برای علاقه‌مندان به دوربین‌های دیجیتال حرفه‌ای!

استفاده از دوربین‌های عکاسی دیجیتال حرفه‌ای (DSLR) در دایره توجه بسیاری از علاقه‌مندان هنر عکاسی قرار گرفته و برخی را نیز جوگیر کرده است.
به‌ خاطر دارم که چند مرتبه‌ای درباره تفاوت‌های ماهیتی دوربین‌های آماتوری، حرفه‌ای، آنالوگ و دیجیتال صحبت به میان آمده، اما هر بار و به‌ دلیلی که در خاطر ندارم موضوع نیمه‌کاره رها شده، یا آن‌گونه که دل می‌خواسته به پایان نرسیده است!
خوب می‌دانم که محتوای این نوبت نیز همان‌گونه خواهد شد. در این فرصت قصد دارم به بطن مدل‌های حرفه‌ای بروم و نکاتی را برای علاقه‌مندان این گروه از دوربین‌ها بازگو کنم. دلیل این کار این است که مشکلات بسیاری به ‌دلیل فقدان آشنایی کافی با این‌گونه از دوربین‌ها پدیدار شده و کم نیستند خریدارانی که پس از کاهش ذوق و شوقشان، در خواهند یافت که کاربر واقعی دوربین‌های حرفه‌ای نیستند!
● قدری به عقب
سازندگان بزرگ دوربین‌های دیجیتال از مدت‌ها پیش به این امر واقف بودند که بسیاری از کاربران به استفاده از قابلیت‌هایی شبیه به دوربین‌های حرفه‌ای علاقه دارند، اما حال و حوصله یادگیری فوت و فن‌های آن را ندارند. این چنین بود که خانواده جدیدی از دوربین‌های دیجیتال پا بر عرصه وجود گذاشت که در اصل آماتوری بود و با ظاهری متفاوت، مقداری از امکانات مدل‌های حرفه‌ای را نیز عرضه می‌کرد. بنابراین موجودات جدیدی با عنوان مدل‌های شبه‌حرفه‌ای
(DSLR Like) طراحی و در بازار توزیع شدند. شرکت Canon را می‌توان پایه‌گذار این‌گونه از دوربین‌ها معرفی کرد. شاید اغراق نباشد اگر گفته شود که کیفیت بالای مدل Canon PowerShot S۲ IS بسیاری را به این‌سو جلب کرد. دوربین‌های شبه‌حرفه‌ای را در دسته‌بندی‌های جدید، Ultrazoom نیز خطاب می‌کنند. این در حالی است که جای نوع دیگری از دوربین‌ها در این بین خالی بود، زیرا از یک‌سو معرفی مدل‌های شبه‌حرفه‌ای برای برخی کاربران قابل پذیرش نبود و به کارشان نمی‌آمد. از دیگرسو؛ قیمت مدل‌های دیجیتال حرفه‌ای که در ادامه بیشتر درباره آن‌ها صحبت خواهیم کرد در اوج قرار داشت و دسترسی به آن‌ها برای عموم جایز نبود.
چاره‌ای دیگر اندیشیده شد و خانواده جدیدی از مدل‌های حرفه‌ای با قیمتی کمتر از ۱۰۰۰ دلار وارد بازار مصرف شدند. این دسته از دوربین‌ها، گونه‌ای ارزان‌قیمت از مدل‌های تمام‌حرفه‌ای بودند که در اصطلاح فرنگی آن‌ها را Entry Level می‌خوانند. خریدار این ‌دسته از دوربین‌ها باید بداند که چه تفاوت‌هایی بین مدل‌های حرفه‌ای ارزان‌قیمت (Entry Level DSLR) و آماتوری شبه‌حرفه‌ای (DSLR Like) وجود دارد.
● درباره منشاء دوربین‌های حرفه‌ای!
