آژانسهای مسافرتی، بیم ها و امیدها

آژانسهای مسافرتی از اركان مهم توسعه صنعت توریسم در هر كشوری هستند. این صنف می‌تواند با ارایه فعالیت‌های خود وضعیت گردشگری را دچار تغییر و تحول كنند. در این شماره كه به استان آذربایجان شرقی اختصاص دارد با چند تن از مدیران آژانسهای مسافرتی این استان گفتگو كردیم.
▪ توجه شما را به سوالات و پس از آن به پاسخ این عزیزان جلب می‌كنیم.
۱) وضعیت ورودی و خروجی مسافران را چگونه ارزیابی می‌كنید و چه برنامه‌ای برای ورود گردشگران خارجی به كشور دارید.
۲) استان آذربایجان شرقی یكی از قطب‌های مهم جذب گردشگر در كشور است. آیا امكانات و خدمات موجود رضایت بخش است؟ اگر نه راهكارهای مورد نظر خود جهت بهبود وضعیت را بیان فرمائید.
۳) تا چه اندازه ابلاغ معاون ریاست محترم جمهوری مبنی بر صنعتی شدن نرخ تسهیلات برای آژانس‌های مسافرتی و … در فعالیت‌های شما تاثیر خواهد داشت؟
● داود كاظمی‌نسب- رئیس اتحادیه آژانسهای تبریز
▪ در مورد وضعیت تورهای ورودی باید عرض كنم كه علیرغم پیشرفت و رفع موانع و به حداقل رساندن مشكلات حاشیه‌ای جذب توریست، متاسفانه آنچه در گزارشات و صحبتهای مسئولین بیان می‌شود آمار دقیق نیست. و نیاز به عزم ملی و ارایه راهكارهای عملی و استفاده از تجربیات كشورهای موفق در امر گردشگری می‌تواند گره‌گشای این صنعت باشد در مورد تورهای خروجی هم نسبت به سالهای قبل هم تعداد مسافران افزایش یافته هم مقصدهای گردشگری نسبتاً متنوع شده است كه مدیران آژانسها می‌بایست از همین بحث خروجی استفاده كرده و با تعامل با آژانسهای خارج نسبت به تورهای ورودی اقدام نمایند.
▪ در چند سال اخیر به همت استاندار محترم دكتر سبحان‌الهی و با ایجاد كار گروه گردشگری كه با حضور شخص استاندار و معاونین محترمشان و همچنین ۲۲ تن از مدیران كل ادارات سازمانها و ارگانها و حضور روسای انجمن صنفی آژانسها و هتلداران استان كارهای زیربنایی و كارشناسی انجام گرفته و طرج جامع گردشگری به تصویب این كار گروه رسیده كه در آینده نتایج درخشانی خواهد داشت ولی با توجه به كمی امكانات موجود، توسعه مراكز اقامتی و آماده‌سازی محیطی جاذبه‌های توریستی استان را می‌طلبد.
▪ از زمان تاسیس سازمان گردشگری و میراث فرهنگی گامهای بزرگ و موثری در راستای توسعه این صنعت برداشته شده كه از جمله آن همین نرخ تسهیلات می‌باشد ولی متاسفانه حدود یكسال است كه بحث پرداخت تسهیلات با سود ۱ رقمی در همه محافل و سخنرانی‌ها گفته می‌شود ولی عملاً در استان ما حتی برای نمونه یك مورد جذبی انجام نشده است و تاثیر معكوسی نیز داشته به طوری كه نوعی جاذبه كاذبی جهت ایجاد دفاتر بوجود آورده به طوری كه حدود ۱۰۰ نفر متقاضی در صف تاسیس آژانس می‌باشند كه با توجه به اشباع استان نهایتاً مشكل به بار خواهد آورد.
در خاتمه امیدواریم مسئولین محترم با به استاندارد رساندن دفاتر موجود و برگزاری آموزشهای آكادمیك در یكی از دانشگاههای معتبر با رشته تخصصی گردشگری برای مدیران نسبت به رشد علمی مدیران همت گمارند.
