برخوردهای بیولوژیک لنزهای تماسی چشمی

برخوردهای متداول آنها شامل موارد زیر می‌شود:
رسوب پروتئین، اتصال لیپیدها، جذب آب و چند برخورد دیگر مانند زائده بزرگ بافت ملتحمه، قرمزی حاد چشم در اثر تماس لنز، زخم پری فرال، keratitis microbial ، سوزش قرنیه.
پروتئینها مواد آلی كه در اشك چشم وجود دارد به لنزهای تماسی اتصال می‌یابد و باعث كدر شدن لنز می‌شود. لیپیدها هم جزئی از اشك است كه به سطح لنزها می‌چسبد.
▪ جذب آب
تقریبا در مورد لنزهای تماسی نرم و هیدروژلها روی می‌دهد این لنزها آب را جذب می‌كند و بدین‌ترتیب سطح بیرونی چشم را خشك می‌سازد. موارد دیگری شامل میكروسیستهای قرنیه، hyperaemia ملتحمه، عروق جدید قرنیه با برخوردهای بیولوژیك از تبادلات اشكی، دسترسی به اكسیژن، متابولیسم قرنیه، مورفولوژی اندوتلیال و اپی تلیال و حساسیت مرتبط است.
همانطور كه می‌دانیم قرنیه یكی از اجزای بدن است كه بدون رگ است بنابراین بافت مذكور، متابولیسم و نیازهای خود را از محیط درونی و بیرون چشم با واكنشهایی بر طرف می‌كند.
یك لنز باید ویژگیهای نیازمندی قرنیه به این عناصر چه از لحاظ نفوذ و انتقال و چه از لحاظ مكانیكی و اپتیك را دارا باشد. نداشتن یا مطلوب نبودن لنز در تهیه این ویژگیها باعث نا سازگاری لنز با بدن و ایجاد مشكلاتی در چشم خواهد شد.
● امكان چند برخورد بیولوژیك
آلودگی باكتریایی باعث عفونتهایی جدی در بیماریهای چشمی می‌شود. GPC ( زائده بزرگ بافت ملتحمه) یك بیماری چشمی آلرژیك است این بیماری حاصل تكرار مجدد ارتباط لنز با چشم به علت حداكثر بودن اصطكاك بین پلكها و اتصالات بیشتر رسوبی است. CLARE ( قرمزی حاد چشم ) باعث التهاب قرنیه و درد حاد می‌شود كه تنها بعد از یك دوره استراحت در زمان گذاردن لنزهای تماسی هیدروژلی دایم اتفاق می‌افتد البته ارتباط زیادی بین CLARE و حضور باكتریهای گرم منفی وجود دارد.
عفونت گرم منفی دربیماری كه از لنز چشمی یك بار مصرف استفاده بی مورد كرده است، روی می‌دهد.
CLPU ( زخم پری فرال ) هر زمانی می‌تواند روی دهد اما عموما با گذاردن لنزهای تماسی دائم همراه است. CLPU به صورت خراش‌های (lesion ) مدور با كمتر از ۲ میلی‌متر در قطر در قرنیه است. یك برخورد دیگر keratitis است كه ایجاد زخم قرنیه می‌كند و باعث فقدان بینایی می‌شود. این عارضه مستقیما با Pseudomonas aeruginosa ، پاتوژن گرم منفی مرتبط است و یك لایه زنده را برای جلوگیری ایمنی هومورال و سلولی، آنتی بیوتیكها و سورفاكتانتها ایجاد می‌كند.
● پیچیدگیهای عفونی
عفونت میكروبی قرنیه در آماری در ۲۱ نفر از ۱۰ هزار نفر افرادی كه از لنزهای تماسی دائمی استفاده می‌كردند و در مورد ۴ نفر از ۱۰ هزار نفری كه از این لنزها به صورت روزانه استفاده می‌كردند، یافت شد. این عفونتها نشانه‌هایی از درد چشمی و فوتوفوبیا را به همراه دارد و همچنین مشاهدات بالینی همانند نقص اپی تلیال قرنیه همراه با فیلتراسیون التهابی، تخلیه ملتحمه، تورم پلك و….
▪ عفونت قارچی همراه با لنز تماسی چشمی
لنزهای تماسی در یك نگاه خطرناك است. زمانی كه خراش‌ها رفتار تهاجمی از خود نشان می‌دهد باید لنز را سریع از چشم بیرون آورد و جهت كاهش عفونت باكتریایی دیگرمورد استفاده قرار نداد. عفونت قرنیه با لنز تماسی، عمدتا باكتریایی است كه به علت Pseudomonas aeruginosa گرم منفی، Staphylococous aureus گرم مثبت یا Staphylococous epidemidis ایجاد می‌‌شود. البته باكتریهای دیگری نیز عامل آن ناشناخته است.
روشهای درمانی این باكتریها با كشت دادن آنها روی خون، آگارهای صدفی دریایی، بر روی واسطه subouraud (برای قارچ ) یا روی واسطه thioglycolate (برای موجودات غیر هوا زی) كه با آغشته كردن گرم آلوده برای ارزیابی میكروسكوپی آغاز شد كه با برش قسمتی از قرنیه زخم شده همراه است درمان دو جانبه نیز برای آمینو گلیكوسیدها (جنتامایسین، توبرامایسین، آمیكاسین) تهیه و فراهم شدتا به باكتری گرم منفی وcephalosporin ها حمله كند و همچنین cefazolin یا vancomycin نیز برای حمله به باكتریهای گرم مثبت مورد استفاده قرار گرفته است. البته روش تك درمان هم در سال ۱۹۹۰ با استفاده از آنتی بیوتیكهای fluoroquinolone (ofloxacin و … ) مطرح شد به ویژه وقتی كه خراش‌ها كوچك ( ۲ میلی‌متر) است، این مواد مؤثر نشان داده است.
▪ عفونت Acanthamoeba
درد زیاد چشمی ناشی از تماس لنز با آب غیر استریل یا وقتی كه epitheliopeathy غیر طبیعی یا neuropathy پری فرال رادیال قرنیه مشاهده شود، اتفاق می‌افتد.
۴ دارو برای این عارضه عفونی یافت شده است:
۱) آنتی بیوتیكهای آمینو گلیكوزیدی،
۲) Anti fungal،
۳) Anti parasitic و
۴) Anti septic/ bioside Cationic.
▪ زیست سازگاری سطوح
دانشمندان علم بیولوژیك روی تركیبات لایه اشك چشم به خصوص در زمینه ساختارها و برخوردهای بین تركیبات لایه اشكی همانند پروتئینها و لیپیدها تحقیق كردند تا بتوانند موضوع و دانش بیشتری را در زمینه تشكیل یك لایه اشك پایدار به‌دست آورند. اگر یك لنز تما سی را برای دومین بار پیاپی در چشم بگذاریم، سطوح لنز تماسی زیاد (ژرف) می‌شود و به‌طور برگشت ناپذیری به‌وسیله جذب پروتئینهای لایه اشك تغییر می‌كند سپس پروتئین جذب شده به صورت یك سطح جدید گوناگون اصطلاحا یك لایه زیستی(bio-film )، pellicule یا رسوب‌های خیلی ساده در می‌آید.
یك سری از سنجشهای بیوشیمیایی می‌تواند این مقدار رسوب پروتئینها را روی لنز تعیین كند.
▪ جلوگیری از آلودگی باكتریایی
آلودگی باكتریایی لنزهای تماسی راهنمایی جهت توسعه پاسخهای زیان آور شامل علائم شرایط تهدید microbial keratitis ( mk ) و شرایط التهاب لنز تماسی كه باعث قرمز شدن حاد چشم (CLARE ) یا باعث زخم پری فرال ( CLPU ) یا تراوش keratitis ( IK ) می‌شود. جلوگیری از آلودگی باكتریایی یا كاهش در تعداد آنها روی این پاسخهای مضر، یك اثر مهم خواهد گذاشت. در ابتدا باید چسبندگی و اتصال باكتریایی را با لنز تماسی در دو محیط invitro و invivo آزمایش و مورد بررسی قرار گیرد. در مطالعه‌ای محققان همه مواد را با Cytotoxicity ( سمیت‌زایی) در محیط invitro آزمایش كرده و آنهایی را كه غیر سمی بود را برای آزمایش anti-adhesive جدا كردند و سپس در محلولی ( رشد باكتری ) لنزها را قرار دادند و تر كیبات ضد چسبندگی را به محلول افزودند این تركیبات قادر بود از اتصالP. aeruginosa و S. aureus با لنز های تماسی جلوگیری كند و مشاهده نمودند این تركیبات قادر به جلوگیری از رشد باكتری ویژه در محلول نیز هست.