آنگونه که در ذهن دارید، دوربین‌های عکاسی دیجیتال حرفه‌ای (Digital SLR) راستش خیلی هم دیجیتال نیستند. یعنی دیجیتال هستند، اما به‌طور کامل دیجیتال نیستند، زیرا از برخی قطعات مکانیکی استفاده می‌کنند!
اینکه چرا این قطعات مکانیکی از دوربین‌های دیجیتال حرفه‌ای حذف نمی‌شوند داستان درازی دارد که خلاصه آن این‌چنین است.
دوربین‌های دیجیتال بیشتر از سیستم منظره‌یاب الکترونیکی (Viewfinder) استفاده می‌کنند. به ‌بیان دیگر زمانی‌که در چشمی دوربین نگاه می‌کنید تصویری را می‌بینید که توسط حسگرهای دیجیتال به ‌صورت موقت ثبت شده است و روی نمایشگر کوچکی که در مقابل چشمی قرار دارد نمایش داده می‌شود. در مدل‌های جدیدتر این تصویر که در حکم پیش‌نمایش تصویر (قاب) موردنظر کاربر است روی نمایشگرهای بزرگ‌تر LCD نمایش داده می‌شود تا کاربر محترم قاب دلخواه خود را انتخاب و با فشردن دکمه شاتر، دستور ثبت کامل آن را به حسگر صادر کند.
عیب غیرقابل اغماضی که این شیوه دارد به تفاوت قاب تصویری مربوط می‌شود که کاربر انتخاب و حسگر ثبت کرده است. برای رفع این مشکل چاره‌ای نبود جز اینکه از شیوه مرسوم دوربین‌های حرفه‌ای آنالوگ (SLR) استفاده شود. در دوربین‌های آنالوگ حرفه‌ای از یک بازتابنده ۴۵ درجه برای انحراف مسیر نور ورودی به داخل دوربین استفاده می‌شود. این پرتو در قسمت بالای بدنه دوربین وارد یک منشور پنج‌وجهی (PentaPrism) می‌شود و ۹۰ درجه دیگر تغییر مسیر می‌دهد و در جهت همان پرتو ورودی اولیه، وارد چشمی منظره‌یاب (Viewfinder) می‌شود. هنگامی که دکمه شاتر فشرده می‌شود، بازتابنده اول از مسیر نور کنار می‌رود و نور حامل تصویر با فیلم نگاتیو برخورد می‌کند. دوربین‌های دیجیتال حرفه‌ای همین مکانیزم را به کار می‌گیرند با این تفاوت که به‌ جای فیلم نگاتیو، از حسگر CCD یا CMOS استفاده می‌کنند.
● شیوه اول؛ آینه به جای منشور
سازندگان دوربین‌های حرفه‌ای برای کاهش قیمت نهایی قابل عرضه در بازارها از شیوه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. شیوه اول، جایگزینی منشور پنج‌وجهی با پنج آینه است که ارزان‌تر و سبک‌تر به نظر می‌رسد، زیرا در تولید آن‌ها از نوعی پلاستیک مخصوص استفاده می‌شود. می‌توان این‌گونه تصویر کرد که آینه‌ها منطبق بر اضلاع پنج‌گانه منشور مرتب می‌شوند و همان کارایی را دارند. البته به مرور زمان مشخص شده تصویری که توسط آینه‌ها به چشمی منظره‌یاب ارسال می‌شود قدری تاریک‌تر از منشورهاست!
دیگر اینکه، وزن مدل‌های حرفه‌ای ارزان‌قیمت به ‌دلیل استفاده از پلاستیک در ساخت آینه‌ها و بدنه اصلی، قدری از مدل‌های تمام‌حرفه‌ای سبک‌تر است. همچنین وزن این مدل‌ها به ‌طور متوسط چهار تا پنج برابر مدل‌های آماتوری است!
