شیمی و مواد مخدر (از تریاک تا کراک)

● انواع مواد
▪ تریاک و مشتقات آن و نیز داروهای مخدر صناعی مانند پتی‌دین و بعضی چسبهای صنعتی.
▪ مواد محرک مانند کوکائین که محرک قشر مغز می‌باشد و آمفتامین.
▪ مواد توهم‌زا که فعالیت روانی را مختل و ایجاد توهم می‌کنند مانند: حشیش ، ال. اس. دی، مسکالین و پسیلوسیلین.
▪ خواب‌آورها مانند باربیتوریکها و همچنین داروهای ضداضطراب و آرام‌بخش مانند مپروبامات و بنزودیازپین‌ها که با مصرف طولانی و مکرر ممکن است وابستگی جسمانی و روانی ایجاد کنند و به هنگام ترک دارو علایم ترک اعتیاد را آشکار سازند.
ژ تریاک و مشتقات آن
تریاک شیرابه سفت شده‌ای است که از گیاهی به ‌نام کوکنار یا خشخاش گرفته می‌شود. برای تهیه تریاک کپسول نارس خشخاش را تیغ می‌زنند و با روشهای خاصی شیرابه‌ها را جمع‌آوری و آماده مصرف می‌کنند. رنگ تریاک معمولا قهوه‌ای و بوی آن نافذ و قوی است. هرچند تریاک در دست پزشک دارویی موثر برای درمان بیماریهاست و مشتقات آن در بسیاری داروها از جمله برخی شربتهای سرفه وجود دارد اما مصرف نادرست آن فاجعه می‌آفریند و تریاکی‌ها همگی دچار عوارض متعدد می‌شود. با مصرف تریاک ابتدا نوعی نشاط و خوشحالی زودگذر به شخص دست می‌دهد. پس از آن مرحله منفی آغاز می‌شود که فرد را برای بدست آوردن آن حالت خوش اولیه به ‌مصرف مجدد تریاک وا می‌دارد.
حرکات ارادی معتاد پس از مرحله اول کند‌ می‌گردد و شخص نسبت به امور بی‌تفاوت می‌شود. اراده تریاکی سست و متزلزل و گریز از دام اعتیاد برایش مشکل است. معتاد از لحاظ اجتماعی و اخلاقی به قهقرا می‌رود و با زیر پا گذاشتن ضوابط اخلاقی و قوانین و مقررات همه فعالیت خود را پیرامون بدست‌ آوردن ماده مخدر متمرکز می‌سازد. در صورتی که ماده مخدر به معتاد نرسد دچار علایم خماری می‌شود و نشانه‌هایی مانند خمیازه ، آبریزش از بینی، عطسه ، عرق زیاد ، تپش قلب ، لرز ، بی‌قراری و اضطراب در او بوجود می‌آید. با ادامه محرومیت ، عوارض شدیدتر و استفراغ ، اسهال ، بی‌اشتهایی ، دردهای شدید پشت و شکم و عضلات دست و پا به عوارض دیگر افزوده می‌شود.
تریاک در انسان سبب مسمومیت حاد و مزمن می‌شود. در مسمومیت حاد که خیلی سریع بروز می‌کند ابتدا مرحله تحریکی فرا می‌رسد، بیمار دچار سردرد ، سرگیجه ، سنگینی سر می‌شود و سپس احساس تشنگی شدید می‌کند. آنگاه بیمار به خواب عمیق فرو رفته و به طرف مرگ سیر می‌کند. مردمک چشم تنگ می‌شود و دیگر به تحریک با نور پاسخ نمی‌دهد. تنفس نیز خیلی آهسته می‌شود و از ۴ تا ۵ نفس در دقیقه تجاوز نمی‌کند. مرگ ممکن است در طی چند دقیقه تا چند ساعت در اثر اغما و وقفه تنفس پیش آید. گاهی نیز مسموم با یک بهبودی زودگذر چند روز زنده مانده و سرانجام جان می‌سپارد. در گذشته بسیاری از مسمومیت‌ها و خودکشی‌ها با تریاک انجام می‌گرفت. مسمومیت و مرگ با تریاک فراوان مشاهده می‌شود. مسمومیت مزمن در نزد معتادان دیده می‌شود. آلکالوئیدهای مهم تریاک را که عبارتند از مرفین ، کدئین ، نارسئین، نارکوتین و پاپاورین می‌توان به شرح زیر خلاصه کرد: مرفین مهمترین آلکالوئید تریاک و دارای طعمی تلخ است.