بعد از آزمایشات بالا در محیط in-vitro این لنزها را روی محیط in-vio در حیوانات كار گذاشته شده است تا علائم و نشانه هایCLARE قابل مشاهده و اندازه‌گیری شود. لنزها با تركیباتی از مواد مورد آزمایش قرار گرفته می‌شود تا پا سخ CLARE نمایش داده شود. البته لنزهای تماسی نرم (هیدروژلها) با قابلیت نفوذ بالای اكسیژن این پا سخها را نشان نمی‌دهد یا كمتر نشان می دهد.
● علم بیولوژیك
دانش فرآیندهای بیولوژیك چشم می‌تواند به‌طور موفقی باعث اصلاح بینایی چشم و سیستمهای حفاظت چشم و به طور مؤ ثری از التهاب و عفونت های چشمی جلوگیری یا درمان كند.
● ویژگی پاسخ التهابی به microbial keratitis
چشم یك جایگاه ممتاز ایمنولوژیك است كه حتی یك حادثه كوچك ا لتهاب‌زا می‌تواند باعث آسیب بینایی شود. دانش حفاظت مكانیزمهای ملكولی باعث تصفیه میكروبی می‌شود. تنظیم و نقش سلولهای التهابی و opoptosis (مرگ برنامه ریزی شده سلولی) بسیار مهم است تا بهترین استراتژی جهت كنترل رفتار عفونت چشمی و التهاب های مربوط به آب طراحی شود. عفونت میكروبیال قرنیه وقتی اتفاق می‌افتد كه میكرو ارگانیسمها به قرنیه وارد و باعث تخریب در سطح چشم شود.
در هنگام عفونت باكتریایی قرنیه، پلی مرفونوكلئوزها ( PMN ) خارج می‌شود (infiltration ) تا به حذف كردن ارگانیسمهای مهاجم كمك كند. سرعت infiltration این PMN (همانند لكوسیتها) به از بین رفتن باكتری های عفونی تا از بین رفتن كامل آنها، بستگی دارد. برای عفونت های قرنیه به‌وسیله p.aeruginosa ، exotoxin های باكتریایی و پروتئازها، اولین پاسخ میزبان به آنها تحریك PMN ها به وسیله تولید نا مناسب cytokin های التهابی است كه باعث آسیب قرنیه می‌شود.
(Cytokin ها، میانجی های پپتیدی است كه به‌وسیله سیستم ایمنی بدن هدایت می‌شود و در پا سخ التهابی هم زیان آور و هم مفید است. مقدار cytokin / chemikin برای پاسخ به عفونت یا التهاب بحرانی است اگر مقدار آن غیر تعادلی شود، فعالیتهای سلولی نامناسب و تخریب بافتی می‌شود مطالعات اخیر نشان داده ا ست كه یك سری از chemokin ها و لیپیدهایbioactive قادر به ایجاد كیموتاكتیك لكوسیتهای ویژه است.)
شدت عفونت به بیان این كلید cytokin / chemokin ( به‌ویژه cytokin های ضدالتهابی، IL-۶ ،IL-۱۶ ، chemokin های MIP-۲ و KC ) مرتبط ا ست. سایتوكین ضد التهابی TNFa نقش بسزایی را در keratitis ندارد و تنها در التهاب های طولانی تاثیر گذار است.
بی‌اثرسازی MIP-۲ قادر خواهد بود تا پاسخ التهابی را در كاهش سختی عفونت متوقف كند.
از طرفی محققان در موش همراه با ژن IL-۶ مشاهده كردند كه سایتوكین نقش بحرانی در كنترل و تفكیك P.seudomonas kertitis به‌ویژه در تصفیه باكتریایی و به‌كارگیری PMNs و ا لتیام اپی‌تلیال دارد.
