درباره شهرستان رشت

شهرستان زیبای رشت مهم ترین منطقه‌ی استان گیلان بوده و این منطقه‌ی سرسبز و زیبا را هیچ قلمی یارای توصیف ندارد و فقط باید به نظاره نشست. چشم اندازها و مناظر طبیعی این منطقه به قدری پرجلوه و باشكوه هستند كه توان توصیف را از هر كس گرفته و فقط دیدن را یادآور می‌شوند. به نوشته برخی از محققان؛رشت در پیش از اسلام و دست كم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی‌كه حكومت ساسانی رو به فروپاشی می‌رفت، ‌حكمرانی مستقل این دیار را گیلان‌شاه می نامیدند. پس از غلبه اعراب بر ایران، اولین بار، كه نامی از رشت به میان آمد، سال ۶۱ هجری قمری بود. ایجاد بنای اولیه رشت را با احتمال زیاد به قبل از اسلام و به دوره ساسانیان نسبت می‌دهند و بنا بر روایت دیگری این ناحیه در گذشته دور، زیر آب های دریای‌مازندران قرار گرفته بود، اما به تدریج و بر اثر رسوب زیاد و تبخیر آب، اراضی گیلان و ناحیه‌ای كه امروزه به نام رشت معروف است از آب خارج شدند. این ناحیه چون دارای منابع طبیعی مانند جنگل و زمین های مناسب كشاورزی بوده، به سرعت به صورت دهكده‌ای درآمده و قابل سكونت شده است. این‌منطقه تا پیش از دوره صفویه اهمیت زیادی نداشت و رشد آن از این دوره و به خصوص در زمان شاه عباس شروع شد و به مرور بر اهمیت آن افزوده شد. مهم‌ترین صنایع دستی این شهرستان را سبدبافی، حصیربافی، نمدمالی، صنعت ریسندگی و بافندگی، صنایع چوب‌كاری و سفال گری تشكیل می‌دهند كه به طور كامل در صنایع دستی استان گیلان آورده شده است. ده ها اثر طبیعی از قبیل انواع چشمه‌های طبیعی و آب معدنی، جنگل‌های پرشكوه، سواحل كم نظیر دریای مازندران، روستاها و دهكده‌های ساحلی و جنگلی، رودخانه های پرآب و خروشان‏ آبشارهای متعدد به همراه ده ها اثر تاریخی از قبیل عمارت ها و كاخ‌ها، امام‌زاده ها و... تنها برخی از جاذبه های این شهرستان با ارزش استان گیلان را شامل می شوند.
●مکان های دیدنی و تاریخی
چشمه آب شور لاكان : جنوب رشت
چشمه چشما گل سه شنبه : بخش سنگسر، جنوب شرقی رشت
آرامگاه سید ابوالقاسم : محله سید ابوالقاسم رشت
آرامگاه نظام الدین و دكتر حشمت : محله چله خانه رشت
آرامگاه میرزا كوچك خان : رشت
امامزاده ابراهیم : محله بادی الله شهرستان رشت
باغ سردار محتشم : رشت
باغ مشكوه ( سالار ) : رشت
برج ساعت : میدان مركزی رشت
بقعه آقا سید محمد یمئی : ۳ كیلومتری شمال شرقی لشت نشاء
بقعه آقا شاه ( عكاشه ) : شمال سنگر، از توابع رشت
بقعه آقا سید دانیال : كوچصفهان رشت
بقعه خواهر امام : محله خواهر امام رشت
بقعه آقا سید عباس و سید اسماعیل : محله ساغرسازان رشت
بقعه آقا سید قاسم : ۸ كیلومتری كوچصفهان
پل مرغانه پرد : لاله دشت كوچصفهان
حمام حاج آقا بزرگ : رشت
حمام های پیر سرا، شاهزاده و گلستان : رشت
خانه حاج میرزا احمد ابریشمی : میدان صقیلان رشت
خانه سردار معتمد رشتی : كوچه سردار رشت
خانه سید اسماعیل ضیابری : كوچه امام جمعه رشت
خانه سید علی مقیمی : خیابان امام رشت
خانه دیوان بیگی : خیابان بحرالعلوم رشت
ساختمان شهرداری : رشت
ساختمان اداره پست : رشت
ساختمان استانداری سابق : رشت
عمارت كلاه فرنگی : رشت
قلعه ساسانیان : جاده رشت آستارا
كاروانسرای لات : ۳۵ كیلومتری جنوب رشت
مدرسه شاپور : سه راه رشت، بندر انزلی
مسجد صفی ( سفید ) : رشت
مسجد جامع جور: لشت نشاء
موزه رشت : رشت
●صنایع و معادن
صنایع و كارخانه‌های متعددی در رابطه با كشاورزی و دام داری و چوب‌بری در شهرستان رشت استقرار دارند. صنایع نساجی، شیمیایی والكترونیك و هم چنین صنایع دستی رشت بسیار معروف است. از معادن شناخته شده این منطقه می‌توان به معادن زغال سنگ، ‌خاك نسوز، سنگ ساختمانی، نفت، گاز، سنگ آهك، گرانیت، میكا و … اشاره كرد.
