سایه‌ها و مه - SHADOWS AND FOG

سال تولید : ۱۹۹۲
کشور تولیدکننده : امریکا
محصول : رابرت گرینهوت
کارگردان : وودی آلن
فیلمنامه‌نویس : وودی آلن
فیلمبردار : کارلو دی پالما
آهنگساز(موسیقی متن) : کورت وایل
هنرپیشگان : آلن، میا فارو، جان کیوساک، مادونا، جان مالکوویچ، دانلد پلیزنس، مایکل کربی، کتی بیتس، جودی فاستر، آن لانگ، لیلی تاملین
نوع فیلم : سیاه و سفید، ۸۶ دقیقه


ـ دههٔ ۱۹۲۰، در شهری بی‌نام، تاخت و تاز آزادانهٔ یک قاتل بی‌رحم وحشتی عمومی برانگیخته و باعث شده مردم از رفت و آمد شبانه منع شوند. یک شب مه‌آلود ̎کلایتمن̎ ( آلن)، کارمند دون پایه به رغم خواست خودش همراه گروهی از مردم می‌شود که در پی‌یافتن قاتل‌اند. همزمان ̎ایرمی̎ (فارو) که در یک سیرک کار می‌کند، سرخورده از بی‌وفائی دوستش، دلقک سیرک (مالکوویچ) بارش را می‌بندد و در خیابان‌ها سرگردان می‌شود. دکتری (پلیزنس) که ̎کلاینمن̎ با او ملاقات کرده، کشته می‌شود و همه به ̎کلاینمن̎ مظنون می‌شوند، در این بین طی حملهٔ پلیس به یک خانهٔ بدنام، ̎ایرمی̎ که آنجا پناه گرفته، دستگیر می‌شود. ̎کلاینمن̎ و ̎ایرمی̎ آزاد می‌شوند و تا مدتی همراه یکدیگرند ولی خود زود ̎کلاینمن̎ هدف تعقیب مردم بدگمان قرار می‌گیرد و ̎ایرمی̎ نیز با دلقک برخورد می‌کند و مراقبت از بچه‌ای که مادرش را از دست داده، باعث پیوند مجدد آنان می‌شود. ̎کلاینمن̎ به یک سیرک می‌رسد و با کمک شعبده‌باز، قاتل را اسیر می‌کنند که بعد ناپدید می‌شود. حالا ̎کلاینمن̎ که بی‌کار شده، پیشنهاد کار در سیرک را می‌پذیرد.
ـ سایه‌ها و مه که در بحبوحهٔ هیاهوی رسانه‌ها بر سر شوهران و زنان (۱۹۹۲) و جدائی آلن و فارو، پخش و بازناب محدودی یافت، در ردهٔ آثار آلن که عنان جادو تخیل را رها می‌کنند، جای می‌گیرد (و به این ترتیب دنبالهٔ استیلیزه‌ای برای رخدادهای غیرواقعی منهتن فیلم آلیس، ۱۹۹۰ به نظر می‌رسد). فیلمی پر از ارجاع و توسل به نشانه‌های آشنا در سرزمین عجایبی با جلوه‌هائی از اکسپرسیونیسم آلمان دههٔ ۱۹۲۰، M فریتس لانگ (۱۹۳۱)، فیلم‌های قدیمی اینگمار برگمان (مثل مهر هفتم، ۱۹۵۷ و خاک اره و پولک، ۱۹۵۳) و عالم داستان‌های کافکا. فیلمبرداری سیاه و سفید دی پالما مکمل فضای تهدیدگر و آشکارا ساختگی شب و مه و ابهام است که در آن اضطراب و پارانویای همیشگی شخصیت آلن، مایه‌ای کمیک را تأمین می‌کند. سایه‌ها و مه بیش از هرچیز نشانگر تردیدهای جذاب آلن دربارهٔ نقش اجتماعی کنونی سینماست، سیرک به عنوان معادل درون متنی سینما، آخرین پناهگاه او است، جائی که شعبده‌باز او را چنین دلداری می‌دهد: ̎مردم همانقدر به توهم نیاز دارند که به هوا ̎.