● سیدمحمدصادق فیروزی حسینی- مدیر عامل شركت مسافرتی نهند تبریز
▪ ضمن تشكر و تقدیر از مسئولین محترم نشریه مسافران به خاطر اختصاص این شماره به این استان، به اختصار مطالبی را عرض می‌كنم.
چنانچه مستحضرید یكی از عوامل رونق مسافرت در این كشور، وجود جاذبه‌های گردشگری و مذهبی است. در خصوص اماكن مقدس متاسفانه این استان از این موهبت الهی بی‌نصیب بوده است. ولی در خصوص اماكن تاریخی و جاذبه‌های گردشگری یكی از قطبهای مهم كشور عزیزمان می‌باشد كه متاسفانه اماكنی همچون مسجد كبود، ارگ علیشاه، بازار تبریز مورد بی‌مهری مسئولین استان قرار گرفته‌اند و در وضعیت كنونی رها شده‌اند. عامل مهم دیگری كه باعث رونق گردشگری می‌باشد وجود مكانهای رفاهی و تفریحی و با معیارهای جهانی می‌باشد كه متاسفانه سرمایه‌گذاری و پیشرفت در این خصوص نیز در حد صفر است. ولی مهمترین ویژگی این استان همچون سایر مردم كشور عزیزمان روی گشاده و برخورد مناسب با گردشگران داخلی و خارجی می‌باشد كه از مهمترین مزایای این قسمت از كشور پهناورمان می‌باشد.
خوشبختانه با زحمات جناب آقای تیزهوش، مدیر كل محترم هما در تبریز پروازهای مستقیم به مقصد استانبول، دمش، باكو و در آینده نزدیك دبی برقرار شده و خواهد شد ولی اكثر مسافرین این پروازها، مسافرین خروجی می‌باشند و كمترین توجهی برای ورود گردشگران خارجی از طرف بخش دولتی و خصوصی نشده است و البته امكانات و خدمات موجود در این استان نیز كافی و رضایت بخش نیست. توضیح ناعادلانه بودجه گردشگری در بین استانها و عدم وجود برنامه برای این استان یكی از دلایل عقب‌ماندگی توسعه گردشگری در این استان می‌باشد.
▪ وجود بازار بزرگ تبریز- دهكده توریستی كندوان- ارتفاعات سردسیر و پیست‌های اسكی و آبهای معدنی و از همه مهمتر سواحل دریاچه ارومیه كه همگی نیاز به سرمایه‌گذاری كلان و ایجاد امكانات رفاهی، تفریحی منطبق با استانداردهای بین‌المللی را دارد. برای مثال احداث امكانات رفاهی، هتلهای پنج ستاره و پلاژهای ساحلی در قسمت شرقی دریاچه ارومیه (زلال‌ترین قسمت دریاچه) و تبلیغ و شناساندن آن به صورت بین‌المللی به عنوان دومین دریاچه شور دنیا و اولین دریاچه شور قابل استفاده در دنیا به علت معلق ماندن انسان در روی آن و نیز لجن درمانی آن قابل توجه مسئولین محترم می‌باشد و یا دامنه‌های سهند كه در صورت سرمایه‌گذاری می‌تواند به عنوان یكی از بهترین پیست‌های اسكی روی یخ و چمن مورد توجه جهانگردان قرار گیرد و…
▪ در خصوص تسهیلات بانكی سالهاست كه بخشنامه‌های متعددی از سوی سازمان و بانك مركزی مبنی بر صنعتی شدن نرخ تسهیلات وجود دارد كه هیچ كدام مورد قبول بانكهای عامل قرار نگرفته است.
عدم تخصیص اعتبار تسهیلات بانكی اعم از كشوری و استانی برای آژانسهای مسافرتی استان یكی دیگر از علل عقب ماندگی این صنعت در این استان بوده و بیشتر دفاتر فعال و نیمه فعال از كمبود نقدینگی در رنج هستند و بعید می‌دانم آژانسهای مسافرتی استان از ابلاغ جدید بهره‌مند شوند چرا كه در سالهای گذشته نیز مطالبی ازسوی انجمن صنفی در خصوص ارایه تسهیلات با بهره یك رقمی عنوان گردید كه متاسفانه اكثر آژانسهای شهرستانی از این مهم بی‌بهره ماندند.
