مدودف دوست قدیمی چین

نشست اواخر ماه می دیمیتری مدودف رئیس جمهور روسیه با مقامات چین در پکن از نظر غرب یک نشست معمول و غیر مهم بود زیرا سپس تحت الشعاع نشست های ولا‌دیمیر پوتین نخست وزیر این کشور قرار گرفت . درگیری فزاینده میان روسیه و چین بر سر مسائل گوناگون نظیر تجارت، انرژی و فروش های نظامی، محور اصلی مذاکرات در چین بود که در کانون توجه رسانه ها قرار گرفت . سفر ۲ روزه مدودف به چین با هدف تاکید بر تداوم و ثبات در سیاست روسیه در قبال چین انجام گرفت . طی ۸ سال گذشته، چین تجربه فراوانی در زمینه همکاری با ولا‌دیمیر پوتین رنیس جمهور سابق روسیه داشت . در این دوره زمانی مدودف به عنوان رئیس اداره مبارزات انتخاباتی پوتین درسال ۲۰۰۰ ، رئیس امور ریاست جمهوری در سال‌های ۲۰۰۵-۲۰۰۳ و معاون نخست وزیر در دورهِ زمانی‌ ۲۰۰۸-۲۰۰۵ خدمت می کرد . در این دوره، طرف چینی ، نگاه دقیقی به مدودف داشت و این مساله را که وی و پوتین چگونه سیاست های روسیه در قبال پکن را هماهنگ می کنند، به دقت زیر نظر گرفت .
مدودف در دراز مدت باید خط مشی و سیاست های خود را توسعه دهد و شاید این مساله اجتناب‌ناپذیر باشد . چین از این مساله شگفت زده نخواهد شد به همین دلیل است که نشستی به دعوت هوجین تائو رئیس جمهور چین بلا‌فاصله پس از به قدرت رسیدن مدودف در تاریخ ۷ ماه می برگزار شد . چین اولین سفر خارجی مدودف در سمت ریاست جمهوری بود . وی اولین رئیس جمهور خارجی به شمار می آمد که از مناطق زلزله زده در چین دیدن کرد و یک تیم امداد روسی از جمله اولین تیم های اعزامی برای کمک به بازماندگان زلزله چین بود . نشست پکن نتیجه معمول و قابل پیش بینی را به همراه داشت. در پایان نشست، یک بیانیه مشترک منتشر شد و طرفین بر حل مسائل مختلف جهانی بر پایه نظر اجماع تاکید کردند و چندین توافقنامه تجاری را به امضا رسانیدند که از جمله آن، قرارداد یک میلیارددلاری برای یک نیروگاه غنی‌سازی هسته‌ای بود.رئیس جمهور چین نیز یک پیشنهاد چهار نکته‌ای برای تقویت سطح اعتماد، همکاری‌ها و از جمله در سطوح اجتماعی- فرهنگی و در عین حال همکاری میان ۲ کشور در امور بین المللی را مطرح کرد.بلافاصله پس از دیدار مدودف از پکن، ولادیمیر پوتین نخست وزیر جدید روسیه و ون جیابائو همتای چینی او با ایجاد یک کمیسیون مشترک انرژی در سطح معاونین نخست وزیری موافقت کردند. سفر مدودف بنابراین، هم سمبلیک و هم از جهاتی برای مسکو و پکن ضروری بود. پیمان استراتژیک چین و روسیه به رغم عنوان بزرگی که دارد و از سال ۱۹۹۶ منعقد شده است، یک پیمان روابطی عادی است که دربرگیرنده برخی مفاد از جمله عدم دخالت در سیاست‌های داخلی یکدیگر، امنیت و ثبات مرزی است.
علاوه برآن، این پیمان به یک فرآیند پیچیده تبدیل شده است که هم همکاری و هم رقابت را شامل می‌شود. تحت ریاست جمهوری پوتین، برخی تناقض‌ها در این پیمان استراتژیک مشهود بود، از جمله می‌توان به سطح بالای اعتماد میان دو کشور در مقابل سطح پایین روابط اجتماعی، همکاری دیپلماتیک طرفین در مقابل روابط اقتصادی غیراستاندارد، دخالت شدید دولتی در روابط اقتصادی دوجانبه در برابر درآمدهای متوسط و غیره اشاره کرد. چهارده سال پیش، بوریس یلتسین رئیس جمهوری اسبق روسیه ایده ساخت خط لوله نفت به چین را مطرح کرد . امروز چین به عنوان غول تولیدکننده جهان و روسیه به عنوان ابر قدرت انرژی همچنان در حال گفتگو با یکدیگر هستند. طی چند سال گذشته فروش‌های نظامی روسیه به چین متوقف شد. چنین مسائلی برای ۲ کشور خوشایند نیست، اما هیچ یک از آنها در عین حال به خاطر شبکه ارتباطی قوی وتماس‌های دولتی وارد مسائل مربوط به دیگری نمی شوند و همچنین مسائل را سیاسی نمی‌کنند. سفر مدودف به چین زمانی به وقوع پیوست که مسکو وپکن با چالش‌های فزاینده‌ای از سوی غرب مواجه هستند، از جمله مساله گسترش پیمان آتلا‌نتیک شمالی (ناتو)، مساله دفاع موشکی ،‌افزایش بهای انرژی، مساله تبت و بازی‌های المپیک تابستانی چین. اما سیاست‌های آنها در قبال این چالش‌ها یکسان نخواهد بود.
حتی اگر دو کشور با طرح دفاع موشکی آمریکا و گسترش ناتو مخالفت کنند،‌چین احتمالا‌ نمی‌خواهد شاهد فاصله شدید میان روسیه با غرب تا جایی باشد که مجبور به انتخاب یکی از آنها شود. در زمینه‌های اقتصادی ،‌روسیه یکی از معدود کشورهاست که از افزایش بهای انرژی سود می‌برد. با این وجود،‌کاهش توانایی تولید آن و بی‌میلی این کشور به تبدیل شدن به عنوان تامین کننده مواد خام چین منجر به کاهش سطح تجارت این کشور با چین شد؛ به طوری که از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ این رقم به هشت میلیارد دلا‌ر در سال ۲۰۰۷ کاهش یافت. سازمان همکاری شانگهای - متشکل از کشورهایی نظیر چین، ‌روسیه،‌قزاقستان، ‌ازبکستان، ‌تاجیکستان وقرقیزستان- باید ایده‌های جدیدی را برای حفظ انسجام داخلی وروابط خارجی مطرح کند. همچنان باید دید که مدودف چگونه قادر خواهد بود با این مشکلا‌ت مقابله کند. برخی از این مشکلا‌ت با توجه به اختلا‌ف ساختاری زیاد میان قابلیت تولید چین و منابع روسیه شاید غیرقابل حل باشد.
روسیه باید این مساله را تشخیص دهد که چین دیگر تمایلی برای خرید حجم بالا‌ی تسلیحات نظامی دریایی و هوایی برپایه مطالعات و تحولا‌ت دوره شوروی سابق ندارد؛ مگر آنکه مسکو خواستار آن باشد که چین را در زمینه فروش های نظامی و انتقال فناوری به سطح کشور هند ارتقا دهد. در حال حاضر به نظر می رسد که مدودف هوای تازه ای را به روابط معمول و رسمی دو کشور دمیده است. رئیس جمهور روسیه به رغم جوانی ، دوست قدیمی چین نامیده می شود و این مساله را مدیون تجربه های گذشته خود در راستای روابط با پکن است. در ضمن ، مدودف از دیدگاه غرب، فردی لیبرال و طرفدار غرب شناخته شده است. مدودف برای پیوند غرب و شرق، دست کم ۴ سال فرصت دارد. روسیه تحت کنترل وی، کاملا‌ با روسیه هشت سال پیش تحت ریاست پوتین متفاوت است. چین نیز همین طور.

منبع : روزنامه آفتاب یزد