سالمونلوز وابسته به خزندگان

به طور میانگین تخمین زده می شود که ۶۰ تا ۹۰ در صد خزندگان سالمونلا را باخود حمل می کنند. به علت فلور طبیعی ونرمال خزندگان ( پوست ودستگاه گوارش ) این طرز فکر عاقلانه است که بگوییم چیزی به عنوان خزنده بدون سالمونلا وجود ندارد . ( M. L headrich . ۲۰۰۱ )
اکثر خزندگان بدون آنکه نشانه بالینی خاصی داشته باشند ، سالمونلا را با خود حمل می کنند.
( L. Geue u. l. Schner ۲۰۰۱ ) درمان آنتی بیوتیکی نمیتواند خزندگان را از سالمونلا پاک کند . حتی ممکن است باعث مقاومت بیشتر سالمونلا نسبت به آنتی بیوتیک شود . خزندگان اغلب چندین نوع ( سروتیپ ) از سالمونلا را به طور همزمان با خود حمل می کنند .
تا کنون همه جنس های مختلف سالمونلا از خزندگان جدا شده است ، مرکز کنترل وپیشگیری بیماریها در آمریکا گزارش می دهد (CD.C) که به دلیل افزایش تماس خزندگان با انسان در سالهای اخیر ، سالمونلوز وابسته به خزندگان افزایش چشمگیری در آمریکا داشته است .
اخیراً در ایران نیز تمایل مردم برای نگهداری خزندگان ( لاک پشت ) افزایش یافته است .متأسفانه مارمولک نیز در برخی از خانه های ایرانی به وفور یافت می شود.
● خطر خزندگان :
سالمونلاها باکتری میله ای روده ای می باشند که باعث ایجاد عفونت روده ای می شوند . منبع اصلی عفونت سالمونلا غذای آلوده می باشد و بیشتر افرادیکه با سالمونلا عفونت روده ای پیدا می کنند . دچار اسهال ، تب ودل درد می شوند . دربعضی افراد ممکن است عفونت آنقدر شدید باشد که بیماران نیاز به بستری شدن در بیمارستان را داشته باشند .
باکتری سالمونلا علاوه بربیماریهای روده ای ، درافراد نابالغ ویا افرادیکه سیستم ابمنی تضعیف شده دارند شامل بچه های کمتر از ۵ سال ، زنان حامله ، افراد مسن، باعث ایجاد بیماریهای دیگر از جمله حصبه، عفونت های موضعی، عفونت خون ، عفونت استخوان وحتی مننژیت ومرگ در بچه ها ونوزادان می شود . سالمونلوز وابسته به خزندگان یک عفونت باکتریای است که توسط با کتری سالمونلا ایجاد می شود . مرکز کنترل وپیشگیری بیماریها ، دراین رابطه گزارشی منتشر کرده است .
این مرکز تخمین می زند که در هر سال در آمریکا ۹۳۰۰۰ سالمونلوز وابسته به خزنده وجود دارد این مسئله باعث ایجاد نگرانی زیادی برای دارندگان خزندگان ویا هرکس که بطور مستقیم یا غیر مستقیم در تماس هستند ، شده است .
▪ نکات مهم در گزارش مرکز کنترل وپیشگیری بیماریها با خزندگان :
۱) در بچه ها احتمال آلودگی سالمونلای وابسته به خزندگان بیشتر است.
۲) خیلی از كسانی كه خزندگان را در خانه نگهداری می كنند از خطریكه ممكن است از جانب خزنده خانگی اشان به آنها منتقل شوند بی اطلاع اند.
۳) با افزایش نگهداری خزندگان در خانه ممكن است سالمونلا وابسته به خزندگان به یك مشكل عمومی تبدیل شود.
● چگونه سالمونلا از خزنده به انسان منتقل می شود ؟
بیماری سالمونلوز وابسته به خزندگان به دلیل تماس مستقیم یاغیر مستقیم با مدفوع خزندگان بروز می یابد . همچنین به احتمال بسیار زیاد سالمونلا از طریق پوست خزنده هم منتقل می شود. قابل توجه آنکه احتمال انتقال سالمونلا از طریق وسایلی که درارتباط خزندگان بوده اند وجود دارد .
● چگونه می توانیم از بسیاری سالمونلوز وابسته به خزندگان جلوگیری کنیم ؟
۱) افرادمی بایست بعد از تماس با خزندگان ویاحتی وسایل آنها دست خود را با آب وصابون بشویند.
۲) در خانه هایی که دارای بجه های کمتر از ۵ سال ، افراد مسن وبطور کلی افرادیکه سیستم ایمنی ضعیف دارند ، خزندگان می بایست در خارج از محل زندگی نگهداری شوند ، همچنین مادران آبستن می بایست قبل از بدنیا آمدن نوزادشان، خزندگان خانگی خود را به خارج از خانه منتقل کنند .
۳) به خزندگان نباید اجازه داده شود که در اتاقهای خانه ودرمحیط داخلی خانه حرکت کنند.
۴) خزندگان می باید در محلهایی که دوراز آشپزخانه وانبار موادغذایی هستند نگهداری شوند
۵) همچنین وسایل حمامی که برای شستشوی خزندگان ولوازم آنها استفاده می شود می بایست کاملاً تمیز وضد عفونی شوند .
۶) مراکز فروش حیوانات خانگی ، دامپزشکان وپزشکان اطفال می بایست اطلاعات کامل را در مورد نگهداری خزندگان وخطه سالمونلوز وابسته به آنها را در اختیار صاحبان خزندگان وخریداران بدهند .
لازم به ذکر است که در طول سال ۱۳۸۲ توسط نگارنده تحقیقات جامع وگسترده ای در مورد آلودگی سالمونلا در خزندگان ایرانی به عمل آمد . که درطی این تحقیق مشخص شد که در صد بالایی از خزندگان ایرانی بخصوص لاک پشت سالمونلا را باخود حمل می کنند .
كاهش خطر ابتلا به سالمونلای وابسته به خزندگان در مسئولیت پذیری مالكین ، آگاهی همگانی و آموزش خلاصه می شود.

دكتر احسان خاكسار

منبع : موزه جانورشناسی دانشکده علوم _دانشگاه آزاد اسلامی مشهد