● غلامرضا رئیس‌زاده- مدیر آژانس مهر آفاق تبریز
▪ وضعیت ورودی و خروجی مسافران نسبت به گذشته وضعیت بهتری را پیدا كرده است چرا كه با توجه به اینكه فاكتورهای زیادی در جذب گردشگر موثر هستند از جمله آنها ایجاد امنیت و نیز امكانات بیشتر رفاهی و اقامتی می‌باشد كه در طی سالیان اخیر این مهم اتفاق افتاده است. ولی در حد مطلوب نمی‌باشد.
▪ استان آذربایجان شرقی یكی از قطبهای مهم گردشگری در كشور می‌باشد كه به دلایل ذیل هنوز جایگاه خودش را در بین سایر استانها پیدا نكرده است.
۱) عدم سرمایه‌گذاری و استفاده بهینه و به فعل رساندن جاذبه‌ها و منابع و طبیعت خدادادی استان
۲) عدم مدیریت واحد و یكنواخت در این صنعت و جذب گردشگر به استان
۳) عدم سرمایه‌گذاری كافی و بهینه در زیر ساخت‌های گردشگری جهت استفاده از آنها در برنامه‌های درازمدت- میان‌مدت و كوتاه‌مدت.
۴) عدم رغبت بخش خصوصی و نهایتاً آژانسهای دست‌اندركار این صنعت كه در سفره خود احساس سود و متناسب بودن هزینه با فعالیت دفتر را نمی‌كنند.
۵) رها شدن این صنعت حداقل در این استان و تغییر مداوم سیاست‌های مدیریتی و اجرایی كه به هیچ عنوان جوابگوی مشكلات و ارایه راهكاری مناسب جهت بهبودی وضعیت این صنعت در این استان نمی‌باشد.
▪ ابلاغ جدید در ارتباط با تسهیلات اعطایی راهكار خوبی است ولی افسوس كه مانند هزاران بخشنامه دیگر تا بدست مصرف كننده آن كه همان آژانس‌ها هستند برسد، تاریخ گذشته می‌شود.
● محمد غلام حسنی- مدیر عامل شركت مسافرتی تبریزسیر
▪ در رابطه با ارزیابی گردشگران ورودی و خروجی كشور بهتر است مسئله را كمی از بعد كارشناسی نیز بنگریم، وضعیت تورهای خروجی با تورهای ورودی خیلی متفاوت است. برنامه‌ریزی برای تورهای خروجی با توجه به امكانات زیادی كه اغلب كشورهای مقصد دارند در عرض مدت كوتاهی به راحتی می‌توان برنامه‌ریزی و اقدام به جمع‌آوری گردشگر و اجرا نمود. در حال حاضر مشكل عمده اغلب آژانسهای مسافرتی به خصوص در شهرستانها موضوع تورهای ورودی می‌باشد كه با توجه به امكانات موجود و مشكلاتی از قبیل غیراستاندارد بودن محلهای اسكان و عدم آموزش لازم برای پرسنل و عدم وجود راهنمایان مجاز مسلط به زبانهای مختلف و غیره می‌باشد برای نمونه در استان آذربایجان شرقی فقط می‌توان از یك هتل ۵ ستاره و یك هتل ۴ ستاره استفاده نمود كه آنهم وابسته به ارگانهای دولتی بوده و دارای مشكلات خاص خودش هستند. همچنین عدم جا افتادن فرهنگ توریست‌پذیری در منطقه كاملاً به چشم می‌خورد كه باید تدابیری اندیشد. البته با این وصف اكثر آژانسهای موجود استان بخصوص این آژانس سالهاست كه در این زمینه فعالیت نموده و ترجیحاً در امور تورهای ورودی در منطقه فعال بوده است.
