کمی در مورد جیان-۱۰ بدانیم

J-۱۰ یا جیان-۱۰ جنگنده برتری هوایی چینی است که بر پایه طرح لغو شده صنایع هوافضای اسرائیل موسوم به لاوی بوجود آمده است. هدف اصلی از طراحی و ساخت این جنگنده اولا ایجاد جنگنده ای برای برابری با جنگنده های جدید شرقی نظیر میگ-۲۹ و سوخو-۲۷ و غربی نظیر اف-۱۶ و اف-۱۵ و دوما کسب تکنولوژی های نوین در زمینه ساخت هواپیماهای جنگنده بود. پروژه ساخت این جنگنده با کد ۸۶۱۰ در دهه هشتاد توسط موسسه چنگدو شروع شد، در مراحل ساخت این جنگنده علاوه بر اسرائیلی ها روس ها و پاکستانی ها نیز به کمک چینی ها شتافتند، طرح اصلی بدنه جیان-۱۰ بر پایه لاوی اسرائیلی بوجود آمده است.
پیشران جنگنده یک دستگاه موتور AL-۳۱FN ساخت روسیه است، این موتور در واقع همان موتور AL-۳۱F می باشد که بمنظور استفاده در جنگنده یک موتوره جیان-۱۰ دستخوش تغییراتی شده است، قرار است در آینده نزدیک با کمک روسیه این موتور ها تحت عنوان WS۱۰A در چین مونتاژ شوند که این امر موجب کاهش قیمت تولید این جنگنده نیز خواهد شد.
پاکستانی ها نیز با فراهم آوردن اطلاعات جنگنده اف-۱۶ (که هواپیمای پایه در طراحی لاوی بود) به چینی ها کمک کردند. لازم به ذکر است بیشترین سرعت جیان-۱۰ در سطح دریا ۱.۲ ماخ و ۲.۲ ماخ در ارتفاع است، حد اکثر وزن برخواست این جنگنده نیز ۱۸ تن می باشد.
سیستم راداری هواپیما (موسوم به Type ۱۴۷۳) به احتمال زیاد همان سیستم مورد استفاده در لاوی است که ممکن است در چین در حال ساخت کامل یا مونتاژ باشد، این سیستم تقریبا با رادار F-۱۶C/D برابری کرده و حتی برتر از آن خوانده می شود، این سیستم با موشک حرارت یاب PL-۸ که کپی چینی پایتون-۳ می باشد و موشک نیمه فعال PL-۱۱ و با موشک هدایت فعال مدرن PL-۱۲ مطابقت داده شده و می تواند در نبرد های هوا به هوا از این تسلیحات استفاده کند، در نبرد های هوا به زمین نیز این جنگنده می تواند به انواع بمب های هدایت شونده و فاقد هدایت و احتمالا برخی موشک های هوا به زمین چینی مجهز شود.
گفتنی این رادار بردی حدود ۱۰۰ کیلومتر دارد و توانایی تعقیب ۱۰ هدف بطور همزمان را داشته و می تواند همزمان با دو فروند از آنها درگیر شود. از دیگر تجیزات موجود می توان به سیستم گیرنده اخطار راداری ARW-۹۱۰۱ اشاره کرد.
در مورد موشک PL-۱۲ لازم به ذکر است که این موشک برپایه موشک زمین به هوای HQ-۶۱ تولید شده و با انجام اصلاحاتی مانورپذیری آن بسیار افزایش یافته، در زمینه هدایت نیز باید گفت طراحی سیستم هدایتی آن توسط شرکت روسی آگات که پیش از این سیستم هدایتی موشک توانمند R-۷۷ را نیز طراحی کرده بود انجام شده، موشک PL-۱۲ گاها (SD-۱۰ (Shen Dian-۱۰ نیز خوانده می شود.
علاوه بر تسلیحات مدرن، هدایت جنگنده و بکارگیری سیستم های تسلیحاتی نیز در جیان-۱۰ بسیار ساده است، سیستم پرواز با سیم بکار رفته در جیان-۱۰ بصورت رایانه ای فرامین پروازی صادره از سوی خلبان را کنترل نموده و در صورت وجود اشتباهی در این فرامین (مانند فرامینی که با وارد آوردن فشار به خلبان موجب بیهوشی و یا در مواردی مرگ خلبان شده و یا فرامینی که به از دست رفتن کنترل هواپیما می انجامد) آنها را اصلاح می نماید، بعلاوه سیستم های رایانه ای کنترل تسلیحات موجود در جیان-۱۰ این امکان را برای خلبان فراهم می کنند که در حین نبرد کمتر در میان کلید های مختلف سردرگم شده و بار فکری خود را به تناسب بین هدایت هواپیما و کنترل تسلیحات تقسیم نموده و بدین ترتیب در شرایط مناسب تری از لحاظ فکری به نبرد ادامه دهند.
علاوه بر سیستم های رایانه ای طراحی آیرودینامیکی جیان-۱۰ نیز بسیار مناسب بوده و در نبرد های نزدیک هوایی ترکیب مانورپذیری و موشک بسیار دقیق PL-۸ می تواند این هواپیما را پیروز میدان گرداند. بنا به ادعای وبسایت های چینی این جنگنده توانسته در یک آزمایش سه مرحله ای در تمام مراحل جنگنده J-۱۱/Su-۲۷SK را شکست دهد.
با تمام این اوصاف جیان-۱۰ دارای مشکلاتی نیز می باشد که اصلی ترین آنها برد ۱۳۰۰ کیلومتری (بدون مخازن اضافی و سوختگیری هوایی) است، کارشناسان چینی علاقه مندند جنگنده ای در اختیار داشته باشد که بتواند بدون نیاز به سوختگیری هوایی عملیات های دوربردتری را انجام دهد که این امر نیازمند ایجاد تغییراتی در جیان-۱۰ است، این احتمال وجود دارد که چینی ها در آینده دست به اصلاح موتور جنگنده به منظور کاهش مصرف سوخت بزنند و یا مخازنی مانند مخازن سوخت تطبیقی اف-۱۶ را بر روی جیان-۱۰ تطبیق دهند.

محمد
http://air-mag.blogsky.com