●کشاورزی و دام داری
منطقه جلگه‌ای رشت با بهره گیری از خاك حاصل‌خیز، شبكه آبرسانی وسیع هوای معتدل و مرطوب، دارای محصولات زیر است: برنج، چای، تره بار، توتون، كنف، گیاهان علوفه ای، میوه و بنشن. آب كشاورزی رشت از رودها تأمین می‌شود.
●مشخصات جغرافیایی
مركز شهرستان رشت در طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۳۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۱۶ دقیقه قرار دارد. همسایگان‌شهرستان رشت از شمال دریای‌مازندران، از شمال‌خاوری‌و خاور آستانه اشرفیه و املش، از جنوب‌خاوری سیاهكل، از جنوب رودبار، از جنوب باختری شفت، از باختر صومعه سرا و فومن و از شمال باختری بندر انزلی است. آب و هوای آن معتدل و بسیار مرطوب است و میزان بارندگی سالانه حدود ۱۵۰۰ میلی متر است و میزان ریزش باران سالانه اش از همه جای ایران بیشتر است. دو شاخابه از سفیدرود، یكی سیاهرود بار و دیگری گوهر رودبار از دو سوی شرق و غرب شهر رشت روانند و سرانجام به مرداب انزلی می ریزند. شهرستان رشت مركز استان گیلان می باشد و در ۳۳۰ كیلومتری شمال غربی تهران و در انتهای راه كناره اصلی دریای خزر و در مسیر راه اصلی درجه یك قزوین – بندر انزلی واقع است.
●وجه تسمیه و پیشینه تاریخی
به نوشته برخی از محققان شهر رشت در پیش از اسلام و دست كم در دوره ساسانیان وجود داشته است. در زمانی كه حكومت ساسانی رو به فروپاشی می رفت، ‌حكمرانی مستقل این دیار را گیلانشاه می نامیدند. پس از غلبه اعراب بر ایران، اولین بار، كه نامی از رشت به میان آمد، سال ۶۱ هجری قمری بود. اما از این تاریخ، تا زمان صفویه در كتاب های تاریخی نامی از رشت دیده نمی شود. بعدها در شرح وقایع دوره شاه اسماعیل صفوی از این شهر یادشده است. در زمان صفویه و به ویژه در دوره شاه اسماعیل صفوی، سرزمین گیلان به دو بخش :« بیه پس » به مركزیت رشت، و « بیه پیش » به مركزیت لاهیجان تقسیم می شد. حكومت بیه پیش از ۹۴۳ هجری قمری به خان احمد گیلانی رسید و شاه طهماسب اول صفوی، حكومت بیه پس را نیز به او سپرد. سرانجام شاه عباس اول صفوی گیلان را تسخیر كرد. بعدها در سال ۱۰۴۵ هجری قمری، شهر رشت به دست استپان رازین – دریانورد مشهور روسی – غارت شد. در سال ۱۷۲۲ میلادی نیز سپاهیان پتر پادشاه روسیه، رشت را تسخیر كردند. اشغالگران روس تا سال ۱۷۳۴ رشت و گیلان را در تصرف خود داشتند. سپس روس های بلشویك در جریان تعقیب سفیدها ( هواداران تزار )رشت را به تصرف خود در آوردند.
این شهر در قدیم، تنها راه ارتباطی و بازرگانی ایران از طریق بندر انزلی به اروپا بود. رشت در طول تاریخ خود، وقایع اسف انگیز فراوانی را از سر گذرانده است. در زمستان ۱۲۴۶ هجری قمری، طاعون شدید در گیلان شایع شد و در حدود شش هزار نفر را از پای درآورد. ۵۶ سال بعد، شهر به آتش كشیده شد و خسارت های فراوان دید.
در سال ۱۳۱۶ هـ . ق ( ۱۸۹۹م ) در رشت شورش نسبتاً دامنه داری علیه قانون خراج راه داری كارگزاران روس كه از ساكنان دهستان دریافت می كردند، به وقوع پیوست، در نتیجه ایستگاه راه داری واقع در نزدیك رشت توسط شورشیان ویران گردید، اما با شدت عمل و خشونت سپهدار اعظم – حاكم وقت – پایان یافت. امروزه شهرستان رشت به عنوان مركز راه های بازرگانی گیلان و بازار تجارت و واردات و صادرات مطرح است و به عنوان مركز استان امكانات جهانگردی فراوانی دارد.

منبع : خبرگزاری جمهوری اسلامی ـ ایرنا