شنبه, ۴ اسفند, ۱۴۰۳ / 22 February, 2025
مجله ویستا
آغاز انقلاب فرهنگی از دانشگاه
در سال‌های ۱۳۳۹ تا ۱۳۴۳ نیز ظهور اندیشمند با نفوذی چون علی شریعتی از دانشگاه و حركت فكری عظیمی كه او به وجود آورد، دانشگاه را به مركز توجه ملت ایران مبدل كرد. با نزدیك‌تر شدن موج انقلاب در سال ۱۳۵۶، نقش دانشگاه بیش از پیش برجسته شد. زمانی كه با اوج‌گیری تظاهرات و تحصن‌های دانشجویی، دانشگاه تهران و دانشگاه ملی (شهید بهشتی) تعطیل شد. استادان و كاركنان دانشگاه در دانشگاه تهران متحصن شده و خواستار آزادی زندانیان سیاسی شدند. سیزدهم آبان ۵۷ نیز با هجوم نظامیان به دانشگاه، گروه زیادی از دانشجویان و دانش‌آموزان كشته شدند و به این ترتیب دانشگاه كاملاً تعطیل شد. زمانی كه دولت بختیار از ورود امام خمینی(ره) به ایران جلوگیری كرده بود جمعی از روحانیون در مسجد دانشگاه تهران متحصن شدند. در مورد اهمیت دانشگاه در جریان انقلاب نكات بسیاری می‌توان ذكر كرد. پس از پیروزی انقلاب نیز دانشگاه به عنوان محل برگزاری نماز جمعه انتخاب شد و مهندس بازرگان نیز اولین سخنرانی خود را در دانشگاه انجام داد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی از آنجایی كه بسیاری از گروه‌های سیاسی توان تاثیرگذاری بر توده مردم را نداشتند و از آنجایی كه میزان اثرگذاری دانشگاه را تجربه كرده بودند، عمده فعالیت خود را در مراكز دانشگاهی متمركز كردند. از طرفی جو ملتهب پس از پیروزی انقلاب و آزادی بی‌نظیری كه پس از آن ایجاد شده بود، دانشجویان نیز چندان تمایلی برای حاضر شدن در كلاس‌های درس نداشتند و مسائل سیاسی جاذبه قوی‌تری برای آنان داشت كه این امر پس از وقوع یك انقلاب فراگیر به صورت طبیعی نمود پیدا كرد.
در این میان جریان‌های چپ ماركسیستی بیشترین نفوذ را در این مراكز به دست آورده بودند. این گروه‌ها كه به علت موقعیت فكری و اجتماعی خود امكان حضور در مراكز سنتی شهری و روستایی را نداشتند، دانشگاه‌ها را تنها نقطه امید خود برای تاثیرگذاری بر روند انقلاب می‌دانستند. روز اول مهرماه ۱۳۵۸، امام خمینی(ره) در پیامی به مناسبت بازگشایی دانشگاه‌ها می‌نویسد: «سلام بر دانش و دانشگاهیانی كه چراغ راه هدایت و راهنمایی ملت به سوی تعالی و سعادت و فضل و فضیلت می‌باشند... سلام بر دانشجویان و استادانی كه در سال‌های طولانی اختناق با محرومیت‌ها و شكنجه‌ها و ناراحتی‌های روحی و جسمی مواجه و با شهامت و شجاعت در مقابل استبدادها و قلدری‌ها ایستاده و تسلیم قدرت‌های شیطانی نشدند.» ایشان در ادامه این پیام با اشاره به اینكه احتمالاً بعضی گروه‌ها در كار دانشگاه‌ها اخلال كنند و از رفتن سر كلاس‌ها جلوگیری كنند از دانشجویان می‌خواهد كه نسبت به چنین اقداماتی بی‌تفاوت نباشند و در بخش دیگری از پیام خود فرمودند: «اسلام دین مستند به برهان و متكی به منطق است و از آزادی بیان و قلم نمی‌هراسد و از طرح مطلب‌های دیگر كه انحراف آنها در محیط خود آن مكتب‌ها ثابت و در پیش دانشمندان خودشان شكست خورده هستند، باكی ندارد. شما دانشجویان محترم نباید با پیروان مكتب‌های دیگر با خشونت و شدت رفتار و درگیری و هیاهو راه بیندازید كه می‌دانم نخواهید كرد و خود با آنان به بحث و گفت‌وگو برخیزید و از دانشمندان اسلامی دعوت كنید با آنان در بحث بنشینند تا تهی‌بودن دست آنها ثابت شود».
