یکشنبه, ۱۸ آذر, ۱۴۰۳ / 8 December, 2024
مجله ویستا

نقش‌ نور‌ استاندارد‌ در‌ محیط‌های‌ تولید‌ محصول‌ چاپی‌


نقش‌ نور‌ استاندارد‌ در‌ محیط‌های‌ تولید‌ محصول‌ چاپی‌
چند‌ سالی‌ است‌ كه‌ در‌ كنار‌ روش‌های‌ سنتی‌ انتقال‌ پیام‌ (نظیر‌ چاپ‌ و‌ تلویزیون)،‌ ‌ با‌ گسترش‌ روش‌های‌ اطلاع‌رسانی‌ و نشر چند‌ رسانه‌ای‌ و‌ بین‌ رسانه‌ای‌ و‌ به‌ واسطه‌ اینترنت‌ نیز‌ امكان‌ رویت‌ پیام‌ و‌ تصاویر‌ فراهم‌ شده‌ است‌ كه‌ در‌ تمامی‌ این‌ موارد،‌ ‌ رنگ،‌ از ‌اركان‌ اصلی‌ پیام‌ شمرده می‌شود.
علاوه‌ بر‌ این،‌ تجهیزات‌ نرم‌ افزاری‌ و‌ سخت‌ افزاری‌ مورد‌ استفاده‌ در‌ بخش‌های‌ مختلف‌ صنعت‌ چاپ‌ نیز‌ پیوسته‌ در‌ حال‌ تغییر‌ بوده‌ و‌ سازندگان‌ تجهیزات‌ اندازه‌گیری‌ رنگ‌ و‌ نور‌ چاره‌ای‌ جز‌ نوآوری‌ دایمی‌ ندارند.‌ از‌ آنجایی‌ كه‌ فایل‌های‌ دیجیتال‌ در‌ مسیر‌ تولید‌ یك‌ محصول‌ چاپی‌ نقش‌ عمده‌ای‌ دارند،‌ ارزیابی‌ و‌ كنترل‌ كیفیت‌ رنگی‌ این‌ فایل‌ها‌ از‌ موضوعات‌ مهم‌ و‌ اساسی‌ تلقی‌ می‌شود.
● سه‌ ویژگی‌ اساسی‌ رنگ‌
در‌ عملیات‌ مختلفی‌ كه‌ در‌ فرایند‌ تولید‌ به‌ وقوع‌ می‌پیوندد‌ بارها‌ و‌ بارها‌ شاهد‌ بازسازی‌ رنگ‌ هستیم‌ كه‌ برای‌ مثال‌ به‌ عملیاتی‌ نظیر‌ اسكن‌ ارژینال،‌ روتوش‌ و‌ تصحیح‌ رنگ،‌ تغییر‌ مود‌ رنگی‌ یك‌ فایل‌ بیت‌ مپ،‌ ‌ پرینت‌ سیاه‌ و‌ سفید‌ یا‌ رنگی‌ ،‌ نمایش‌ محتوای‌ فایل‌ بر‌ روی‌ مونیتور‌ ،‌ تهیه‌ خروجی‌ فیلم‌ یا‌ پلیت‌ و‌ چاپ‌ می‌توان‌ اشاره‌ كرد.
بدین‌ ترتیب‌ صرفنظر‌ از‌ پیچیدگی‌های‌ فنی‌ و‌ اجرایی،‌ یك‌ فرایند‌ تولید‌ محصول‌ چاپی‌ در‌ صورتی‌ از‌ منظر‌ كیفیت‌ رنگی‌ تحت‌ كنترل‌ است‌ كه‌ از‌ سه‌ ویژگی‌ زیر‌ برخوردار‌ باشد:
۱) ‌ تكرار‌ پذیری‌ فرایند؛‌ بدین‌ معنا‌ كه‌ اجرای‌ فرایند‌ بگونه‌ ای‌ مستند‌ و‌ تدوین‌ شده‌ باشد‌ كه‌ هر‌ بار‌ با‌ اجرای‌ مو‌ به‌ موی‌ این‌ جزییات،‌ به‌ محصولی‌ با‌ همان‌ كیفیت‌ رنگی‌ ثابت‌ برسیم.