▪ با توجه به اینكه استان آذربایجان شرقی یكی از قطب‌های مهم جذب جهانگرد در كشور است و علاوه بر آن از آثار بسیار مهم و با ارزش تاریخی و از نعمت طبیعت زیبا و شاید بی‌نظیر نیز برخوردار می‌باشد .
▪ ولی متاسفانه ناشناخته و با دو سه معضل مهم كه همانند سدی در مقابل ورود توریست به منطقه می‌باشد روبرو هستیم از جمله :
۱) عدم امكانات لازم
۲) عدم آموزش لازم و تخصصی
۳) عدم تبلیغ لازم و گسترده در جهان كه برای برطرف نمودن این معضلات مهم نیاز به برنامه‌ریزی در جهت توسعه توسط مسئولین مملكتی و متولیان این صنعت می‌باشد و دفاتر قادر به برطرف نمودن این معضلات نمی‌باشند. متاسفانه تاكنون زیاد شاهد برنامه‌ریزی‌هایی بوده‌ایم كه در حد شعارهای خوب مانده‌اند و عملاً در اجرا چیزی به چشم نمی‌خورد و در سالهای اخیر شاهد صدور مجوز بیش از ظرفیت برای منطقه بوده‌ایم كه بدون در نظر گرفتن امكانات صادر و موجب بر هم خوردن و نابسامانی در این صنعت را فراهم نموده است زمانی كه سازمان حمل و نقل مسافری در كشور مربوط به ۲۰ سال قبل باشد و هتل مورد نیاز موجود نباشد چگونه باید در این منطقه ۸۰ آژانس مسافرتی فعال باشند برای مثال اگر این ۸۰ آژانس بخواهند هركدام ماهی یك گروه ۳۰- ۴۰ نفری وارد منطقه نمایند در كدام محل و با كدام وسیله نقلیه استاندارد باید جابجا شوند؟ امید است باز هم مسوولین محترم و متولیان امر به این بعد قضیه نیز توجهی داشته باشند.
▪ ابلاغ جدید ریاست جمهوری مبنی بر صنعتی شدن نرخ تسهیلات برای دفاتر مسافرتی بسیار بجا و موجب امتنان صنف مظلوم ما بوده است اما در اجرا هنوز خبری دیده نشده كه اگر شد تاثیرات مثبت آن را خواهیم دید برای مثال دفاتر خدمات مسافرتی هنوز كه هنوز است نتوانسته از تسهیلات مالیاتی كه مصوبه مجلس و دستورالعمل دولت محترم نیز می‌باشد استفاده نمایند.● خانم احمدی- مدیرعامل شركت مسافرتی خاطرات سرمد
▪ از اینكه این فرصت در اختیار آژانس‌داران آذربایجان شرقی قرار گرفته تا درد دلهای خود را به گوش مسئولین محترم برسانند بسیار ممنون می‌باشیم. در ابتدا باید نسبت به ورود و خروج مسافران نسبت به این استان اینگونه گفت كه این استان در داخل كشور هنوز به آن حد معرفی نشده است كه با توجه به قدمت این استان كه یكی از مراكز مهم تاریخی قدیمی و از شهرهای صنعتی و دارای آب و هوای بسیار مطلوب در گرمای تابستان می‌باشد و همچنین با توجه به وجود بزرگترین بازار سرپوشیده در شهر تبریز و… با همه این تفاسیر هم كم‌كاری‌های ما و هم كم محبتی‌های مسئولین محترم باعث گردیده كه این استان و این شهر همانند دری در صدف پنهان باشد. پس با این حرفها به این نتیجه می‌رسیم كه استان آذربایجان شرقی گردشگر داخلی نیز بسیار محدود و كم دارد چه رسد به گردشگر خارجی- در مورد برنامه ورود گردشگران خارجی به كشور ابتدا معرفی كشور ایران از طریق شبكه‌های جهانی و اینترنت و همزمان با آن آموزش كلیه مدیران و كارمندان آژانس‌ها در رابطه با جذب توریست و نحوه ارایه خدمات و دادن اطلاعات به عموم مردم مورد نیاز می‌باشد.