● هروئین
هروئین در سال ۱۸۹۰میلادی در آلمان ساخته شد و اولین بار به عنوان داروی ضد اعتیاد و در واقع برای ترک اعتیاد به مرفین به دنیای پزشکی معرفی شد.وا.ه هروئین از کلمه یونانی (هروئین)یا(هیرو) به معنی مرد قهرمان گرفته شده است.این ماده از گیاه خشخاش به دست می آید و به دلیل حالت وجد و نشاطی که ایجاد می کند در بین معتادان شهرت زیادی داشته و به عنوان پر مصرف ترین مشتقات مرفین معروف شده است.این ماده مخدر از راههای مختلف خوراکی واستنشاقی و تزریق زیر پوستی و وریدی مصرف می شود اثر دارویی آن از طریق داخل وریدی با سرعت بیشتری نسبت به سایر روشها ظاهر می شود و به طور متوسط ۴ تا ۶ ساعت در بدن باقی می ماند.با مصرف چند بار هروئین دستگاه عصبی چنان دگرگون می شود که مصرف کننده برای رسیدن به حالتی که اولین بار مصرف به او دست داده است مقدار بیشتری از آن را طلب می کند و این نیازمندی هر هر ۴ تا ۶ ساعت در بدن باقی می ماند.در این حالت معتاد به قدری وابسته به هروئین می شود که اگر به آن دست نیابد دچار عوارض ترک و محرومیت خواهد شد.
● رنگ و شکل
هروئین پودر بسیار نرم و سفید رنگی است که شکل بسیار ناخالص آن به رنگ قهوه ای می باشد.هروئین را در تکه های پلاستیک به شکل مخروطی بسته بندی می کنند و سر آن را با آتش می بندند در این حالت آب در آن نفوذ نمی کند به طوری که در مواقع خطر می توان آن را بلعید و پس از دفع مجددا استفاده نمود.هروئین موجود در بازار معمولا ۵تا ۱۰ درصد هروئین خالص دارد و بقیه آن شیر خشک-پودر بیکربنات-پودر گلوکز و برخی مواد شیمیایی است که به دلیل ناخالصیهای موجود در هروئین ممکن است مشکلات جدی و حتی مرگ را برای مصرف کننده به ارمغان آورد.
● روشهای مصرف
۱) تدخین (دود کردن):در این روش هروئین را روی زرورق سیگار می ریزند و از زیر با دستمال کاغذی لوله شده و یا تکه های مقوای باریک که با کبریت آتش زده شده باشد کمی حرارت می دهند و دود حاصل را از دهان بالا می کشند.گاهی هروئین را با باربی تورات ترکیب نموده و دود می کنند این روش به نام (شکار اژدها)معروف است.وجود تکه های دستمال کاغذی لوله شده باشد نشانه مصرف تدخینی هروئین است.
۲) استنشاقی (دماغی):در این روش که معمولا توسط معتادان غیر حرفه ای مورد استفاده قرار می گیرد هروئین را روی کاغذ صافی میریزند و با استفاده از اسکناس لوله شده آن را از طریق بینی بالا می کشند.
۳) در این روش هروئین را با آبلیمو-جوهر نمک یا قرص ویتامین ث در قاشق حل کرده کمی حرارت می دهند سپس از طریق سرنگ به زیر پوست یا داخل ورید تزریق می کنند که باعث احساس ناگهانی ارگاسم(خروج منی از آلت تناسلی )می شود.به معتادانی که هروئین را به داخل خون تزریق می کنند معتادان آخر خطی گفته می شود.