۲‌) به‌ آنچه‌ دیده‌ می‌شود‌ بتوان‌ اعتماد‌ كرد؛‌ یعنی‌ آنچه‌ كه‌ به‌ صورت‌ بصری‌ در‌ مراحل‌ مختلف‌ فرایند‌ تولید‌ (بر‌ روی‌ مونیتور‌ یا‌ پروف‌ دیجیتال‌ و‌ امثال‌ آن)‌ می‌بینیم‌ مطابق‌ با‌ داده‌های‌ كمّی‌ محصول‌ در‌ حال‌ تولید‌ باشد.
۳‌ ) امكان‌ پیش‌بینی‌ مراحل‌ بعد؛‌ ‌ در‌ هر‌ مرحله‌ از‌ مراحل‌ تولید‌ امكان‌ پیش‌ بینی‌ آنچه‌ كه‌ در‌ مراحل‌ بعد‌ با‌ آن‌ مواجه‌ می‌شویم‌ وجود‌ داشته‌ باشد‌ و‌ بخصوص‌ امكان‌ پیش‌ گویی‌ بصری‌ كیفیت‌ رنگی‌ محصول‌ نهایی‌ وجود‌ داشته‌ باشد.
بدین‌ ترتیب‌ هدف‌ اصلی‌ را‌ می‌‌توان‌ بازسازی‌ رنگ‌ در‌ مسیر‌ تولید‌ یك‌ محصول‌ چاپی‌ یا‌ الكترونیك‌ با‌ حداكثر‌ تطابق‌ با‌ ارژینال‌ دانست.‌ در‌ این‌ راستا،‌ استفاده‌ از‌ نرم‌ افزارهای‌ مدیریت‌ رنگ‌ و‌ استانداردی‌ كه‌ بر‌ طبق‌ آن‌ بتوان‌ پروفایل‌های‌ رنگ‌ را‌ بین‌ سیستم‌های‌ مختلف‌ رد‌ و‌ بدل‌ كرد‌ بسیار‌ مهم‌ است.
● اما‌ اهمیت‌ رنگ‌ در‌ چیست؟‌
با‌ این‌كه‌ همه‌ ما‌ با‌ رنگ‌ زندگی‌ می‌كنیم‌ اما‌ شاید‌ ابعاد‌ پیچیده‌ آن‌ برای‌ بسیاری‌ از‌ ما‌ روشن‌ نشده‌ باشد.‌ برداشت‌ هر‌ فردی‌ از‌ رنگ‌ اجسام‌ به‌ خصوصیات‌ فیزیولوژیكی‌ و‌ روانشناختی‌ او‌ بستگی‌ داشته‌ و‌ بدین‌ ترتیب‌ علم‌ رنگ‌شناسی‌ علاوه‌ بر‌ جنبه‌ فیزیكی‌ دارای‌ جنبه‌های‌ انسانی‌ نیز‌ هست.
برای‌ این‌كه‌ اشیاء‌ دیده‌ شوند‌ به‌ سه‌ عامل‌ نور،‌ شیء‌ و‌ بیننده‌ احتیاج‌ است.‌ پرتوهایی‌ كه‌ با‌ عبور‌ از‌ جسم‌ یا‌ بازتابش‌ از‌ سطح‌ آن‌ به‌ چشم‌ ما‌ می‌رسد‌ توسط‌ مغز‌ مورد‌ پردازش‌ قرار‌ می‌‌گیرد‌ و‌ پس‌ از‌ تفسیر‌ و‌ ترجمه،‌ آنچه‌ را‌ كه‌ در‌ معرض‌ دید‌ ما‌ قرار‌ گرفته‌ می‌‌ببینیم‌ و‌ رنگ‌ را‌ تجربه‌ می‌‌كنیم.