● ویژگی پا سخ چشم به Herpes simplex
اگر چه عفونت باكتریایی در چشم منبع مهمی از التهاب چشم است، ویروسهایی مانند Herpes simplex ( HSV) نمونه اول یكی از عامل های مهم keratitis microbial و كوری چشم در جهان است. آماری نشان می‌دهد كه این ویروس عامل ۷ درصد رد پیوند در استرالیا در هر سال است.
حاصل HSK ( Herpes. s. keratitis ) باعث جمع شدن و جمع آوری كردن خراش‌ها می‌شود ا لبته مكانیزم آن هنوز مشخص نیست و دانش زیادی در این زمینه وجود ندارد. ارتباط بین apoptosis، التهاب، آشكار شدن خراش‌ها هنوز نامعلوم است. این خراش‌ها باعث آسیب رساندن به چشم از جمله زخمهای منجر به كوری و آسیب بینایی می‌شود. از لحاظ مورفولوژیك HSV keratitis موجب apoptosis در سلولهای اپی تلیال قرنیه می‌شود، اما از لحاظ ملكولی سلولهای مثبت TUNEL به صورت apoptosiscally در ابتدا تحریك می‌شود و سپس از اتفاق افتادن آن جلوگیری می‌كند. این تغییرات در apoptosis سلولهای اپی تلیال قرنیه در زمان HSK ممكن ا ست به فرآیندهای پاتولوژیك بیماری كمك كند.● ویژگی پاسخ چشم به fungal keratitis
تحقیقات اخیر نشان داده است كه سه نمونه قارچ باعث keratitis می‌شود:
۱) Curvalaria،
۲) Fusarium و
۳) Aspergillus.
همه این قارچ‌ها قادر به تولید پروتئازهایی است كه می‌تواند كلاژن را تخریب و باعث تاثیرگذاری روی محیط داخل شود. این پروتئازها، پروتئازهای serime اولیه همراه با مشاركت تعدادی متالوپروتئیناز است. محققان نشان دادند كه در زمان fungal keratitis در یك خرگوش، متالو پروتئینازهای سلول قرنیه بر پروتئازهای fungal غلبه دارد. این كار برای اولین بار منبع و ذات تجزیه آنزیماتیك stroma (بخش میانی قرنیه ) را در زمان fungal keratitis نشان داد.
در یك آزمایش، ۶ نمونه قارچ ( fusarium sp.، Exophialjeanselmi ، penicllium spp.، Aspergillus niger ، paecilomyces spp ، altenaria spp ) با ۴ نمونه لنز از نوع تماسی نرم مورد بررسی قرار گرفت محتوای آب لنزها ۵۸ و ۳۸ درصد است و در مدت یك روز در چشم قرار گرفته بود.
همه قارچها به شكل سوسپانسیونی بدست آمد و محیط كشت موردنظر، آگار دكستروز و در دمای ۴ درجه سانتی گراد در یخچال نگهداری شد و در روی اشخاص ۲۰ تا۳۰ سال با عملكرد اشكی نرمال با پاتولوژی چشمی متفاوت از هم تست شدند. از یك بشقاب محدبی شكل SDA استفاده كرده كه به ۴ بخش تقسیم می‌شد و در هر بخش هر یك از لنزهای تماسی گذاشته شده درچشم و نگذارده شده درچشم یا تازه با محتوای آب بالا و پایین گذارده می‌شود. سپس یك قطره از سوسپانسیون قارچی را روی لنز می‌ریزیم (زیر هود ) و سپس با میكروسكوپ دو چشمی مورد برسی قرار می‌گیرد.
● نتایج
▪ fusarium spp به صورت رشته‌های سفید- كركی در یك لنز تما سی دائم مشاهده شد. این ظاهر لجن دار یا لیز مربوط به چگونگی تولید این قارچ است كه هنوز به صورت هاگ (تخمك ) قارچ به نظر می‌رسد.
▪ penicillium spp. به علت اهمیت آن در توسعه آنتی بیوتیكها بیشتر شناخته شده ا ست كه به صورت رشته‌های آبی رنگ روی لنزهای تما سی نرم رشد می‌كند.