▪ در مورد امكانات و خدمات این استان ۱- غذاخوری‌های بین راهی ۲- سرویس‌های بهداشتی داخل و خارج از شهرها ۳- ترانسفرهای هتل‌ها ۴- مدیران و راهنماهای دوره دیده به شدت احساس می‌شود برای حل این معضلات همكاری سازمان ایرانگردی و میراث فرهنگی و شهرداری‌ها و كلیه اصناف و كسبه الزامی می‌باشد.
▪ در مورد صنعتی شدن نرخ تسهیلات برای آژانس‌ها قطعاً تاثیر مثبتی خواهد داشت در ضمن اگر تسهیلات در حدی باشد كه كلیه صاحبان آژانس به وسیله آن یك محل مناسب جهت كار خود خریداری نمایند تا با داشتن یك مكان ثابت در كار خود پیشرفت و خلاقیت نشان دهند.
▪ چون مسئله بند (ب) در استان آذربایجان شرقی مشكل‌ترین و سخت‌ترین برنامه دفاتر این استان می‌باشد از مسئولین محترم تقاضا می‌شود با هماهنگی سازمان حج و زیارت برنامه‌ای اتخاذ نمایند تا همه به یك نسبت از این شغل استفاده و بهره كافی را برده و بیش از این متضرر نشده و همه همكاران یك مسیر عالیه را طی نمایند.
● شركت خدمات مسافرتی و جهانگردی صباگشت تبریز
▪ وضعیت ورودی مسافران با توجه به مشكلات برخورد بعضی افراد در مزها با مسافران و تبلیغات منفی كه انجام گرفته و عدم استفاده بهینه از امكانات موجود و عدم آشنایی با فرهنگ توریست و ناشناخته بودن جاذبه‌های توریستی موجب گردیده مسافر ورودی كمتر باشد و برای جذب گردشگران خارجی حركت گسترده‌ای نیاز می‌باشد. تبلیغات تصویری از كلیه استانها با معرفی آثار باستانی و مناطق طبیعی و تجاری و درمانی كه در ایران نسبت به خیلی كشورها ارزانتر می‌باشد. منظور از تبلیغات تصویری بخش فیلم مستند به زبان مختلف جهان می‌توان تا حد زیادی نسبت به ورودی گردشگران امیدوار شده و برنامه‌های باید از طریق سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام گیرد.
▪ استان آذربایجان شرقی با توجه به آب و هوای مطلوب و مناطق طبیعی و آثار باستانی بی‌شمار با امكانات و خدمات موجود رضایت بخش نیست.
آثار موجود تاریخی اغلب در وضعیتی قرار گرفته كه امكان بازدید یا ندارد یا بازدید كننده با خاك و آجر و غیره روبرو می‌باشد البته نیاز به بازسازی است ولی باید با برنامه‌ریزی دقیق و كارشناسانه انجام گیرد به طور مثال ارگ علیشاه در مركز شهر تبریز با میله‌های آهنین همیشه بسته می‌باشد.
ارگ سمبل تبریز است یا مقبره الشعرا كه جای بحث دارد و كندوان با آن همه جاذبه برای زیبایش اقدامی آنچنان كه شایسته باشد انجام نشد و غیره…
مهمتر از همه ناشناخته بودن طبیعت و آثار تاریخی استان حتی برای استانهای دیگر می‌باشد برای از بین بردن این مشكل نه تنها استان ما بلكه خیلی از استانها نیز جاذبه‌های دیدنی زیادی دارند كه برای بقیه جاها ناشناخته است پیشنهاد بنده اینست كه سازمان صدا و سیما با همكاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری داخلی استانها برای شناساندن ایران به ایرانیان كه موجب افزایش گردشگری داخلی می‌شود هر هفته با زمانبندی مشخص، برنامه‌هایی تدارك ببینند و مردم را با با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و اقتصادی كشور آشنا نمایند.