بدین‌ ترتیب‌ تحقیق‌ در‌ مورد‌ ماهیت‌ رنگ‌ پیوسته‌ در‌ علوم‌ مختلف‌ تجربی‌ و‌ انسانی‌ انجام‌ می‌شود‌ و‌ آنچه‌ كه‌ در‌ حال‌ حاضر‌ از‌ رنگ‌ می‌دانیم‌ حاصل‌ دركنارهم‌ قراردادن‌ نتایج‌ بدست‌ آمده‌ از‌ تحقیقات‌ علمی‌ مختلف‌ است‌ كه‌ از‌ گذشته‌ دور‌ بدست‌ آمده‌ است.
تحقیق‌ در‌ مورد‌ رنگ‌ و‌ چگونگی‌ ارزیابی‌ كیفی‌ و‌ كمی‌ آن‌ از‌ پیچیدگی‌ زیادی‌ برخوردار‌ است‌ و‌ برخلاف‌ بسیاری‌ از‌ موضوعات‌ علمی‌ دیگر‌ ،‌ نتایج‌ بدست‌ آمده‌ از‌ هر‌ تحقیقی‌ پیرامون‌ رنگ‌ باید‌ به‌ صورت‌ بصری‌ آزمایش‌ و‌ مورد‌ ارزیابی‌ قرار‌ گیرد‌ چرا‌ كه‌ رنگ‌ منهای‌ بیننده‌ معنا‌ و‌ مفهومی‌ ندارد.
بدین‌ ترتیب‌ در‌ كلیه‌ روش‌های‌ تولید‌ رسانه‌ای،‌ محصول‌ نهایی‌ مورد‌ قضاوت‌ یك‌ بیننده‌ قرار‌ می‌گیرد.‌ این‌ محصول‌ رسانه‌ای‌ در‌ صورتی‌ در‌ بازار‌ مصرف‌ مورد‌ اقبال‌ قرار‌ می‌گیرد‌ كه‌ از‌ جنبه‌ كیفیت‌ رنگی،‌ مورد‌ قبول‌ بیننده‌ها‌ باشد.
البته‌ همانطور‌ كه‌ گفته‌ شد‌ قضاوت‌ پیرامون‌ كیفیت‌ رنگی‌ یك‌ محصول‌ رسانه‌ای‌ علاوه‌ بر‌ بیننده‌ به‌ مشخصات‌ منبع‌ روشنایی‌ نیز‌ مربوط‌ خواهد‌ بود‌ و‌ بنابر‌ این‌ برداشت‌ صحیح‌ از‌ رنگ‌ یك‌ جسم‌ امكان‌ پذیر‌ نخواهد‌ بود‌ مگر‌ آنكه‌ منابع‌ روشنایی‌ استاندارد‌ باشند.
بر‌ طبق‌ نظر‌‌CIE یا‌ انجمن‌ بین‌ المللی‌ روشنایی،‌ مشخصات‌ یك‌ منبع‌ روشنایی،‌ ‌ توسط‌ منحنی‌ توزیع‌ توان‌ نسبی‌ بیان‌ می‌شود.‌ منبع‌ روشنایی‌ ‌ چیزی‌ است‌ كه‌ از‌ خود‌ شار‌ روشنایی‌ منتشر‌ می‌كند.سری‌ منابع‌ روشنایی‌‌D كه‌ توسط‌‌CIE در‌ سال‌ ۱۹۶۸‌ معرفی‌ شد‌ به‌ منظور‌ معرفی‌ نور‌ روز‌ در‌ درجه‌ حرارت‌های‌ مختلف‌ بود‌ كه‌ البته‌ در‌ اكثر‌ مواقع‌ از‌ ۶۵‌D یا‌ ۵۰‌D استفاده‌ می‌شود.
● ضرورت‌ نمونه‌گیری‌ پیش‌ از‌ چاپ‌
در‌ فرایند‌ تولید‌ محصول‌ چاپی،‌ اگر‌ نمونه‌گیری‌ یك‌ امر‌ حیاتی‌ تلقی‌ نشود‌ حداقل‌ بسیار‌ ضروری‌ است.‌ شبیه‌ سازی‌ محصول‌ نهایی‌ توسط‌ نمونه‌گیری‌ قبل‌ از‌ چاپ‌ آخرین‌ مرحله‌ برای‌ اطمینان‌ از‌ صحت‌ كارهای‌ انجام‌ شده‌ قبل‌ از‌ تولید‌ نهایی‌ با‌ تیراژ‌ بالاست.‌ البته‌ در‌ بعضی‌ مواقع‌ به‌ خاطر‌ عواملی‌ نظیر‌ سرعت‌ كار‌ و‌ كاهش‌ هزینه‌های‌ جاری،‌ به‌ جای‌ تهیه‌ پروف‌های‌ چاپی‌ ،‌ از‌ كنترل‌ رنگ‌ محصول‌ بر‌ روی‌ مونیتور‌ استفاده‌ می‌شود.
برای‌ سازندگان‌ اتاقك‌‌ مشاهده‌ كار‌ چاپی‌ یا‌ كابین‌های‌ ارزیابی‌ رنگ،‌ هدف‌ نهایی‌ رسیدن‌ به‌ دقیق‌ترین‌ الزامات‌ برای‌ رویت‌ دقیق‌ رنگ‌ اجسام‌ است‌ و‌ در‌ این‌ راه‌ توجه‌ به‌ تطابق‌ میان‌ رنگ‌ پرینت‌ با‌ آنچه‌ كه‌ روی‌ مونیتور‌ دیده‌ می‌شود‌ به‌ همان‌ اندازه‌ اهمیت‌ دارد‌ كه‌ تطابق‌ میان‌ رنگ‌ پرینت‌ باداده‌های‌ كمی‌ و‌ حاصل‌ از‌ اندازه‌ گیری‌ رنگ‌ ارژینال.
ترسیم‌ مسیری‌ كه‌ منجر‌ به‌ تولید‌ محصول‌ قابل‌ قبول‌ و‌ رضایت‌بخش‌ برای‌ مشتری‌ صنعت‌ شود‌ نیز‌ از‌ اهمیت‌ ویژه‌ ای‌ برخورداراست.
با‌ طراحی‌ درست،‌ اتاقك‌های‌ استاندارد‌ مشاهده‌ كارهای‌ چاپی‌ را‌ به‌ گونه‌ای‌ می‌توان‌ ساخت‌ كه‌ شامل‌ محلی‌ برای‌ قراردادن‌ مونیتورهای‌ پیشرفته‌ برای‌ پروف‌ مونیتوری‌ و‌ رویت‌ انواع‌ پروف‌ چاپی‌ یا‌ كار‌ چاپی‌ تحت‌ نورهای‌ استاندارد‌ باشد‌ و‌ كاملا‌ مورد‌ استقبال‌ مشتری‌ها‌ قرار‌ گیرد.
● ملاحظات‌ كاغذ،‌ مركب‌ و‌ ...
