فوائد خواب نیمروزی کودکان

● کودک و خواب نیمروزی
کودکان شش ماهه تا یک‌ساله معمولاً در روز ۳ ساعت می‌خوابند که به‌طور تقریبی ۱ ساعت آن صبح و ۲ ساعت آن بعد از ظهر است. از قدیم به والدین توصیه می‌کردند که هم‌زمان با خواب نیمروزی کودک، آنها نیز بخوابند. والدین اغلب در این مورد مردد هستند. زوج‌هائی که برای اولین‌بار پدر یا مادر می‌شوند، به‌ویژه آنهائی که بیرون از منزل کار می‌کنند، درباره مهارت‌های جدیدی که می‌توانند طی ساعات خواب کودک به‌دست آورند، نقشه‌ها می‌کشند. کتاب‌های مختلفی را می‌خرند و آغاز یک کار بزرگ را در سر می‌پرورانند. اما زمانی‌که کودک به‌دنیا می‌آید متوجه می‌شوند که اوقات فراغت موهبتی است که به‌ندرت پیش می‌آید و اگر چنین فرصتی دست دهد علائق زیادی برای پر کردن این لحظه‌ها در فرد ایجاد می‌شود و احتمالاً نیازهای مبرم و واقعی مانند دوش گرفتن یا تعویض لباس، جای خود را به علایق دور از ذهن می‌دهند. با توجه به وظیفه طاقت‌فرسای بچه‌داری، حتی انجام کارهای معمولی نیز موفقیت بزرگی محسوب می‌شود.
در میان وظایف والدین، آنچه باید در اولویت قرار گیرد و مهم‌ترین وظیفه در چند ماه اول زندگی کودک محسوب می‌شود، ایجاد نوعی ارتباط با اوست؛ ارتباط دو سویه‌ای که در کودکی پایه‌ریزی می‌شود و در سراسر عمر تأثیر خود را نشان می‌دهد. والدین باید به حد کافی استراحت کنند تا بتوانند از عهده مسائل پرورشی کودک برآیند. بنابراین توصیه می‌شوند زمانی‌که کودک می‌خوابد والدین در کنار او استراحت کنند.
● کودک نوپا و خواب نیمروزی
کودکان به‌طور معمول یک یا دو ساعت در روز می‌خوابند. اما میزان آن از ۲۰ دقیقه تا چند ساعت است که معمولاً بعد از ناهار رخ می‌دهد. کودک فعال به سختی برای خوابیدن آرام می‌گیرد. تمام روش‌هائی که در برنامه خواب شب انجام می‌شود، برای خواب بین روز نیز قابل اجرا است. یکسان بودن برنامه خواب شب و خواب نیم‌روزی حقیقتاً کار را آسان می‌کند. برای آماده کردن بعضی از کودکان جهت خواب نیمروزی، تنها چکیده‌ای از برنامه شب کفایت می‌کند.
والدین می‌توانند خواب بین روز را برای کودک نوپا شیرین‌تر کنند. ممکن است کلمه ”خواب“ مجموعه‌ای از امور منفی را برای کودک تداعی کند و به‌همین دلیل از خوابیدن امتناع ورزد، اما خوابیدن در کیسه خواب، صندلی راحتی، چادر یا جعبه‌ای پر از بالش جالب باشد. بعضی از کودکان در فضای باز بهتر می‌خوابند. البته اگر پدر یا مادر کنار کودک دراز بکشد و خانه هم آرام باشد احتمال خوابیدن کودک بیشتر است.
● کودکان پیش‌دبستانی و خواب نیمروزی
کودکان سه تا پنج‌ساله، خواب بین روز را قطع می‌کنند. در دوره ناسازگاری یا شیوه جدید که ممکن است تا سه هفته طول بکشد، رفتار کودک تغییر می‌کند و معمولاً نزدیک غروب بداخلاق می‌شود که در این صورت بهتر است زودتر شام بخورد و بخوابد. هر چند ممکن است کودک پیش‌دبستانی بین روز نخوابد اما برای تجدید قوا باید استراحت کند. خواب فیلمی، ایده خوبی است. تماشای یک فیلم آرام که چندان محرک نباشد، استراحتی را که کودک به آن نیاز دارد تأمین می‌کند. گاه کودک واقعاً به خواب می‌رود، اما حتی اگر به خواب هم نرود مدت زمانی‌که به آرامش به‌سر می‌برد موجب تجدید قوای او می‌شود. اگر فعالیت‌های دیگری که در مکانی به‌غیر از خانه انجام می‌شود کودک را وسوسه نکند، احتمال کنار آمدن او با این برنامه را بیشتر می‌کند. در چنین فرصتی والدین می‌توانند در کنار فرزند خود بنشینند روزنامه‌ای بخوانند یا کارهائی از این قبیل انجام دهند. گوش دادن به موسیقی یا بازی با اسباب‌بازی‌هائی که به‌ویژه برای اوقات آرامش طراحی شده‌اند، راه دیگری برای استراحت کردن کودک است.
● خواب‌های روزانه طولانی
باید به مدت زمان خواب‌های نیمروزی نیز توجه کرد. هر چه کودک طی روز بیشتر بخوابد، شب کمتر می‌خوابد. اگر خواب بیش از حد کودک در روز، برنامه خواب شب او را مختل می‌کند با رعایت فاصله زمانی مناسب باید او را بیدار نگه‌داشت. بیدار کردن کودک از خواب روزانه، کار حساسی است زیرا این زمان یکی از اوقات نادری است که کودک با خوشروئی والدین را نمی‌پذیرد. بهتر است که والدین با ظرافت، کاری کنند که خود کودک از خواب بیدار شود. مثلاً می‌توان پنجره اتاق کودک را باز گذاشت تا صداهائی از صدای شیر آب یا تلویزیون او را بیدار کند. ممکن است که کودک چند دقیقه بعد از بیدار شدن، گیج یا بداخلاق باشد و مدتی طول بکشد تا کاملاً سر حال بیاید و آماده انجام کاری شود. یک خوراکی سبک نیز می‌تواند این زمان انتقال را ساده‌تر کند.
محمود پوریاری
کارشناس مشاوره

منبع : ماهنامه کودک