▪ تا حدی موثر می‌باشد و بعضی از آژانس‌ها قبلاً با نرخ بالا تسهیلات دریافت نموده‌اند برای بهتر شدن فعالیت آژانس نیاز است كه تسهیلات گردشگری با نرخ پایین با معرفی آژانس‌ها به گردشگران پرداخت نمائید تا توان مردم بیشتر شود و این امر موجب فعال شدن آژانس‌ها می‌گردد.
در شهر تبریز برای فعالیت دفاتر خدمات مسافرتی مشكلات زیادی وجود دارد به طور مختصر به قسمتی از این مشكلات اشاره می‌نماییم.
وجود دفاتر فاقد مجوز كه سازمان با جدیت با آنها برخورد نمی‌كند تا حال هیچ یك از دفاتر غیر مجاز بسته نشده و كماكان به فعالیت خود ادامه می‌دهند از آنجایی كه مالیات و برخی هزینه های دیگر كه دفاتر رسمی پرداخت می‌نمایند و آنان از این هزینه مبرا هستند با نرخ پایین‌تر ثبت‌نام می‌كنند موجب ضرر دفاتر می‌شوند.
سازمان حج و زیارت از فعالیت دفاتر در مورد كشورهای سوریه و عراق ممانعت به عمل می‌آورد حتی تعدادی از آژانس‌ها را به دادگاه كشانده و نه تنها جریمه نقدی شده‌اند بلكه شخصیت آنها نیز زیر سوال رفته به طوری كه مستحضر هستید بیشتر مسافران خواهان مسافرتهای زیارتی هستند در صورتی كه دفاتر فعالیت برای كشورهای سوریه و عراق نكنند به دلیل اینكه در زمینه‌های دیگر خواهان محدود می‌باشد و دفاتر توان دخل و خرج نخواهد داشت باید تعطیل كنند و فعالیت در تورهای ورودی كه مشكلات كشوری دراد و از سوی دیگر اداره اماكن برای تورهای یكروزه مشكلاتی به وجود می‌آورد. به طور كلی از طرف سازمان میراث فرهنگی و گردشگری حمایتی و دفاعی قابل قبول برای دفاتر انجام نمی‌شود البته ناگفته نماند كه مدیر اسبق سازمان ایرانگردی و جهانردی در سال‌های ۸۲ و ۸۳ در مورد كشورهای سوریه و عراق كمكهای زیادی به دفاتر نمودند با صدور مجوز تا اندازه قابل قبولی حمایت نمودند.
تسهیلات تازه‌ای كه اعلام گردیده گفته می‌شود بیشتر برای تورهای ورودی امكان استفاده دارد چنانچه قبلاً نیز اشاره شده به حركت گسترده نیاز دارد حداقل برای جذب گردشگران داخلی، تبلیغ از شبكه سراسری كه از عهده دفاتر خارج است و امكان سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را باید فعال نمود.
● تله كابین عون ابن علی، سهند، پارك بزرگ ملی، مقبره الشعرا و غیره..
با ایجاد تفریحات سالم و زیباسازی و محیط سالم اجرای تئاترهای خیابانی و مسابقات حضوری و اجرای موسیقی زنده در بعضی مكانها به طور مثال مقبره الشعرا- ائل گلی و جاهای مناسب دیگر توسط صدا و سیما با حمایت كارخانجات و شركت و غیره… طوری كه برنامه‌ریزی گردد هدف فقط سودجویی سرمایه‌گذار نباشد بلكه همزمان تضمین سود سرمایه‌گذار نسبت به زیباسازی و استفاده بهینه از امكانات فراهم آورند. و هر چه سریعتر ارگ علیشاه را از بن بست نجات داد پارك زیبایی در مركز شهر تبریز ایجاد نمود كه یادآور گذشته نه چندان دور را دوباره زنده كرد و تئاترهایی كه در آنجا اجرا می‌شود دوباره متولد گردد.
باید گفت آذربایجان مجموعه‌ای از زیبایی‌هاست كه همت والای مسوولان دلسوز را طلب می‌كند كه آنچه دارد نمایان كنند تا بتوانیم به قطب گردشگری ایده‌آل برسیم.

منبع : مسافران