آیا تکامل فقط یک «نظریه» نیست؟

برخی افراد دین دار سعی در گرفتن زهر آرای داروین با انكار علمی بودن تكامل دارند. این عده مدعی اند كه آرای شامخ داروین «صرفاً یك نظریه» بوده و مشاهدات مؤید آنها نیستند. اما گفتن اینكه تكامل «صرفاً یك نظریه» است و «مطابق واقع» نیست بیانگر سوءبرداشت عمیقی است از معنای واقعی «نظریه» و «واقعیت» در كارهای علمی. نظریه راهی است برای سازماندهی و قابل فهم كردن داده های مشاهداتی كه در جریان كاوش ها و اكتشافات علمی هویدا شده اند. و هیچ چیزی جز در سایه یك نظریه تبدیل به یك «واقعیت» علمی نمی شود.
وقتی كه دسترسی به «وقایع» [علمی] پیدا می كنیم نظریه ها محو و ناپدید نمی شوند. نظریه به عنوان زمینه ای قابل فهم كه هویت تمامی وقایع در آن زمینه مشخص می شود باقی خواهد ماند. بنابراین در قلمرو علم شایسته نیست بگوییم چیزی «صرفاً» یك نظریه است.
یك نظریه علمی چیزی بیش از یك حدس خام و اطاله كلام است. و لذا تا جایی كه تكامل مطمح نظر است، نظریه خواندن آن چیزی از جایگاه علمی اش كم نمی كند. دانشمندان می بایست تمامی یافته ها و فرضیه های خود را در یك چارچوب كلی، از نوع برخی چارچوب های مفهومی عام بگنجانند تا بتوانند معنای طبیعت را درك كنند، چیزی مانند نظریه های گرانشی نیوتن یا نسبیت اینشتین.اما سئوال واقعی این است كه آیا نظریه تكامل توسط شواهد كافی مورد حمایت است یا نه. بی شك پاسخ به این سئوال مثبت است اما همانند تمامی دیگر آرای علمی، نظریه تكامل نیز همیشه در معرض اصلاح و بازبینی است. از نقطه نظر علمی نظریه تكامل مدت ها است كه با معنی بخشیدن به پدیده های متعددی كه بدون وجود این نظر غیرقابل فهم بوده اند، جایگاه خود را تحكیم كرده است. یافته های تجربی زیادی در حمایت از این نظریه وجود دارد.

هادی صمدی

منبع : روزنامه شرق