▪ aspergillus niger هم نوعی قارچ شناخته شده است كه به صورت رشته‌های سیاه رنگی است كه در هنگام توسعه و گسترش ظاهر زرد رنگی به خود می‌گیرد.
البته aspergillus spp. هم مشابه penicillum spp. است و به‌صورت رشته‌های آبی رنگی قابل مشاهده است ولیكن این قارچ در مناطق گرمسیری (بخصوص ) مرسوم ا ست البته بیشتر كلونیهای قارچی تاریك رنگ است بجز fusarium spp كه كرم- سفید رنگ بود، و برای تشخیص دیگر قارچها راهنمای خوبی بود بدین صورت كه penecillium spp. به‌طور واضحی برآمده همرا ه با گودیهای عمیقی بود در حالیكه fusarium spp و altermaria spp دارای توپوگرافی مسطحی بود.
▪ Exophialajeanselmei و penicillum spp ترشح قهو ه ای رنگی از خود به‌جا می‌گذارند. نتیجه این كه هیچ تفاوت مشخصی بین لنزهای با آب بالا و كم در برابر رشد قارچ مشاهده نشد اما ممكن است كه فراوانی مواد مغذی به‌وسیله آگار یك عامل پوششی برای مشاهده اختلاف این دو نمونه لنز با شد. البته اخیرا نشان داده شده كه فرصت رشد قارچ همراه با یك قالب لنز با محتوای آب بالا افزایش یافته است. عده ای هم این موضوع را كه ممكن است خود ماده لنز یك منبع مغذی برای رشد قارچ باشد و ممكن است باعث infiltration لنزهای نرم گردد مورد بررسی قرار می‌دهد. بعد از ۱۷ روز از رشد با برداشتن لنزها از SDA و با دست تمیز كردن و مالش دادن با محلول نمكی مشاهده شد كه لنزها خیلی شكننده شده است كه علت آنرا نفوذ قارچ به‌طور عمقی درون لنز و تخریب ساختار و دپلیمریزه كردن لنز می‌دانند. آلودگی قارچی منابع و عوامل مختلفی دارد كه با مشاوره بیماران از اینكه از گذاردن لنز تماسی در محیط های قارچی اجتناب كند یا در نگهداری لنزها باعث جلوگیری آلودگی قارچی لنزها گردیم از طرف پزشك همراه است.
● بیولوژی سلولی ملكولی
در این حوزه محققان روی پاسخ apoptosis در سلولهای اپی تلیال قرنیه انسان تحقیق كرده‌اند و نشان دادند كه سلولهای اپی تلیال قرنیه، apoptosis را با مكانیزمهای مختلفی طی می‌كند. سایتوكین‌ها به‌ویژه IFNY باعث ارتباط زمانی apoptosis در سلولهای اپی‌تلیال قرنیه انسان در محیط كشت بافت می‌گردد و این امر زمانی مهم ا ست كه IFNY در بین برخی از بیماریهای التهابی چشم تولید می‌شود و ممكن ا ست با پاتوفیزیولوژیك بیماری قرنیه مربوط باشد.
میكرو ارگانیسمهای درون سلولی نشان می‌دهد كه افزایش تمایل سلولهای اپی تلیال قرنیه برای طی كردن apoptosisمشابه كلید مهمی در دفاع میزبان در حذف سلولهای عفونی شده است.
● مطالعات لایه اشك
لایه اشكی چشم، بخش مهم و بحرانی برای حفظ بینایی صحیح و راحتی چشم است. ساختار تركیبات اشك بسیار مهم است.