● شیوه دوم؛ کاهش ابعاد حسگر
راه دیگری که برای کاهش قیمت دوربین در دستور کار سازندگان قرار گرفت کاهش ابعاد میلی‌متری حسگر است. در مدل‌های درست و درمون باید اندازه حسگر CCD یا CMOS منطبق بر اندازه یک فریم نگاتیو ۳۵ میلی‌متری باشد. این‌گونه از حسگرها را Full Frame خطاب می‌کنند. در مدل‌های ارزان‌تر اندازه حسگر را کاهش می‌دهند و با جابه‌جا کردن عدسی جلویی دوربین سعی می‌کنند پرتو ورودی را متمرکز کنند تا تصویر ورودی به‌ طور کامل روی حسگر منطبق شود. به‌ بیان دیگر از ویژگی تمرکزپذیری نور، توسط عدسی‌ها استفاده می‌شود. نتیجه آنکه، قیمت دوربین به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند و به دنبال آن کیفیت تصویر نیز کاهش خواهد یافت. کاهش ابعاد حسگرها بی‌قاعده نیست و هر سازنده‌ای نمی‌تواند از ابعاد حسگر کوتاه کند! برای هر یک از ابعاد یک استاندارد و اصطلاح وجود دارد.
برای مثال، مساحت حسگر Full Frame در حدود ۸۶۴ میلی‌متر مربع است. حسگر APS-H مورد استفاده Canon در حدود ۵۴۸ میلی‌متر مربع، حسگر APS-C مورد استفاده Nikon در حدود ۳۷۰ میلی‌متر مربع، حسگر APS-C مورد استفاده Canon در حدود ۳۲۹ میلی‌متر مربع و حسگر سه‌چهارم Four Thirds مورد استفاده Olympus در حدود ۲۲۵ میلی‌متر مربع مساحت دارند. گونه‌های دیگری نیز وجود دارند که بهتر است خودتان سر از کارشان درآورد!
● نتیجه‌گیری
به‌ طور خلاصه می‌گویم که اگر اصرار بر استفاده از مدل‌های حرفه‌ای ارزان‌قیمت دارید سعی کنید دوربینی را به کار گیرید که مساحت حسگر آن کمتر از ۳۰۰ میلی‌متر مربع نباشد، زیرا فقط نام دوربین دیجیتال حرفه‌ای را یدک می‌کشد و کیفیت چندانی عرضه نخواهد کرد!
درباره نور سیستم منظره‌یاب نیز یادآوری می‌کنم که در مدل‌های ارزان‌قیمت چاره‌ای جز استفاده از این سیستم ندارید و استفاده از منشورهای خوش‌کیفیت از قیمت‌های ۱۵۰۰ دلار به بالا آغاز می‌شود. از این‌رو یک‌جوری باید با این آینه‌ها کنار بیایید.
آخر اینکه، استفاده از شیوه مکانیکی در مدل‌های حرفه‌ای با یک عیب بزرگ همراه است، زیرا احتمال نشستن گرد و غبار روی حسگر افزایش می‌یابد. سازندگان درست و درمون از تکنولوژی‌های متفاوتی برای غبارروبی حسگر استفاده می‌کنند. چنانچه مدل موردنظر شما فاقد این سیستم بود، بی‌خیالش شوید. به دردسرش نمی‌ارزد!
این را نیز بگویم و خلاص که کارت حافظه CompactFlash به ‌دلیل سرعت بالا در میان افراد حرفه‌ای از محبوبیت بالایی برخودار است. بسیاری از مدل‌های حرفه‌ای ارزان‌قیمت از کارت‌های SD و SDHC پشتیبانی می‌کنند که نوع SDHC کلاس ۶ برای استفاده توصیه می‌شود!
در فرصتی دیگر یادم باشد درباره لنز نیز صحبتی داشته باشم، زیرا امکان تعویض و استفاده از لنزهای مختلف در مدل‌های حرفه‌ای مهیاست!

منبع : هفته‌نامه بزرگراه فناوری