آثار طب سوزنی بر بیماری های زنان

در سراسر دنیا از طب سوزنی به عنوان روشی كم‌خطر در درمان بیماری‌های مزمن استفاده می‌شود. بیماری‌های زنان از جمله موضوعاتی است كه همواره مورد توجه متخصصان طب سوزنی قرار می‌گیرد. این مقاله مروری دارد بر اثرات آزمایش شده طب سوزنی و فشاری در بهداشت زنانی كه در سنین باروری قرار دارند. زنان حامله مورد نظر نبوده‌اند.
● دیسمنوره (قاعدگی دردناك)
اولین بررسی و تحقیقی كه در مورد اثر طب سوزنی بر روی دیسمنوره انجام شد به روی ۴۸ زن در رده سنی ۲۸ سال بود. این تحقیق در كلینیك زنان در آمریكا انجام شد. عده‌ای از زنان به صورت اتفاقی انتخاب شده و به یك متخصص طب سوزنی ارجاع داده شدند. این عده در سه گروه دسته‌بندی شدند.
گروه درمان كه طب سوزنی به صورت كامل روی آنها انجام می‌شد. اینكار روی نقاط قدیمی و سنتی كه بر روی پاها، شكم و نقطه‌ای روی مچ‌ پا انجام گرفت.
گروه كنترل كه طب سوزنی پلاسبو دریافت می‌كردند كه در این روش سوزنها در هیچ نقطه یا نصف‌النهاری روی پاها و بازوها وارد نمی‌شد. هر دو گروه درمان را هر هفته ( به جز در طی دوران پریود) برای ۱۲ هفته دریافت كردند. ارتباط هر دو گروه با پزشك یكسان بود.
سومین گروه كه گروه Visitation control نامیده می‌شوند. پزشكان و متخصصان كلینیك در فواصل ماهانه به مدت ۳ ساعت جهت بررسی علائم و مشاوره با ایشان ملاقات می‌كردند. این گروه طب سوزنی دریافت نمی‌كرد. همه بیماران علائم پریود را به صورت یادداشتهای روزانه فورا ثبت می‌كردند تا زمانی كه مطالعه و تحقیق به یكسال رسید. بیمارانی در قسمت بهبود یافتگان دسته بندی می‌شدند كه درد آنها از بین می‌رفت و یا به كمتر از ۵۰ درصد كاهش می‌یافت. ۴۳ بیمار كاملا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج كاهش چشمگیر درد را در گروه اول كه با طب سوزنی درمان می‌شدند، نشان می‌داد . كاهش درد كمتری در گروه دوم كه طب سوزنی به صورت پلاسبو روی آنها انجام می‌شد دیده شد. و شكست درمان در گروه سوم وجود داشت. میزان موفقیت به صورت چشمگیری در گروهی كه طب سوزنی دریافت می‌كردند بالا بود.
دومین تحقیق كه بر روی افراد انجام شد در بخش زنان بیمارستان Karolinska در استكلهم سوئد بود. در این تحقیق ۳۱ بیمار به صورت اتفاقی انتخاب شدند. این بیماران افرادی بودند كه دیسمنوره را بیشتر از ۵ سال تجربه كرده بودند. ۱۹ نفر از این بیماران (در رده سنی ۳۰ سال) دو دوره درمان با طب سوزنی را برای چند روز قبل از پریود در چهار سیكل متوالی دریافت كردند. اشكال مختلف طب سوزنی در مورد آنها به‌كار می‌رفت و ۵ نقطه در پاها، شكم و پشت تحریك می‌شد. شكلهای مختلف طب سوزنی عبارت بودند از:
به صورت دستی (چرخشی مكرر)، الكتریكی با تناوب كوتاه، الكتریكی با تناوب بلند Periosteal. (كشیدن مختصر نوك سوزن روی پریوست استخوان)
نتایج حاكی از آن بود كه اكثر بیماران تحت درمان، قبل از پنجمین سیكل پریود درد كمتری داشتند.
در یك بررسی و مطالعه كه بر روی طب فشاری انجام شد ۶۱ زن به صورت اتفاقی انتخاب و دسته‌بندی شدند. گروه كنترل كه مراقبت معمولی داشتند. گروه آزمایش پوشش مخصوصی را كه برای اینكار طراحی شده بود از جنس پنبه لاكرا با ده نوار لاستیكی كه در بالای پایین‌ترین قسمت شكم و پایین كمر در جایی كه نقاط مربوط به طب فشاری در درمان دیسمنوره استفاده می‌شود فیكس شده بود، می‌پوشیدند.