دانشمندان علوم بیولوژی عواملی كه باعث آسیب رساندن لایه اشكی می‌شود را تحقیق نمودند. یكی از این شرایط زمانی اتفاق می‌افتد كه خانمی یائسه ( menopause ) باشد گزارش حاكی از افزایش خشكی و ناراحتی سطح چشم است لنزهای تماسی هم می‌تواند باعث چنین ناراحتی‌هایی گردند به‌خصوص برای كسانی كه از این لنزها برای مدت طولانی استفاده می‌كنند البته همه این موارد دلایل بیوشیمیایی دارد. یك مطالعه روی زنان بالای ۴۰ سال یائسه ( menopause ) و postmenopusal (بعد از یائسگی)كه به‌طور متناوب از درمانهای جایگزین هورمون استروژن استفاده می‌كردند، نشان داد كه دارای نشانه هایی از خشكی چشم، كمی ضخامت لایه لیپیدی، كاهش حجم لایه اشك و پایداری آن بود و كمترین اثر در كنترل و گروه HRT را نسبت به گروه menopusal را دارا بودند.
اختلاف بین كل پروتئین اشك و لیپوسالین اشك بیانگر اختلافات بالا در كنترلها و زنان menopusal است. محققان نشان دادند كه عدم تحمل لنزهای تماسی به حجم اشك به برخی اختلافات بیوشیمیایی مرتبط است. اینها شامل حضور لیپیدهای پایدار در اشك است كه با حجم اشك مربوط می‌باشند. غلظت لیپازها در اشكهای افراد بالا ( با لنزهای تماسی غیر قابل تحمل ) كمتر بود اما مقدار لیپو كالین یك حامل لیپیدی بسیار با اهمیت‌تر است.
نتیجه این اختلاف مقدار باعث سریعتر بخار شدن اشك در لنزهای تما سی با عدم تحمل شخص نسبت به لنزهای قابل تحمل است كه منجر به ناراحتی چشم می‌شود. محققان هم چنین در اشكهای بیماران مبتلا به برخی سرطانها یك نشانگر پروتئینی یافتند، این پروتئین كه اصطلاحا LG نامیده شده در بین مطالعه با لنزهای تما سی با عدم تحمل یافت شد هم چنین این محققان برخی اشخاص را كه پروتئین مربوطه را در اشك شان دارند را پیدا كردند كه اغلب با پروتئین تولید شده بوسیله بیماران دارای سرطان پروستات و سینه یكسان بود. از این‌رو پروتئین اشك یك علامت بالقوه جهت تعیین مراحل نزدیكی سرطان پروستات یا پیشگویی یك عامل خطر بالا برای وجود سرطان پروستات و سینه به حساب می‌آید.
البته این مطالعه هنوز در حال بررسی است كه آیا پروتئین LG می‌تواند یك تست تشخیص باشد یا نه؟
البته مسأله دیگر مهمی كه باید در اینجا ذكر گردد در مورد mucin است. mucin با اتصال یافتن به باكتری و بی‌كپسول كردن باكتری و اضمحلال آن یك عامل دفاعی برای چشم به حساب می‌آید البته پاتوژنهای قویی مانند p. aeruginosa قادر ا ست تا از دفاع میزبان جلوگیری كند. ضمن اینكه اتصال بستگی به كرنشهای باكتریها هم دارد.
اتصال ویزیكولهای لیپیدی ( لیپوزومها ) روی سطح بیومواد یك سطح پوششی pro-active ایجاد می‌كند. لیپوزومها در علم پزشكی برای سیستم‌های رهایش دارو به‌كار می‌رود لیپوزومهای متصل شونده به سطح بیومواد قادر است تا داروها یا جزء بیواكتیو درون سلولها را رهایش كند البته نانو تكنولوژی می‌تواند رهگشای جدیدی در علم مهندسی بافت، رهایش دارو و درمان سرطان باشد.● بررسی لنزهای تماسی با محیط اشك در in-vitro
لنزهای تماسی نرم با محتوای آب ۷۰ درصد در این قسمت مورد بررسی قرار می‌گیرد كه جزء گروه II ، FDA است ( غیریونی - محتوای آب بالا ). مدل اشك (مصنوعی) را به اینصورت می‌سازیم: بافر MOPS ( N-morpholino)propane sulphonic acid ] - [۳ بوسیله یك محلول بافر فسفاتی محلول بافر HANK محلول نمكی ( PBS- HBSS ) با تولید ۱۹ % حجمی PBS و ۱% حجمی HBSS و در نهایت تشكیل پروتئینها. دو بافر مخلوط شده باید به غلظت گلوكز طبیعی اشك برسند وPH=۷.۴ كه PH محیط اشك چشم ا ست. cls در ۳۷ درجه سانتی گراد و درون شیشه كوچك مهر و موم شده ای در mm ۱ محلول مدل اشكی مان قرار و در دوره های زمانی ۱،۶،۲۴ ساعت با آرام هم‌زدن مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد از عملیات لنزها در بافر PBS شستشو و سپس تحلیل می‌شود برای بررسی جذب رسوب از طرف لنزهای تماسی از روش كالرومتری استفاده می‌شود ( با استفاده از دو ملكول پروتئین BCA (bicinchoninic acide ) و یونهای مس در محیط اسكالین).