رهبر فقید انقلاب می‌افزاید: «ما با آزادی و منطق، موافق هستیم ولی اگر توطئه و خرابكاری باشد، تكلیف دیگری داریم و از خداوند متعال خواستارم كه كار به آنجا نكشد».
پس از آن در مذاكرات شورای انقلاب نگرانی‌هایی مطرح می‌شود. شهید بهشتی در جلسه مورخ ۱۴/۶/۱۳۵۸ می‌گوید: «گروه‌های مخالف مسیر انقلاب، ممكن است از تجمع در دانشگاه‌ها و مدارس برای منظورهای خود بهره‌برداری كنند، طبعا باید پیش‌بینی لازم را در این امر داشت». پس از آنكه لزوم پاكسازی دانشگاه‌ها از گروهك‌های مخالف انقلاب احساس شد زمینه انقلاب فرهنگی فراهم آمد. شورای انقلاب همه دانشگاه‌ها را از ۱۵ خردادماه تعطیل اعلام كرد تا به وضع آنها رسیدگی شده و فرصت كافی برای تهیه برنامه و نظام آموزشی جدید به وجود آید. در دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۹، انقلاب فرهنگی بطور رسمی آغاز شد و پس از چند روز مهلت برای خروج گروه‌های سیاسی از دانشگاه‌ها، مجددا تا آخر امتحانات پایانی سال بازگشایی شد و امام‌خمینی(ره) فرمان تشكیل «ستاد انقلاب فرهنگی» را در ۲۴ خردادماه ۱۳۵۹ صادر كردند.اقدامات ستاد انقلاب فرهنگی از سال ۱۳۵۹ شروع و در سال ۱۳۶۳ پایان پذیرفت و از آن پس امور اصلاحی دانشگاه‌ها برعهده شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت.
● ستاد انقلاب فرهنگی
اولین قدمی كه توسط ستاد انقلاب فرهنگی برداشته شد، تشكیل گروه‌های برنامه‌ریزی فنی مهندسی، كشاورزی، هنر، علوم انسانی، پزشكی و علوم پایه بود و هدف كلی واحد برنامه‌ریزی آموزشی در رشته‌های مختلف برای رسیدن به دانشگاه اسلامی بود. برای هر مجموعه از رشته‌های تحصیلی مرتبط، یك گروه تخصصی در ستاد شكل گرفت كه این گروه‌ها براساس اهداف عمومی دانشگاه‌های اسلامی اقدام به تدوین اهداف تخصصی رشته خود نمودند. یكی از بخش‌های مهم در ستاد انقلاب فرهنگی، جهاد دانشگاهی بود كه هم مدیریت دانشگاه‌ها و هم نظارت بر اجرای پاره‌یی از مصوبات ستاد انقلاب فرهنگی را برعهده داشت.
پس از تشكیل ستاد، در مدت كوتاهی، شورای جهاد دانشگاهی به مثابه تنها نماینده ستاد انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌های سراسر كشور تشكیل شد. تاسیس كمیته گزینش استاد از دیگر اقدامات این ستاد بود. از وظایف این كمیته، انتخاب استادان مناسب فرهیخته‌یی بود كه هم از لحاظ علمی و هم از نظر اخلاقی مورد انتخاب قرار می‌گرفتند و به موازات آن كمیته گزینش دانشجو نیز برای اولین بار در سال ۱۳۶۱ پس از بازگشایی دانشگاه‌ها شكل گرفت.در ابتدای كار ستاد، مقرر شده بود كه دانشگاه‌ها بمدت ۶ ماه بسته بمانند تا طی این مدت، اهداف انقلاب فرهنگی یعنی اسلامی شدن دانشگاه‌ها و برنامه‌ریزی برای آن محقق شود. در حالی كه این مدت، دو سال طول كشید و پس از این مدت طولانی نیز تنها كلاس‌های رشته‌های فنی و مهندسی تشكیل شد و برگزاری كلاس‌های رشته علوم انسانی به تعویق افتاد. بعد از آن در آذرماه ۱۳۶۳ شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور رفع نقیصه‌های ستاد آغاز به كار كرد.
رضا شجاعیان
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست