انقراض قاجار و سلطنت پهلوی

وقوع مشروطیت در اواخر سلطنت قبیله قاجار و امضای آن توسط مظفر قاجار در چهاردهم جمادی‌الاخر سال ۱۳۲۴ و حمایت فقهای بزرگ شیعیان مانند محقق نائینی و محقق خراسانی، توطئه انگلیسی‌ها را برای ساختن حکومت خودکامه پادشاهی جهت سلطه بر منابع ایران مایوس کرد. انگلیس‌ بعد از وقوع مشروطیت و پیگیری آن توسط روشنفکران و علما، توطئه جدیدی طراحی کرد و آن این‌که خواست طومار حکومت قاجار و مشروطیت را در یک فرصت زمانی مناسب یکسره درهم بپیچد. این در حالی بود که حکومت تزاری روسیه با انقلاب کمونیستی اکتبر ۱۹۱۷ فرو ریخت و صحنه ایران از قوای روسیه تزاری خالی شده بود.
انگلیس‌ها که از قرارداد ننگین ۱۹۱۹ وثوق سود نبردند با سوق دادن اوضاع کشور به سوی نابسامانی و هرج و مرج و ابزارسازی از اراذل و اوباش حکومت احمد قاجار را در آستانه اضمحلال قرار دادند. جاده‌ها ناامن، شهرها بدون قانون و امنیت شد و ظلم بیداد می‌کرد.
● قزاق روسی قجری، شاه پهلوی شد
انگلیس‌ها در این آشفته بازار از میان نیروی مخصوص حکومت قاجار که همان تربیت‌شدگان قزاق تزاری بودند و با انقلاب کمونیستی، سرخورده هم شده بودند، شخصی به نام رضا سوادکوهی از ایل پالانی را برای کودتا و باز، حاکمیت مطلق بر ایران انتخاب کردند.
رضا سوادکوهی از طریق دایی خود ابوالقاسم بیک که خیاط قزاقخانه بود، از روی فقر و تنگدستی به جمع قزاق‌های روس پیوسته و در زمان مظفر قاجار مسئول شصت‌تیر قزاقخانه شد و به همین خاطر رضا شصت‌تیر نامدار گشت و در سال ۱۲۹۷ شمسی با درجه سرتیپی، فرمانده فوج تیراندازان آتریاد همدان شد. با تضعیف حکومت تزار روسیه، انگلیس‌‌ها از طریق رشوه و وعده‌ به سران قزاق ایران نزدیک شدند و در سال ۱۲۹۹ شمسی با دخالت انگلیس به خدمت استاروسلسکی و سایر افسران روسی خاتمه داده شد و ژنرال آیرون ساید فرمانده قوای انگلیس در عراق و ایران چند بار با رضا سوادکوهی به مذاکره می‌نشیند و او را برای اجرای کودتا و ایجاد حکومت استبدادی در ایران انتخاب می‌کند تا دیگر واقعه رژی یا مشروطیت معنایی نداشته باشد و انگلیس با ایجاد ثبات در ایران به راحتی شبه‌قاره هندوستان و خاورمیانه را چپاول کند. رضا سوادکوهی که روزی افسر قزاق تربیت‌شده روس‌ها و نیروی فداکار قاجار بود، اکنون به سر، شاه پهلوی شدن داشت.
● کودتای انگلیسی پهلوی اول
صبح روز یکشنبه سوم اسفندماه ۱۲۹۹ شمسی مطابق با یازدهم جمادی‌الاخر ۱۳۳۹ قمری رضا میرپنج سوادکوهی با قوای آتریاد مقیم قزوین وارد تهران شدند و مردم تهران برای اولین بار چشمشان به اعلامیه‌های دیواری افتاد که بالای آن نوشته شده بود «حکم می‌کنم». در آن اعلامیه که به ظاهر به نفع مردم ایران ولی در واقع برای مطامع انگلیس‌ها بود، آمده بود: «ما برای پایان دادن به این اوضاع ناگوار، کمر همت بسته‌ایم و آمده‌ایم که خائنین را به سزای خود برسانیم و پشتیبان حکومت نیرومندی درخور شئون و عظمت کشور شاهنشاهی باشیم.»
ژنرال آیرون ساید انگلیسی که به همراه کلنل اسمایس و مستر هاوارد کنسول انگلیس این کودتا را طراحی کرده بودند، اکنون پس از سال‌ها که شعار دموکراسی و حقوق بشر و احترام به ملت‌ها وجاهت جهانی پیدا کرد، از مردم ایران شرمسارند. آیرون ساید در خاطرات خود می‌نویسد: «تصور می‌کنم همه مردم ایران فکر می‌کنند که من کودتا را طرح و رهبری کرده‌ام. گمان می‌کنم که اگر در معنای سخن دقیق شویم، من واقعا این کار را کرده‌ام.»
این اعتراف ژنرال انگلیسی همانند اعتراف وزیر خارجه آمریکا خانم مادلین آلبرایت در دولت کلینتون بود که کودتای۸۲ مرداد آمریکایی‌ها را برای پسر رضا سوادکوهی یعنی محمدرضا پذیرفت.به هر شکل رضا سوادکوهی به رضاخان پهلوی با لقب سردار سپهی، فرماندهی کل لشکر قزاق را به دست گرفت و به مدت چهار سال در مقام وزارت جنگ و رئیس وزرای حکومت احمد قاجار قرار گرفت و سرانجام در آذرماه ۱۳۰۴ شمسی حکومت قاجار منقرض شد و حکومت پادشاهی مستبد پهلوی تاسیس شد؛ حکومتی که شاه آن نه معنای مشروطیت را می‌فهمید و نه آن را امضا کرده بود.

منبع : خانواده سبز