در‌ مورد‌ پروف‌ مونیتوری‌ باید‌ متوجه‌ این‌ مساله‌ بود‌ كه‌ عوامل‌ مختلفی‌ در‌ مشاهده‌ نهایی‌ رنگ‌ یك‌ كار‌ چاپی‌ موثر‌ است.‌ خصوصیات‌ كاغذ‌ مورد‌ استفاده‌ و‌ كیفیت‌ مركب‌ از‌ عوامل‌ اصلی‌ شمرده‌ می‌شوند.‌ میزان‌ زبری‌ و‌ چگونگی‌ جذب‌ مركب‌ توسط‌ كاغذ‌ یا‌ پخش‌ مركب‌ در‌ سطح‌ كاغذ،‌ در‌ كیفیت‌ و‌ ظاهر‌ رنگ‌ نهایی‌ كار‌ چاپی‌ تاثیر‌ بسزایی‌ دارد. گاموت‌ رنگ‌ معمولا‌ از‌ مرحله‌ نمایش‌ كار‌ بر‌ مونیتور‌ تا‌ مرحله‌ چاپ‌ سوژه‌ بر‌ روی‌ كاغذ‌ كاهش‌ پیدا‌ می‌كند.‌ به‌ عبارت‌ دیگر‌ رنگ‌هایی‌ بر‌ روی‌ مونیتور‌ دیده‌ می‌شوند‌ كه‌ بعضی‌ از‌ آن‌ها‌ توسط‌ مركب‌ قابل‌ بازسازی‌ نیستند.‌ بدین‌ خاطر‌ در‌ مورد‌ تبدیل‌‌RGB به‌ ‌CMYK تحقیقات‌ بسیار‌ زیادی‌ شده‌ است‌ و‌ افراد‌ و‌ موسسات‌ زیادی‌ نظیر‌‌CIE بر‌ روی‌ مشكلات‌ این‌ تبدیل‌ و‌ راه‌های‌ رسیدن‌ به‌ بالاترین‌ دقت‌ ممكن،‌ تلاش‌ كرده‌ اند. در‌ نشر‌ رومیزی‌ دانستن‌ توانایی‌ها‌ و‌ مشخصات‌ رنگی‌ مونیتوری‌ كه‌ استفاده‌ می‌كنید‌ ضروری‌ است.‌
با‌ تنظیم‌ دقیق‌ این مشخصات،‌ می‌توان‌ به‌ نزدیكترین‌ حالت‌ میان‌ آنچه‌ كه‌ روی‌ مونیتور‌ می‌بینید‌ با‌ آنچه‌ كه‌ در‌ نهایت‌ چاپ‌ می‌شود‌ رسید.‌ معمولا‌ در‌ صنعت‌ چاپ‌ از‌ درجه‌ حرارتهای‌ استاندارد‌ ۶۵‌D و‌ ۵۰‌D به‌ عنوان‌ درجه‌ حرارت‌ رنگ‌ مونیتور‌ استفاده‌ می‌شود.
حدود‌ ۴۰سال‌ است‌ كه‌ سازمان‌ جهانی‌ استاندارد‌ روشنایی،‌ استانداردی‌ را‌ برای‌ كاربردهای‌ صنعتی‌ مختلف-‌ كه‌ در‌ آنها‌ به‌ ارزیابی‌ رنگ‌ اقدام‌ می‌شود-‌ تدوین‌ كرده‌ است.‌ بر‌ اساس‌ این‌ استانداردها،‌ اتاقك‌های‌ خاصی‌ ساخته‌ شده‌ است‌ تا‌ به‌ توسط‌ آنها‌ بتوان‌ نور‌ استاندارد‌ را‌ از‌ نور‌ محیطی‌ جدا‌ كرده‌ و‌ شرایط‌ دیدن‌ رنگ‌ اجسام‌ مختلف‌ تحت‌ نورهای‌ استاندارد‌ را‌ فراهم‌ كرد.
این‌ كابین‌ها‌ بگونه‌‌ای‌ طراحی‌ شده‌ است‌ كه‌ نور‌ استاندارد‌ موجود‌ در‌ اطاقك،‌ خود‌ را‌ از‌ نور‌ مزاحم‌ محیطی‌ جدا‌ كرده‌ و‌ از‌ تداخل‌ این‌ دو‌ منبع‌ نور‌ جلوگیری‌ می‌شود.‌ بدین‌ ترتیب‌ استفاده‌ از‌ این‌ كابین‌ها‌ برای‌ مشاهده‌ و‌ مقایسه‌ رنگ‌ ارژینال‌ با‌ رنگ‌ نمونه‌ چاپ‌ شده،‌ رنگ‌ نمونه‌های‌ پارچه‌ و‌ لباس‌ و‌ رنگ‌ هر‌ نوع‌ شیء‌ دیگر‌ بسیار‌ راضی‌ كننده‌ به‌ نظر‌ می‌رسد.
