می‌توانید لحظاتی از گفتگوی پیش پا افتاده‌ای را به‌یاد آورید که در آن، صورت دوست شما به شکلی ناگهانی خندان شده و موضوع مورد نظرش را با شور و شوق توصیف کرده است.
چشم‌ها و پوست اطراف آن گویاترین نشانه هستند. چشم‌ها در خوشی برق می‌زنند، در غمگینی قرمز و اشک‌آلود و در عصبانیت، خشمگینانه خیره می‌شوند. چشم‌ها، اطلاعات بسیار مهمی را در زمینه روابط ما با اشخاص به دیگران انتقال می‌دهند.
آنها عشق و اعتماد به یک شخص و دور بودن، صمیمی نبودن یا قطع رابطه با دیگری را منتقل می‌کنند. در بسیاری از فرهنگ‌ها تماس چشمی صمیمانه و گرم، خالص‌ترین شکل رابطه متقابلی، یعنی بالاترین سطح اتحاد روانی است.
● نشانه‌های صوتی‌
صدا یکی از بهترین راه‌های درک افراد دیگر را فراهم می‌کند. تقریبا هر کس به شکلی ابتدایی، منظور ما را با توجه به تفاوت‌های موجود در کیفیت‌های صوتی درمی‌یابد و آن را از دیگر معانی ممکن متمایز می‌کند.
اگر صدای شخص هنگام بیان این جمله که «من، کارم را ول کردم» لرزان باشد، می‌تواند نشانه غمگینی، خشم یا ترس او از ترک کار باشد، اما اگر صدای او شاد و بانشاط باشد، نشانه آن است که در اصل از ترک کار خود خوشحال است. احساساتی مانند خشم و خوشحالی، بیشتر با افزایش سرعت گفتار، بلند بودن صدا و زیر و بم بیشتر آن همراه است، اما تندی بیش از حد کلام و بلندی و زیر و بم کم آن، بیشتر مشخصه احساساتی مثل خستگی و افسردگی است.
● وضع اندام، حرکات و اعمال‌
حرکت‌های سر، بازوها، دست‌ها و پاها می‌توانند بسیار افشاکننده باشند. به عنوان مثال، شخصی که می‌خواهد به گفتگو خاتمه دهد، ممکن است پاهایش را دراز یا خم کند، به مرتب کردن کاغذ‌های روی میز بپردازد، در کیف‌دستی خود را ببندد یا در وضعیتی صاف و آماده برای ختم گفتگو بنشیند.
● پوشاک، وضع ظاهر و محیط‌
نحوه لباس پوشیدن، آرایش و محیطی که فرد برای خود برگزیده یا انتخاب می‌کند، بخشی از پیامی است که او به دنیا ارسال می‌کند.
محل اقامت شخص و نحوه چیدن مبلمان او نیز، هر یک چیزی را در مورد شخص منتقل می‌کنند، چنان که حتی در دفاتر و محل‌های کاری دیگر نیز که اغلب کمتر از منزل تحت تاثیر نفوذ شخصی قرار دارند، معمولا هر فردی می‌کوشد تا نشان شخصی خود را به نحوی منتقل کند. دور میز ممکن است تمیز یا درهم ریخته باشد. جو محیط ممکن است کارمحور یا مردم‌محور باشد و تزئین فضا ممکن است خیلی ساده یا بسیار هنرمندانه باشد.
● ۴ رهنمود برای انعکاس قدرت‌
۱) تنها زمانی تبسم کنید که واقعا خوشحال و شادمانید نه این که در مواقع دیگر گره بر ابروان آورید، چندان که پنداری سنگینی همه دنیا را روی دوش خود تحمل می‌کنید. برای پنهان کردن احساسات و عواطف خود، قیافه ساده و بی‌طرف به خود بگیرید.
۲) هرگز اجازه ندهید کسی سخن شما را قطع کند. حتی اگر مدیرتان به میان کلام شما دوید، ضمن تسلط بر احساسات خویش به او بگویید: «معذرت می‌خواهم هنوز سخنانم تمام نشده است». آنگاه رشته سخن را از همان جایی که قطع شده، دنبال کنید.
۳) فضای کارتان را به گونه‌ای موثر بیارایید. تعیین مکان مناسب برای استقرار میز و صندلی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.
۴) خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید. اعتماد به نفس کلید دستیابی به سکون و آرامش محسوب می‌شود. هرگاه در حرفه خود ماهر و کارآمد باشید، اعتماد به نفس ناشی از توانایی‌هایتان، هرگونه فشار و تنش را از جسم و جان شما دور می‌کند.

صابر محمدی‌

منبع : روزنامه جام‌جم