فشار هوا

اولین بار در قرن هفدهم «توریچلی» ثابت نمود كه هوا دارای وزن است و با اعلام وزن و فشار هوا فشارسنج جیوه‌ای خود را در سال هزار و ششصد چهل دو اختراع نمود.
● واحد فشار هوا :
امروزه متداول ترین واحد مورد استعمال در مورد فشار اتمسفر میلی بار است فشار آتمسفر در ۴۵ درجه عرض جغرافیایی و در هوای صفر درجه و در ارتفاع سطح دریا فشار بهنجار (Normalpressure) نامیده می‌شود و میزان آن برابر هزار و سیزده میلی بار (هفصد و شصد میلی‌متر جیوه و دو بیست و نه صدم اینچ ستون جیوه) می‌باشد فشارهای بیشتر از این را فشار زیاد و فشار كمتر را فشار كم می‌گویند.
● تغییرات قائم فشار جو :
فشار جو با افزایش ارتفاع كاهش یافته و در ارتفاع پنج هزار متری به میزان نصف فشار سطح دریا می‌رسد.
فشار اتمسفر به نسبت ارتفاع از سطح زمین كم می‌شود ولی هیچ‌گونه رابطه ساده‌ایی بین تغییرات فشار و ارتفاع وجود ندارد. به طور تقریبی می‌توان گفت كه فشار هوا در هر دویست و پنجاه و هفت متر ارتفاع به نسبت تصاعد هندسی با قدرمطلق یك‌ سی‌ام كاهش می‌یابد. بدین ترتیب فشار جو در ارتفاع دویست و پنجاه و هفت متری بالای زمین بیست‌ونه‌ سی‌ام فشار در سطح دریا و در ارتفاع پانصدوپنجاه متری بیست و هشت سی‌ام فشار در ارتفاع دویست وهفتاد وپنج متری است.
فشار اتمسفر با چگالی هوا ارتباط نزدیك دارد به این جهت به نسبت ازدیاد ارتفاع، فشار با آهنگ سریعتری كاهش می‌یابد از طرفی دیگر چگالی هوا ارتباط نزدیكی با درجه حرارت دارد و نتیجه ارتباط فشار هوا و درجه حرارت واضح است. فشار هوا با نیروی جاذبه زمین نیز ارتباط دارد.
● پراكندگی افقی فشار هوا :
عرض‌ جغرافیایی‌ـ پراكندگی دریاها و خشكی‌ها و اختلاف درجه حرارت نواحی مختلف كره زمین از عواملی هستند كه در پراكندگی افقی فشار اثر می‌گذارند.
‌● سیستم ناوه (Trough) :
سیستم ناوه منطقه‌ای كشیده و طویل از یك دستگاه جوی كم فشار است كه در امتداد خط ناوه كمترین فشار وجود دارد در این سیستم هوای ابری و توأم بارندگی‌های شدید و طولانی و همراه با گرد و خاك و یا تگرگ می‌باشد.
معمولاً در سیستم‌های فشار كم و ناوه به علت تجمع ذرات در سطح زمین و صعود توده‌های هوا و در اثر عمل انبساط و سرد شدن، مقدار بخار آب موجود در هوا به حد اشباع و تراكم رسیده و تشكیل ابر و بالنتیجه تشكیل پدیده‌های جوی از قبیل باران‌ـ برف‌ـ باران‌یخ‌زده‌ـ تگرگ و غیره می‌دهد.
● سیستم پشته (Ridge) :
منطقه‌ایی طویل و كشیده از یك دستگاه جوی پرفشاری است كه در امتداد خط پشته بیشترین فشار جو وجود دارد. در این سیستم به علت فرونشینی یعنی نزول توده‌های هوا از سطح بالای جو به سطح زمینی هوا گرم شده و در صورتی كه ابری وجود داشته باشد تبخیر گردیده و هوا صاف می‌شود. به این جهت است كه مناطق تحت نفوذ چنین سیستم‌هایی دارای اقلیم خشك و بیابانی است.
● كمربدهای فشار در جهان ( Planetary Pressure Belts) :
آرامگان‌های استوایی‌ـ پرفشارهای جنب حاره (عرض‌های اسب)ـ كمربند‌های كم‌فشار جنب قطبی‌ـ كلاهك پرفشار قطبی‌.

منبع : سایت مفاهیم