خانواده لیلیاسه

● سنبل Hyacinthus
سنبل گیاهی است به رنگ­های متنوع و گل های نسبتاً فراوان که همزمان با شروع فصل بهار دیده می‌شود. نام جنس این گیاه Hyacinthus است. سنبل گیاهی پیازی و پات پلنت Pot plant است و کمتر از آن به عنوان گل شاخه بریده استفاده می­شود، بلکه بیشتر مصرف آن بصورت گیاه گلدانی است.
معمولاً پیاز­های نیمه مقاوم به سرمای این گیاه را پیش رس می­کنند تا در عید نوروز از گل آن‌ها استفاده کنند. پیاز­های سنبل را در محیطی با خاک سبک و غنی از مواد غذایی کشت می­کنند. اما برای کاشت این پیاز­ها باید دو نکته را مورد توجه قرار داد :
۱)۳ تا ۴ سانتی‌متر از انتهای پیازها خارج از خاک قرار گیرد. همه طول پیاز را در داخل خاک قرار ندهید؛
۲) بعد از کاشت پیاز­ ابتدا مدتی در حرارت پایین باشد، تا حجم مناسب و لازم ریشه در روی پیاز‌ها تشکیل شود. سپس این پیاز­ها را به مکان گرم با درجه حرارت حدود ۱۵ درجه انتقال ­دهید تا رشد اندام‌های هوایی آغاز شود. چنانچه نحوه تشکیل ریشه بخوبی انجام نگیرد استقرار گیاه در خاک و رشد و نمو بعدی گیاه با موفقیت همراه نخواهد بود.
برای به گل رفتن و دوام گل‌های سنبل، قبل از کاشت باید پیازها تیمار حرارتی شوند. سنبل­های کاملاً درشت قبل از برداشت برای مدتی در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد، سپس حداقل به مدت ۶ هفته در دمای ۹ درجه سانتی‌گراد نگهداری شوند و بعد از آن برای کاشت گیاه شرایط و مواردی را که قبلاً گفته­ شد را به همان ترتیب اجرا کنید تا یک سنبل پر گل داشته باشید.
تکثیر سنبل بوسیله پیازچه­های محدود و کم آن صورت می­گیرد. معمولاً برای افزایش تعداد پیازچه­ها در سطح قاعده پیاز خراش­های مثلثی شکل و یا خراش­هایی بصورت صلیب­ ایجاد ­کنید. بدین­ سان محل­های خراش داده شده باعث تحریک به پیازشدگی پیاز می­شوند. اما بطور معمول تعداد پیازچه­های بدست آمده از پیاز­های متوسط و معمولی سنبل فقط بین ۳ تا ۵ پیازچه است، به همین دلیل تکثیر سنبل با محدودیت همراه است.
روش دیگر تکثیر سنبل استفاده از بذرکاری است. برای به گل رفتن بذر پیازهای سنبل زمان طولانی لازم است. هم‌چنین کشت سلولی سنبل یا Tissue culture هم روش مناسب دیگری برای تکثیر آن است
● دراسنا
دراسنا از دیگر گیاهان خانواده لیلیاسه است. دراسنا هم نام لاتین و هم جنس گیاه است. گونه‌های مختلف، نام‌های مختلفی دارند به عنوان مثال دراسنای برگ بلالی، دراسنای درختی سبز و درختی صورتی وجود دارند. دراسنای برگ بلالی گیاهی است که برگ­هایش شبیه برگ ذرت است.
دراسنای سبز شباهت زیادی به گیاه کوردلین دارد. از لحاظ ظاهری کوردلین‌ها شباهت زیادی به دراسنا‌ها دارند. تنها راه تشخیص این دو گیاه ریشه­‌ی آن‌هاست. زیرا ریشه­های کوردلین معمولاً زرد رنگ هستند، در حالیکه ریشه دراسنا­ها سفید و سفید مایل به کرم می‌باشند. بعلاوه کوردلین­ها رشد برگی دارند، رشد ساقه­ای قطور مثل انواعی از دراسنا­ها در آن‌ها دیده نمی‌شود.