مزیت این روش تعیین مقدار پروتئینهای جذب شده روی لنزهای تماسی و همچنین نفوذ یونهای مس به درون لنز و اتصال آنها با پروتئینهای نفوذ یافته درلنز است. سینیتیك و مورفولوژی رسوبات با AFM در مایع واسطه ای بررسی می‌شود و همچنین تحلیل AFM اجازه تشخیص نا همواری رسوبی و رفتار شان را به ما می‌دهد همچنین در این آزمایش مقدار پروتئین یا میانگین رسوب پروتئین برای تخریب یا فساد لنز محاسبه شده ا ست كه با بررسی در محیط in-vivo این مقدار µg/lens ۱۰-۲۰ كه با آزمایش در محیط invitro همخوانی دارد به‌دست آمد اما مقدار بالایµg/lens ۲۸ باعث فساد لنز می‌گردد كه در آزمایش به دست آمده است.
بعضی مواد هم برای جلوگیری از رسوب پروتئین روی سطح لنز مورد آزمایش و تائید قرارگرفته است كه شامل OBG (اكتیل &#۹۴۶; گلوكوساید )،Tween ( پلی اتیلن اكسایدسوربیتان )، OTG ( اكتیل تیو گلوكوساید)، PEO (پلی اتیلن اكساید )، PPO ( پلی پروپیلن اكساید ) است.
● روشهای استریلیزاسیون
لنزهای هیدروژلی جزء لنزهای نرم محسوب می‌شود از این‌رو روشهایی برای استریلیزاسیون آنها در نظر گرفته شده ا ست:
۱) اتوكلاو،
۲) اتیلن اكساید و
۳) تابش اشعه گاما.
برای لنزهای پایه PMMA از روش اتوكلاو استفاده نمی‌كنند ( به علت دمای تبدیل شیشه ۱۱۰= Tg ). و هم چنین از تابش گاما كه منجر به dicoloration می‌شود. اما لنزهای PHEMA را می‌توان با روش اتوكلاو استریلیزه كرد این عمل در فشار بالا و در دمای پایین انجام می‌گیرد.
آلودگی محیطی لنز
یكی از مشكلات اصلی استفاده‌كنندگان لنز، آلودگی مانند آلودگی هوا، محیط كار، وجود گرد و غبار در هوا كه همگی منجر به رسوب ذراتی بر روی لنز شده و در نتیجه یك محیط مناسب برای رشد میكروبها فراهم می‌آورد. بسیاری از آلودگیها توسط خود شخص دارنده لنز بر روی لنز و چشم به وجود می‌آید.
استفاده از صابون، روغن، كرمهای دست و صورت، مواد آرایشی، برسهای مژه و اسپری‌های مو همگی می‌توانند به دست بچسبد و وقتی شخص لنز را در دست می‌گیرد این مواد به لنز منتقل می‌شود در مورد خانم‌ها استفاده از انواع پودرها، كرم‌ها، مواد آرایشی چشم به ویژه ریملها و سایه چشم همگی منابعی برای ایجاد عفونت و آلودگی میكروبی است بنابراین رعایت بهداشت فردی می‌تواند این گونه آلودگی‌ها را به شدت كاهش دهد.