این پوشش در سه روز اول پریود، برای ۲ سیكل متوالی پوشیده می‌شد و به بیماران توصیه شده بود كه از پوشش تا جایی كه احساس ناراحتی نكنند استفاده كنند. بعضی از بیماران بیشتر از ۳ روز ادامه دادند تا ۲۹ ساعت و چهار بیمار هم مشكلات زیادی پیدا كردند و این باعث شد كه در دومین سیكل خود استفاده نكنند. نتایج نشان داد بیمارانی كه لباس مربوط به طب فشاری را می‌پوشیدند،‌ نسبت به گروه كنترل كاهش درد بیشتری داشتند. همچنین آمار نشان داد كه بیش از دوسوم زنانی كه از پوشش استفاده كردند بالای ۵۰ درصد كاهش در درد را گزارش كردند.
در دومین تحقیقی كه برای مسئله طب فشاری انجام شد ۲۱۶ دختر محصل در رده سنی ۱۴-۱۸ سال انتخاب شدند كه در سه گروه تقسیم بندی شدند: یك گروه دخترانی كه به صورت منظم بروفن مصرف می‌كردند. یك گروه طب فشاری یاد می‌گرفتند و دسته سوم طب فشاری پلاسبو دریافت می‌كردند. این درمان‌ها قبل از پریود برای سه سیكل متوالی انجام شد در پایان شدت دسیمنوره در این سه گروه به این ترتیب گزارش شد:
در گروهی كه طب فشاری دریافت كرده بودند ۵۰ درصد افراد عنوان كردند كه میزان درد آنها به صفر رسیده و در گروهی كه درمان پلاسبو گرفته بودند ۱۸ درصد افراد میزان دردشان به صفر رسیده بود.
نكته مهمی كه باید بدانیم اینكه در تحقیقاتی كه صورت گرفته مشخص شده كه طب سوزنی اثری بر روی جریان خون قاعدگی ندارد. و تا به حال هیچ مدرك و شاهدی در دست نیست كه نشان دهد طب سوزنی اثری روی منوراژی (خونریزیهای زیاد) داشته باشد .
● نازایی:
استاینر و ویكتورین مسئله بی‌دردی (آنالژی) با الكترواكوپانچر را با آنالژی استاندارد در طی پروسه خارج كردن تخمك مقایسه كرده است.
اگر چه اثر برروی باروی و زایش در ابتدای تحقیق با اعتراض روبرو شد،. نكته مهمی كه در این بررسی مشخص شد این بود كه در افرادی كه با الكترواكوپانچر درمان می‌شوند، اتفاق جدی در لانه گزینی تخم افتاد و میزان شانس بچه‌دار شدن در این افراد بالا رفت.
دو متخصص زنان در آلمان بارها و بیشتر از ۴ سال از طب سوزنی روی گوش برای درمان نازایی استفاده كردند (متوجه شدند كه گوش مكان مناسبی است برای انجام طب سوزنی چرا كه به انتهای اعصاب مربوط می‌شود.) نتایج درمان ۴۵ زن كه دچار نازایی و تحت درمان با طب سوزنی بودند با زنان نازایی كه از درمان‌های هورمونال استاندارد استفاده می‌كردند مقایسه شد. به طوركلی میزان حاملگی حدود ۵۰ درصد بود بدون اینكه هیچ اختلافی بین گروه‌ها وجود داشته باشد.
نتایج تحقیق بر روی ۱۶۰ زن كه IVF (لقاح خارج رحمی) كرده بودند، نشان دارد دو جلسه طب سوزنی بلافاصله قبل و بعد از انتقال سلول تخم به رحم، شانس موفقیت حاملگی را تا ۵/۴۲ بالا می‌برد. درحالی‌كه گروه كنترل كه هیچ سوزنی نگرفته بودند ۳/۲۶درصد شانس حاملگی داشتند، هرچند كه اثر بر روی میزان حاملگی می‌تواند به صورت اثر روانی هم باشد.