کشت و کار دراسنا­ها نیاز به یک خاک عمیق زراعی دارد. برخی از این دراسنا­­ها نظیر دراسنا­های درختی رشد و نمو سریع‌تری دارند و برای اینکه رشد آن‌ها بخوبی انجام گیرد به خاک عمیق و متوسط نیاز دارند.
ترکیب خاکی دراسنا­ها: مخلوط مساوی خاک برگ، خاک پیت، کود دامی و خاک لومی مرغوب است. این ترکیب خاکی با PH معادل ۵/۶ تا ۷، یک تا دو بار در ماه و همراه با محلول­های غذایی در فصل رشد برای گیاه توصیه می­شود. در غیر اینصورت علائم کمبود عناصر غذایی بر روی برگ­های گیاه بشکل لکه­های قهوه­ای و سیاه شدن انتهای برگ­ها و هم‌چنین ریزش برگ‌ها مشاهده می­شود.
تکثیر دراسنا­ها بوسیله قلمه‌ی ساقه و خوابانیدن هوایی Air layering انجام می­گیرد. قلمه­های انتخاب شده از دراسنا­ها بشکل قلمه­های علفی (سبز) و هم قلمه‌های میانی قابل برداشت هستند.
برخی از دراسنا­ها نظیر دراسنا­های درختی از نوع صورتی و سبز تکثیر مشکل­تری دارند و ریشه­زایی در آن‌ها بخوبی صورت نمی­گیرد. لذا برای کمک به ریشه­زایی این گیاهان از هورمون­های ریشه­زا استفاده می­کنیم.
● یوکا Yuca
یوکا از دیگر گیاهان خانواده لیلیاسه است که تنه قطور درخت مانند دارد، شاخه­های تازه رشد یافته‌ در روی آن ظاهر شده و منظره درخت­های مینیاتوری را بوجود می­آورند.
یوکا­ی زنگوله­ای گیاهی است که در فضای باز استفاده می­شود. این گیاه گل‌های سفید شیپوری مانند آویزان دارند که در فصل تابستان به گل می­روند. یوکای زنگوله­ای بوسیله­ تقسیم بوته تکثیر می­شود.
یوکای درختی یا یوکای گلخانه‌ای صرفاً بوسیله قلمه­های انتهایی یا میانی ساقه تکثیر می­شود، و زمستان‌های سرد را تحمل می‌کند.
عکس­العمل گونه­های یوکا به شرایط نا­ مساعد محیطی بصورت ریزش و ایجاد لکه‌های زنگ مانند و نهایتاً سوختگی سر برگ­ها می‌باشد. برای جلوگیری از بروز چنین حالتی علاوه بر فراهم کردن رطوبت نسبی محیط، باید PH را نیز در محدوده‌ی ۶ تا ۷ ثابت نگه داریم.
● گندمی Chlorophytum
آخرین گیاه خانواده لیلیاسه سجافی یا گیاه گندمی است، با نام علمی Chlorophytum. روش تکثیر این گیاه از دیگر گیاهان خانواده لیلیاسه متفاوت است. یکی از روش­های تکثیر گیاه گندمی رانر­ها یا دستک‌های گیاه است . لذا با جدا کردن این رانر­ها و انتقال آن‌ها به محیط ریشه­زایی یک گیاه جدید بوجود می­آید. این گیاه برای نگهداری در منزل شرایط بسیار مناسبی دارد. خصوصاً کلروفی‌تیوم سبز رنگ کاملاً به شرایط منزل سازگار است و در صورتی که از نوع ابلق آن در منزل استفاده ­کنیم باید شرایط پر نور را برای نگهداری گیاه فراهم کنیم.

منبع : P۳۰WORLD