ذکر این نکته لازم است که به دنبال تزریق مواد مخدر بسیاری از عفونتها از قبیل کزاز-سیفلیس-ایدز و هپاتیت قابل انتقال خواهند بود و همچنین عفونت در خون می تواند به هر یک از اعضای داخل بدن سرایت کند.در حال حاضر یکی از علل عمده انتقال هپاتیت و ایدز در کشور مصرف تزریقی مواد مخدر است.
● عوارض مصرف هروئین بر اعضای بدن
▪ مغز: تغییر زمان و میزان خواب و بیداری - کاهش شدید علایق – بیقراری - عفونت و آبسه مغزی – پرخاشگری - انقباض مردمک چشم.
▪ قلب: نارسایی قلبی- به هم خوردن ضربات قلب - عفونت قلبی.
▪ گوارش: تهوع و استفراغ - یبوست مزمن - بی اشتهایی - کاهش وزن - کاهش اسید معده - عفونت و اختلال کبد.
▪ ریه: عفونت و التهاب ریه ها - ایست ناگهانی تنفسی - سرطان ریه.
▪ پوست: خارش و تیرگی پوست - تیرگی لبهاعفونت و آبسه پوست.
▪ جنین: انتقال سموم هروئین به جنین - ترشح در شیر مادر.
▪ دستگاه تولید مثل: کاهش میل جنسی - کاهش قدرت جنسی.
● کوکائین
کوکائین از برگ کوکا به‌دست می‌آید. کوکا بوته‌ای است از جنس اریتروکسیلوم ، که دارای برگ‌های ساده و همیشه سبز است. برگ کوکا دارای دو نوع تانن است و از مدتها پیش در آمریکای جنوبی و مکزیک افراد فقیر برای رفع گرسنگی آن را می‌جویده‌اند. اما کوکائین که سمی و خطرناک است، نه برای رفع گرسنگی ، بلکه برای اثر محرکی که دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلریدرات کوکائین دارای اثر بی‌حس کننده موضعی است و از این خاصیت آن برای تسکین درد و بی‌حس کردن موضع برای عمل جراحی استفاده می‌شود. کوکائین محرک قشر مغز و دستگاه عصبی مرکزی است. مصرف آن سبب تهییج و بی‌خوابی می‌شود و به توهم و هذیان می‌انجامد. هرچند کوکائین از نظر فیزیولوژیک اعتیادآور نیست، اما از لحاظ روانی شخص را به دنبال خود می‌کشاند و استفاده از آن همان عواقب فردی و اجتماعی را که مواد اعتیادآور دارند، به ‌بار می‌آورد.
افرادی که کوکائین مصرف می‌کنند ابتدا احساس سرخوشی و نشاط می‌کنند و خود را سعادتمند و نیرومند و توانا به انجام کارهایی که به‌طور معمول قادر به انجام آنها نیستند،‌ می‌پندارند. حالت تحریکی ، بی‌قراری ،‌ اضطراب ، ترس ، پرحرفی ،‌ بی‌خوابی ،‌ هیجان و توهم و گیجی پس از مرحله اول گریبانگیر فرد می‌شود و قدرت واهی او رو به زوال می‌رود. از اینرو شخص به مصرف مجدد دارو می‌پردازد و دایره معیوب ادامه پیدا می‌کند. فرد کوکائینی ، معمولا دچار توهم‌های حسی و هذیان است و گاه حتی دوستان خود را نیز به‌جا نمی‌آورد و اشخاص را به‌جای یکدیگر عوضی می‌گیرد.
● آمفتامین‌ها
آمفتامین‌ دارویی است که به عنوان محرک روانی شناخته شده است و چون سبب بی‌اشتهایی می‌شود در درمان چاقی نیز از برخی از انواع آن استفاده می‌شود. استفاده مداوم از آمفتامین‌ نوعی اعتیاد با نشانه‌هایی چون بی‌اشتهایی ، کاهش وزن ، تندی ضربان قلب و تنفس ، لرزش ، افزایش تحریک‌پذیری ، بی‌خوابی و روان‌پریشی ایجاد می‌کند.
● حشیش
شاهدانه گیاهی است که در اکثر نقاط جهان می‌روید و بسته به محل رویش دارای تفاوتهایی می‌باشد. شاهدانه ، به‌ویژه شاهدانه هندی دارای یک ماده رزینی به‌نام کانابیس یا حشیش است که در کشورهای غربی و آمریکا ماری‌جوانا نامیده می‌شود. حشیش بوی قوی و طعم تند و خاصیت سکرآور دارد. حشیش یا کانابیس بر روی دستگاه عصبی مرکزی اثر می‌کند و استعمال طولانی آن به لاغری ، رنگ پریدگی ، ضعف و اختلالات روانی می‌انجامد.
چند دقیقه پس از تدخین یا یکی دو ساعت پس از خوردن حشیش مرحله تحریکی آغاز می‌شود که طی آن فرد احساس خوشی و انبساط خاطر می‌کند. تحت تاثیر حشیش کنترل رفتار مختل می‌شود و پرحرفی ، قهقهه و حس پرواز در بیمار پیش می‌آید. ادراک فرد از زمان و مکان مختل می‌شود و اختلال‌های حسی نیز پیش می‌آید. شخص دچار توهم و تصورات واهی می‌شود، محیط خود را غیر از آنچه که هست می‌بیند،‌ دست‌های خود را پر و بال می‌بیند و حوض خانه را دریا. از این‌رو حشیش را باید ماده خطرناکی تلقی کرد که اگرچه از نظر فیزیولوژیک وابستگی ایجاد نمی‌کند، اما چون وابستگی روانی به آن سبب می‌شود که فرد به طرف استفاده مداوم سوق داده شود باید به‌طور جدی با آن مبارزه کرد.
● ال.اس.دی LSD
ال. اس. دی. که نام کامل آن لیزرژیک اسید دی‌اتیل‌آمید است، از مواد توهم‌زاست که در قارچ ارگو وجود دارد. ال. اس. دی. سبب ایجاد اختلال در خلق و خوی فرد می‌شود، شناخت زمان و مکان را مختل ، فرد را دچار خوشی بی‌جا ، خودستایی ، احساس سبکی و بی‌وزنی ، هذیان و افسردگی می‌کند و ممکن است مصرف کننده را به خودکشی و آدم‌کشی بکشاند. با مصرف ال. اس. دی. توهم‌های بینایی و شنوایی دست می‌دهد و اشباح خیالی جای خاصی در ذهن فرد باز می‌کنند. به دلیل خاصیت توهم‌زایی شدید ال.اس.دی باید آن را یکی از مواد بسیار خطرناک تلقی کرد که نسل جوان را معرض تهدید قرار داده است.
۳۰ درصد از مراجعه کنندگان به کلینیک های ترک اعتیاد را جوانان تشکیل می دهند
۴۰ درصد قرص های روان گردان و مواد مخدر با راهنمایی دوستان و در میهمانی های شبانه مصرف می شود
هنوز ردیابی دقیقی از مواد صناعی در کشور نشده است و آزمایشگاه های مجهزی برای تجزیه و تحلیل مواد مخدر نداریم
● اکستاسی – شیشه - کراک
کراک همان هروئین فشرده و خالص است که با قیمتی بالاتر در بازار عرضه می شود .
کارشناسان مسائل اجتماعی نسبت به گسترش موادمخدر شیمیایی در میان جوانان هشدار می دهند. براساس آمارها ۳۰ درصد از مراجعه کنندگان به کلینیک های ترک اعتیاد را جوانان ۲۵ تا ۳۰ سال تشکیل می دهند.
براساس اظهارات درمانگران اعتیاد، رویکرد به مصرف موادمخدر درمیان جوانان تغییر یافته است به گونه ای که اگر تا ۲ سال پیش مصرف کنندگان بیشتر از مواد سنتی مانندتریاک و یا شیره استفاده می کردند هم اکنون مخدرهایی به نام اکستاسی، شیشه، کراک، برف، تم چیزک، نورچیزک ، پیپر نیوز و قرص های برنج درمیان معتادان رایج شده است که با قیمت بسیار بالا در بازار مواد مخدر عرضه می شود.
دکتر هومن نارنجی ها ، معاون مؤسسه آموزش و پژوهش سو مصرف و وابستگی مواد به نتایج طرح تحقیق و ارزیابی سریع وضع مواد اعتیادآور اشاره کرده و می گوید: کراک ، شیشه و قرص های اکستاسی از جمله مواد مخدر شیمیایی قوی هستند که قدرت تخریب کننده ای بر روح و روان افراد دارند و در بازار موادمخدر نیز بسیار رایج است.
وی با اشاره به این که مصرف کراک به دلیل نداشتن بو و استفاده راحت افزایش بسیاری یافته است ، می گوید: کراک به گروه مواد شبه افیونی اختصاص دارد و همان هروئین فشرده و خالص است که به قیمتی بالاتر در بازار عرضه می شود. قاچاقچیان موادمخدر با ترفندهایی ، ماده هروئین را که مصرف آن در کشور قبیح بود به شکل نو ارائه کرده اند تا جوانان و مشتریان جذب نام گول زننده این مواد شده و این ماده را جایگزین مواد قبلی مانند تریاک و شیره کنند. دکتر نارنجی ها تأکید می کند: بهتر است درمانگر و خانواده ها به جای استفاده از واژه کراک از نام واقعی این ماده یعنی همان هروئین فشرده استفاده کنند تا جوانان نیز احساس نکنند این ماده چیز تازه ای است و با هروئین تفاوت دارد، به مصرف آن گرایش پیدا نکنند.
وی به عوارض استفاده از مواد روانگردان اشاره کرده و می گوید: مشکلات و آسیب های عصبی ، اختلالات روانی بسیار رایج، افسردگی ، اضطراب و رفتارهای پرخاشگرانه ازجمله مهم ترین اختلالات رایج در فرد مصرف کننده است. وی می افزاید: آمارها نشان می دهدکه مرگ و میر این نوع مواد نسبت به مواد سنتی بسیار بیشتر است مسئولان در نظر داشته باشند اگر زمانی هروئین با درجه خلوص پایین در بازار عرضه می شد هم اکنون کراک با درجه خلوص بالاتری در میان جوانان عرضه می شود.
● ۶۰ درصد مصرف کنندگان قرص های اکس تحصیلات دانشگاهی دارند
دکتر نارنجی ها با اشاره به این که ۶۰ درصد مصرف کنندگان اکستاسی تحصیلات دانشگاهی دارند می گوید: این نکته بسیار مهم است چرا که غالباً پایین بودن تحصیلات از عوامل افزایش خطر گرایش به اعتیاد اعلام می شود ولی براساس تحقیقات مشخص شده که همه گروه ها درمعرض خطر اعتیاد هستند.
به گفته وی ۸۸ درصد معتادان دارای مدرک دیپلم و زیردیپلم هستند و گسترش اعتیاد میان دانشجویان ۴درصد است.
● آزمایشگاه های داخلی هم می سازند
این احتمال وجود دارد که برخی از قاچاقچیان مواد مخدر با استفاده از مواد شیمیایی که بعضاً با مجوز قانونی وارد کشور می شوند و در برخی صنایع کاربرد دارند به تولید مواد مخدر صنعتی روی آورند. دکتر نارنجی ها باتأکید براین موضوع می گوید: ممکن است برخی از مواد در لابراتوارهای داخلی هم ساخته شوند این موضوع تفاوتی در کلیت داستان ایجاد نمی کند. وی با انتقاد از عملکرد دستگاه های ذیربط درباره کاهش مواد مخدر جدید در کشور می گوید: هنوز ردیابی دقیقی از ماهیت ماده کراک در کشور نشده است و هیچ کس نمی داند که ماهیت این ماده چیست؟ در داخل کشور آزمایشگاه مجهزی برای شناخت و تجزیه و تحلیل مواد مخدر نداریم. این مهم ترین اشکال برای بررسی مواد مخدر به صورت علمی است.
معاون آموزش و پژوهش سو مصرف و وابستگی مواد، معتقد است موادی مانند کراک، شیشه و انواع قرص های روان گردان وارد بازار شده است که تمرکز همه آنها بر روی جوانان است، اما هیچ کس نمی داند که این مواد چیست؟
دکتر نارنجی ها با هشدار به مسئولان ذیربط می گوید: بعد از گذشت سال ها از ورود هروئین به کشور تنها ۱۵ درصد معتادان هروئین مصرف می کنند. با وجودی که ۲ سال است مواد روانگردان وارد بازار شده ولی ۳۰ درصد جوانان مصرف کننده این مواد هستند و این موضوع بیانگر عملکرد بسیار ضعیف دستگاه های دست اندرکار درباره پیشگیری از کاهش و حتی شناخت مواد صناعی است. از سوی دیگر دکتر اقدامی مدیرکل دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی در پاسخ به این سؤال که آیا سازمان بهزیستی درباره پیشگیری از مواد شیمیایی روانگردان اقدام های خاصی انجام می دهد، می گوید: رویکرد بهزیستی تمرکز بر روی اعتیاد به صورت کلان و اجتماع محور است و سازمان با فرستادن تیم های تخصصی به مدارس، محلات و محل کار افراد سعی در کاهش و یا شناسایی اعتیاد می کند.
وی تأکید می کند: یکی از دلایل افزایش مواد شیمیایی می تواند استرس و رقابت های زیادی باشد که بین افراد جامعه حاکم است.
به گونه ای که وقتی پاسخ مناسبی برای این نوع رقابت ها وجود نداشته باشد. افراد از این مواد به عنوان محرک استفاده می کنند.
احترامی با اشاره به این که یکی از راهکارهای کاهش مواد صناعی افزایش نشاط و شادی در میان جوانان است، درباره عوارض مصرف موادمخدر صنعتی می گوید:
موادمخدر صنعتی مثل کراک که هروئین فشرده است ۱۳۰ برابر هروئین قدرت تخریبی بر روی مغز داشته و موجب می شود بافت های عضلانی بدن بعد از چند بار مصرف از یکدیگر گسسته و حالت پوسیدگی پیدا کند.
● تأثیر دوستان ناباب
به گفته دکتر نارنجی ها، ۴۰ درصد موارد مصرف قرص های روان گردان و مخدر شیمیایی در میهمانی های دوستانه وخانوادگی است. وی کسب لذت و کنجکاوی را شروع در معتاد شدن افراد ۲۵ درصد می داند و می گوید: ۲۲ درصد معتادان مشکلات روحی ، ۳/۳ درصد مشکلات جنسی، ۵ درصد درد و ۷ درصد هم در دسترس بودن مواد را از دلایل معتاد شدن خود می دانند. این کارشناس درباره گسترش قرص های روان گردان در مدراس می گوید: مصرف قرص های روانگردان در هر مقطعی ممکن است و با توجه به این که ۱/۶ درصد معتادان مورد بررسی قرار گرفته در کشور، دانش آموز بوده اند لذا این محاسبه نشان می دهدکه حدود ۳۰ هزار نفر معتاد در شبکه آموزش و پرورش مشغول به تحصیل هستند.این هشداری است که دکتر نارنجی ها به مسئولان کشور می دهد که رفع آن نیازمند برنامه ریزی دقیق از سوی دست اندرکاران امور اجرایی کشور است.
● مسئولان چه برنامه ای دارند؟
رفعت بیات نماینده مردم زنجان در مجلس شورای اسلامی درباره برنامه های مجلس برای کاهش مواد روانگردان در میان جوانان می گوید: مجلس طرح خاصی درباره مواد شیمیایی یا کاهش مواد روانگردان ندارد. دستگاه قضایی و سازمان های اجتماعی که درباره کاهش مواد مخدر فعالیت می کنند باید طرح هایی ارائه کنندکه متأسفانه نقش نظام قضایی برای کاهش مصرف موادمخدر در جامعه بسیار ضعیف است.
وی با تأکید بر این که مجلس باید قوانین محکم تری را برای کاهش موادمخدر در کشور تصویب کند اظهار می دارد: اشتغال زایی برای جوانان، کاهش استرس در میان جوانان و فراهم کردن زمینه شادی و نشاط در جامعه از جمله مهمترین اقدامات برای کاهش موادمخدر شیمیایی درکشور است.
با این همه، تبلیغات غلط برخی از افراد سودجو مبنی بر شادی زا بودن و بی ضرر بودن این مواد و ناآگاهی جوانان نسبت به عوارض خطرناک این مواد موجب فراوانی مصرف موادمخدر صناعی در کشور شده است. جلوگیری از مصرف این مواد اراده جدی مسئولان و فراهم آوردن فضای شاد و بدون استرس را برای جوانان نیاز دارد.
● درمان اعتیاد
درمان اعتیاد بسته به نوع ماده مخدر شخص معتاد پزشک و شیوه درمانی وی وسایر عوامل متفاوت است. بنابراین هر معتادی روش به خصوصی نیاز دارد و بستگی به شخصیت فرد توان جسمی او انگیزه شروع و ترک اعتیاد - سن-موقعیت خانوادگی و اجتماعی این روش می تواند منحصر به فرد باشد.
عوارض ترک مربوط به هروئین شبیه به آنفولانزای شدید است نشانه هایی مانند:سرگیجه - لرز- تهوع واستفراغ - بیخوابی - عصبانیت و پرخاشگری - آبریزش از چشم و بینی – عطسه - سکسکه و خمیازه - دردهای عضلانی همراه با تعریق - اضطراب شدید.
در هنگام ترک شخص معتاد مصمم به نجات با به کارگیری دستورات پزشک مصرف قرصهای مسکن معمولی استراحت و استحمام پی در پی استفاده از کیسه آب گرم و سایر توصیه ها می تواند مراحل ترک را به راحتی طی کند و فقط به این نکته باید توجه شود که جهت مقابله با عوارض ترک شخص به داروی دیگری اعتیاد پیدا نکند.
رفتار درمانی نیز به صورت ایجاد انگیزه و تشویق می تواند مفید باشد و در تمام این دوران اراده و تصمیم فرد بیمار شرط اصلی است. همچنین شناخت و بررسی عواملی که شخص را به این بلای خانمانسوز دچار کرده و تلاش در جهت از بین بردن و تغییر آن علل و شرایط می تواند نقش مثبت ومهمی در درمان داشته باشد در غیر این صورت اگر فرد در ترک موفق شود ولی شرایط سابق و عواملی که او را به سمت اعتیاد کشانده کماکان وجود داشته باشد، احتمال برگشت وی بسیار قوی خواهد بود مگر اینکه به طور جدی و به مدت طولانی تحت نظر روانپزشک باشد و به صورت منظم در جلسات مشاوره حاضر شود وهمراه با روان درمانی درمان نشود و اراده و انگیزه کافی در وی تقویت نگردد و مشکل او ریشه یابی نشود احتمال بازگشت وی امری بدیهی خواهد بود. پس برای نجات معتاد دو مرحله وجود دارد:
۱) ترک جسمانی
۲) درمان کامل

ارشک میرهاشمی

منبع : واکنش