● علائم یائسگی
۲۴ زن كه در دوران یائسگی به سر می‌بردند تحت درمان الكترواكوپانچر قرار گرفته و سوزنهای مخصوصی كه دقیقا روی نقاط مربوط به یائسگی زده می‌شد دریافت كردند. این گروه ۵ ماه تحت نظر بودند. خوردن میزان مشخصی شیر در بهبود علائم این افراد خیلی كمك می‌كرد. بعد از گذشت ۱۲ هفته تا حدود ۵۰ درصد بهبود علائم در این دو گروه دیده شد. اما نتیجه مهم این بود كه بهبود علائم فقط در گروهی كه طب سوزنی دریافت می‌كردند باقی ماند. ترشح ادراری پپتید وابسته به ژن كلسی‌تونین كه یك گشاد كننده عروق است در هر دو گروه در طی درمان افزایش یافت اما دوباره به حالت نرمال قبل برگشت.
در بررسی دیگری كه توسط همان گروه تحقیق انجام شد ۳۰ زن یائسه از نظر علائم وازموتور بررسی شدند و در این تحقیق كه ۶ ماه به طول انجامید، درمان با طب سوزنی بهبود بیشتری را نسبت به گروه كنترل نشان نداد. در تحقیق دیگر فشار خون بالا در زنان یائسه بررسی شد.
به طور كلی نتیجه گرفتند كه مشكلات یائسگی بهبود پیدا می‌كرد اما این نتیجه برای بیشتر از ۲ ماه پایدار نبود.و اثری بر روی فشار خون و یا چربی‌های خون دیده نشد. اگر چه كاهش چشمگیری در میزان ترشح نور آدرنالین در گروهی كه با طب سوزنی درمان می‌شدند دیده شد.
● بررسی و تحلیل
تعداد بررسی‌ها و تحقیقاتی كه در رابطه با طب سوزنی در بیماری‌های زنان انجام شده محدود است. چون تعداد نمونه‌ها كم است (مخصوصا بررسی‌ها در مورد یائسگی) شانس مشاهده موارد پایین است. بررسی‌ها به شكلهای مختلف و جالبی انجام می‌شد:
Helms یك گروه كنترل را تشكیل داد و در زمینه توجه پزشك به بیمار روی این افراد كار كرد. پور اسماعیل و ابراهیم زاده تعداد زیادی از دختران محصل را از طبقات مختلف اجتماعی مورد بررسی قرار دارند. Ylor یك پوشش جدید را طراحی و آزمایش كرد برای نگهداری فشار روی نقاط مربوط به طب سوزنی. آزمایش و بررسی روی هر كدام از این عوامل می‌تواند بر روی عملكرد طب سوزنی موثر باشد. مكانیسم‌های بالقوه طب سوزنی در درمان سمینوره (قاعدگی دردناك) به صورت بی‌دردی اعصاب مركزی و اثرات رفلكسی روی بافتها و همچنین تغییرات در جریان خون می‌باشد. در مورد مشكلات هورمونی بررسی‌های آزمایشگاهی نشان داده است كه طب سوزنی ترشح پپتیدهای مخدر (مثل اندروفین B ) را در مركز هیپوتالاموس تحریك می‌كند و همچنین می‌تواند از این محل موجب ترشح ضربانی گنادوتروپنیها بشود.
این درست است كه فكر كنیم آیا طب سوزنی ممكن است بر روی آزاد شدن و ترشح گنادوتروپنیها اثر داشته باشد؟ و بنابراین در اینصورت ممكن است pcos (سندرم تخمدان پلی كیتسك) را بهبود ببخشد.
و با بررسی‌های آزمایشگاهی كه انجام شد دیده شد كه غلظت فاكتور ترشح كورتیكو تروپین و فاكتور رشد عصبی در تخمدان‌های یك نمونه موش مبتلا به pcos به وسیله تزریق استرادیول بالا رفت.
Chen گزارش داد كه ۱۳/۶ سیكلهای بدون تخمك‌‌گذاری در زنان به طب سوزنی جواب می‌دهد و همه این زنان با اندازه‌گیری تغییرات دمای بدن بررسی شدند.
در خاتمه باید گفت كه اگر چه محدودیت‌های زیادی هست اما شواهد و مدارك نشان می‌دهد كه طب فشاری می‌تواند اثرات مخصوصی بر روی دیسمنوره داشته باشد. اما طب سوزنی هنوز در ابهام هست. اما طب سوزنی دارای چشم انداز امیدوار كننده‌ای هست و به طور كلی در همه سطوح نیاز به آزمایشان بیشتری هست.

نویسنده :مهناز میری

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی درمانگر