موارد منع كاربرد لنزهای تماسی
قبل از تجویز لنز بایستی معاینات كامل صورت گیرد و این تشخیص به عهده چشم پزشك است به‌طور كلی برای موارد زیر لنز تجویز نمی‌شود:
۱) پر خونی مزمن چشم، ورم ملتحمه باكتریال ، ورم ملتحمه بهاره ، حالات حساسیت، شوره زدن مژه‌ها،
۲) گل مژه، ناخنك، شالاذیون، برگشت پلك به داخل و خارج،
۳) انواع كدورتهای قرنیه ای به خصوص آنهایی كه مربوط به اپیتلیوم است،
۴) انواع بیماریهای قرنیه‌ای و زخم قرنیه،
۵) فلج عصب قرنیه كه منجر به بی‌حسی قرنیه شده است،
۶) بیرون زدگی كره چشم ( اگزوفتالمیا )،
۷) بیماریهای مربوط به صلبیه چشم ( اسكلرایتیس، اپی اسكلرایتیس)،
۸) التهاب عنبیه حاد و مزمن ( ایریتیس)،
۹) التهاب كروئید،
۱۰) افراد مبتلا به دیابت و
۱۱) در خلبانان و كاركنان هواپیما ( به علت اختلاف فشار ممكن ا ست هوا به زیر لنز برود).
● نتیجه گیری
سطوح لنزها به همان اندازه مهم است كه ویژگیهای پلیمر بالك برای ما اهمیت دارد چون كه سطوح، باعث افزایش bioactivity و biocompatiblity می‌شود. همچنین مقدار قابلیت عبور دهی یا قابلیت انتقال‌دهی اكسیژن باعث رساندن اكسیژن از لنز به قرنیه می‌شود تا در طی عمل گلیكولیز انرژی لازم برای قرنیه فراهم شود. در غیر اینصورت oedema قرنیه به وجود خواهد آمد. مقدار قابلیت انتقال پذیری اكسیژن برای جلوگیری از این عارضه c m ۲.mlo۲ /s.ml.mm Hg ۱۰ ˆ-۹× ۸۷±۳. ۳است البته این مقدار برای لنزها بستگی به مقدار كاهش محتوای آب یا افزایش سطوح سلیكونی در فرمولاسیون لنز دارد.البته باید بین مقدار محتوای آب لنز كه برای ویژگی دادن مكانیكی به لنز ضروری است و همچنین مقدار Dk ، یك حالت تعادلی برقرار باشد.
مبحث لنزهای تماسی بسیار گسترده است هما‌ن‌طور كه در این نوشتار ذكر شده ما گستردگی زیادی را در مورد لنزها وجود دارد؛ لنزهایی از نوع سخت، نرم، RGP كه هر كدام از اینها خود به بخشهایی تقسیم می‌گردد امروزه دانشمندان علم بیومواد روی هر كدام از این بخشها مطالعه زیادی می‌كنند و همان‌طور كه گفته شد در زمینه لنزهای تماسی بر روی موادی با كارایی های بیشتر و ویژگیهای مناسب‌تر همانند خصوصیات اپتیكی، مكانیكی، فیزیكی، شیمیایی، بیولوژیك و … مطالعات صورت می‌گیرد.
بازار خوب مصرف لنزها سرمایه‌داران را به ساخت و طراحی لنزهای نسل جدید وادار نموده است بر طبق آمار انجمن چشم پزشكی آمریكا در دهه نود حدود ۳۰ میلیون آمریكایی از این لنزها ی چشمی استفاده كردند كه حدود ۸۰ درصد آن را لنزهایی از نوع لنزهای تماسی نرم هیدروژلی تشكیل می‌داد.
متأسفانه در كشور ما در این زمینه كار زیادی صورت نگرفته است. البته شركتهایی در این زمینه فعالیت خود را آغاز كرده‌اند، اما در مجموع همچنان به عنوان یك كشور وارداتی و مصرفی لنز به شمار می‌رویم و تاسف بیشتر اینكه بعضی از این لنزها با كیفیت نامطلوب در بسته‌هایی با علایم معتبر بسته بندی می شوند و به بازار ایران با قیمتهای نامناسب عرضه می شود امید است. اداره كل لوازم و تجهیزات پزشكی كشور گروهی متخصص را در حوزه بیومواد (با توجه به نیروهای متخصص فارغ‌التحصیل و آماده همكاری) در این مقوله‌ها مسؤول نماید.

منبع : مجله مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی