دل نگرانی های امام (ره) در واپسین روزهای حیات

بررسی و مطالعه زندگی روحانی مردان الهی مالامال از پندها و اندرزهایی است که اگر انسان ها همت می کردند و به اندازه توان از آنها بهره می جستند، هیچ گاه جامعه خویش را تهی از آن اندیشه های تابناک نمی پنداشتند و در تار و پود مادیات گرفتار نمی آمدند.
در تاریخ اسلام بارها خوانده ایم رسول خدا (ص) پس از آخرین سفر حج و حادثه باشکوه غدیر خم به مدینه مراجعت فرموده و بر آن حضرت معلوم گردید که این دنیای فانی را وداع خواهند گفت، پیوسته در میان اصحاب، خطبه می خواندند و از آخرین فرصت ها برای ارشاد و راهنمایی خلق خدا استفاده می کردند و دغدغه های خویش را بازگو می کردند. همواره وصیت می کردند که امت من داخل فتنه ها نشوند، دست از راه و روش او برندارند، در دین خدا بدعت نگذارند و در هر شرایط، متمسک به عترت اهل بیت او شده و از دستورات الهی سرپیچی ننمایند.
مگر پیامبر مکرم اسلام (ص) درحالی که به سختی و با کمک وصی خویش امیرالمؤمنین علی (ع) و فضل بن عباس از بستر بیماری برنخاستند و در جمع مردم مدینه حاضر نشدند و با آوای بلند این گونه نفرمودند: «ای مردم آتش افروخته شده و فتنه ها همچون پاره ای شب تار روی آورده. به خدا قسم شما هیچ حجتی بر من ندارید.»(۱) «ای مردم؛ همانا شیطان نومید شده از این که در سرزمین شما مورد پرستش قرار گیرد، ولی پاره ای از کارهایتان که آنها را کم اهمیت و کوچک می شمارید، سبب خشنودی اوست.» (۲)
اما چه شد که در کمتر زمانی و با وجود این که خلف شایسته او سکان هدایت جامعه را بر عهده داشت، به کژراهه رفتند و آنی را کردند که پیش از او پیامبر(ص) بر آن هشدار داده بود. اگر زندگی پیامبر (ص) و نصایح آن بزرگوار را به امت، از لسان بزرگان دین شنیده ایم و شرایط سیاسی - اجتماعی پس از پیامبر (ص) را به درستی درک نکرده ایم، حداقل عمر بابرکت امام خویش را به عینه مشاهده کرده و از هشدارها و نگرانی های آن پیر خوش ضمیر آگاهیم.
امروز که در آستانه سالگرد ارتحال آن یار سفر کرده قرار گرفته ایم، کافی است تنها به شمه ای از آن هشدارها، نگرانی ها و نصایحی که در ماه های پایانی عمر امام (ره) شاهد آن بودیم، توجه داشته باشیم. آنجا که امام (ره) در منشور روحانیت در سوم اسفندماه ۱۳۶۷ در تعیین استراتژی نظام و رسالت حوزه های علمیه فرمودند: «نگران تقابل و تعارض جناح های مؤمن به انقلابم که مبادا منتهی به تقویت جناح رفاه طلب بی درد و نق بزن گردد.»(۳)، «هر جناح برای حذف و طرد طرف مقابل خود واژه و شعاری را انتخاب می کند، یکی متهم به طرفداری از سرمایه داری و دیگری متهم به التقاطی می شود که من برای حفظ اعتدال جناح ها همیشه تذکرات تلخ و شیرینی داده ام.»(۴)
گو این که ایشان فضای امروز کشور را به درستی رصد کرده بودند و با نگاه تیزبین خویش آینده را در گذشته ای دور می دیدند.
مگر می توان نسبت به این هشدار امام (ره) که فرمودند: «ممکن است هر کس در فضای ذهن و ایده های خود نسبت به عملکردها و مدیریت ها و سلیقه های دیگران و مسئولان انتقادی داشته باشد، ولی لحن و تعابیر نباید افکار جامعه و آیندگان را از مسیر شناخت دشمنان واقعی به طر ف مسائل فرعی منحرف کند و خدای ناکرده همه ضعف ها و مشکلات به حساب مدیریت و مسئولان گذاشته شود. این عمل کاملاً غیر منصفانه است و اعتماد مسئولان نظام را از بین می برد و زمینه را برای ورود بی تفاوت ها و بی دردها به صحنه انقلاب آماده می کند.»(۵) بی توجه بود و تمام این هشدارها و نگرانی ها را مربوط به مقطعی دانست که امام(ره) در قید حیات بودند
امروز هرچند نسل جدید از نفس مسیحایی آن پیر روشن ضمیر بی بهره است، ولی آنانی که کلام امام (ره) را بدون واسطه شنیده بودند، بر این امر واقفند که امام خمینی (ره) همچون پیامبر (ص) در حالی چشم از جهان فرو بست که در عین امیدواری، نگران آثار فتنه ای بود که می رفت در جان و روح جامعه ریشه دواند. فتنه ای که این بار اندیشه اخوت، برادری، خلوص عمل و نیت پاک را نشانه رفته بود. اگر چنین نبود، هیچ گاه در واپسین روزهای حیات پربرکت آن امام شاهد این سخن هشدارگونه نبودیم: «نباید خلوص عمل و جامعه اسلامی خودمان را به زنگار کدورت ها و اختلافات آلوده کنیم و رقابت های گذشته انتخاباتی هم هرگز نباید موجبات تفرقه و جدایی را فراهم نماید.»(۶)

محمدحسن رحمانی
پی نوشت ها:
۱- سیره المصطفی - ترجمه حمید ترقی جاه - جلد دوم - ص ۴۱۷.
۲- تحف العقول، ترجمه صادق حسن زاده،
ص ۵۵.
۳ ۴، و ۵- صحیفه نور، جلد ،۲۱ صص ،۲۸۷ ۲۸۸ و ۲۸۲.
۶- صحیفه نور، جلد ،۲۱ ص ۵۱.

منبع : روزنامه ایران