با‌ متداول‌ شدن‌ استفاده‌ از‌ مونیتور‌ برای‌ پروف‌ كارهای‌ دیجیتال،‌ باید‌ برای‌ مشكل‌ ناشی‌ ازتاثیر‌ منابع‌ نوری‌ مزاحم‌ بر‌ مونیتور،‌ فكری‌ كرد.‌ برای‌ رفع‌ این‌ مشكل‌ كابین‌های‌ خاصی‌ مورد‌ استفاده‌ قرار‌ می‌گیرد‌ كه‌ در‌ آنها‌ امكان‌ تنظیم‌ شدت‌ نور‌ بدون‌ آنكه‌ بر‌ درجه‌ حرارت‌ منبع‌ نور‌ تاثیری‌ گذاشته‌ شود‌ وجود‌ دارد.
كابین‌های‌ اختصاصی‌ ارزیابی‌ رنگ‌ جانشین‌ بسیار‌ مناسبی‌ برای‌ نور‌ روز‌ استاندارد‌ هستند‌ و‌ با‌ استفاده‌ از‌ ۵‌ نوع‌ فسفر‌ و‌ بر‌ طبق‌ استاندارد‌ ۵۱‌CIE این‌ كابین‌ها‌ قادرند‌ كه‌ بهترین‌ نوع‌ فلورسنت‌ را‌ با‌ بالاترین‌ ‌CRI تولید‌ كنند.‌ امروزه‌ از‌ این‌ كابین‌ها‌ در‌ اكثر‌ واحدهای‌ حرفه‌ ای‌ چاپ‌ و‌ پیش‌ از‌ چاپ‌ برای‌ مشاهده‌ اشیای‌ رفلكتیو‌ استفاده‌ می‌شود.
اكثر‌ سازندگان‌ تجهیزات‌ سخت‌ افزاری‌ و‌ نرم‌ افزاری‌ مورد‌ استفاده‌ در‌ صنعت‌ چاپ،‌ نهایت‌ سعی‌ خود‌ را‌ می‌كنند‌ تا‌ با‌ ارایه‌ راه‌حل‌های‌ مناسب،‌ حداكثر‌ انطباق‌ رنگ‌ از‌ مرحله‌ تولید‌ تا‌ چاپ‌ امكان‌پذیر‌ شود‌ ،‌ آگاهی‌ از‌ روش‌ها‌ و‌ ابزار‌ كنترل‌ كیفیت‌ از‌ مواردی‌ است‌ كه‌ بستگی‌ به‌ سطح‌ آگاهی‌ و‌ دانش‌ فنی‌ نیروی‌ انسانی‌ شاغل‌ در‌ بخش‌های‌ مختلف‌ صنعت‌ چاپ‌ داشته‌ و‌ بی‌ توجهی‌ به‌ آن‌ كیفیت‌ محصول‌ نهایی‌ را‌ تا‌ حد‌ زیادی‌ غیر‌ قابل‌ پیش‌ بینی‌ و‌ مخدوش‌ می‌كند.‌
ارزش‌ سرمایه‌ گذاری‌ بر‌ روی‌ تجهیزات‌ كنترل‌ كیفیت‌ تنها‌ باعث‌ ارتقای‌ كیفیت‌ محصول‌ نمی‌شود‌ بلكه‌ این‌ اطمینان‌ را‌ برای‌ دست‌اندركاران‌ تولید‌ و‌ مشتریان‌ محصولات‌ چاپی‌ ایجاد‌ می‌كند‌ كه‌ آنها‌ نیز‌ همگام‌ با‌ پیشرفت‌ فناوری‌ دیجیتال‌ به‌ سوی‌ توسعه‌ قدم‌ برمی‌دارند.
ترجمه‌ از:‌ مهندس‌ خدایار‌ صادقی‌
منبع : پایرا - ویژه نامه آیپكس ۲۰۰۶
منبع : مجله صنعت چاپ