تکنیک آفریقائی، تاکتیک اروپائی

این‌روزها مسابقات فوتبال جام‌ملت‌های آفریقا در مصر برگزار می‌شود و ۱۶ تیم قاره برای کسب مقام قهرمانی در حال رقابت هستند که در این میان، تونس که در سال ۲۰۰۴ با شکست دادن مراکش، برای نخستین‌بار به افتخار قهرمانی دست یافت این‌بار نیز با مربی فرانسوی خود ”روژه‌لمه“ و با مجموعه‌ای که به جام‌جهانی ۲۰۰۶ صعود کرد، برای دفاع از عنوان خود گام به میدان نهاده است. از سوی دیگر مصر میزبان مسابقات، پس از ناکامی از رسیدن به جام‌جهانی اینک در خانه خود در پی جبران مافات است، ضمن این‌که در خانه خود در پی جبران مافات است، ضمن اینکه ”حسن شحاته“ مربی مصر با آگاهی بر چنین خواست و انگیزه‌ای، از قهرمانی، با احتیاط حرف می‌زند و با وجود تیم‌هائی چون مراکش، ساحل عاج، کامرون، نیجریه، تونس، سنگال راه پیش‌رو را دشوار می‌یابد.
از دیگر تیم‌هائی که روی کاغذ به‌عنوان مدعی مطرح می‌شوند می‌توان از کامرون، مراکش، نیجریه و ساحل‌عاج نام برد که در این میان دو بزرگ قارهٔ آفریقا یعنی کامرون و نیجریه که در سطح قاره افتخارات زیادی دارند با عدم راهیابی به جام‌جهانی ۲۰۰۶ در پی آن هستند که در جام‌ملت‌های آفریقا به جبران ناکامی بپردازند.
نکته قابل ذکر دیگر این‌که به‌غیر از تونس ۴ تیم ساحل عاج، آنگولا، کنگو و غنا که نمایندگان آفریقا در جام‌جهانی را تشکیل می‌دهند در زمره حاضرین در این دوره مسابقات جام‌ملت‌های آفریقا هم قرار دارند. در واقع این ۵ تیم با همان مجموعه‌ای که در طول ۲ سال گذشته حضور یافته‌اند و از هماهنگی تاکتیکی و تکنیکی کامل برخوردار هستند در مصر حضور یافته‌اند.
از دیگر ناکامان راهیابی به جام‌جهانی باید به سنگال و آفریقای‌جنوبی اشاره کرد که این دومی حضور در جام‌جهانی فرانسه را نیز در کارنامه خود دارد و در سال ۱۹۹۶ هم به قهرمانی ملت‌های آفریقا رسیده است با در اختیار داشتن تعدادی از بازیکنان مطرح، از جمله مدعیان این دوره به حساب می‌آیند.
با توجه به حضور بزرگان فوتبال قاره سیاه تیم‌هائی که هر کدام از سابقه حضور در جام‌جهانی و جام‌ملت‌های آفریقا برخوردار هستند گمانه‌زنی درباره قهرمانی کاری بسیار دشوار می‌نماید. در واقع به‌غیر از لیبی و زیمباوه که روی کاغذ ضعیف هستند بقیه چه تیم‌هائی که به جام‌جهانی صعود کرده‌اند و چه آنهائی‌که به‌طور سنتی از قدرت‌های بزرگ قاره به حساب می‌آیند ـ کامرون، نیجریه، تونس، مصر، مراکش ـ و هم‌چنین کشورهائی مانند آفریقای جنوبی، سنگال و کنگو هر کدام را می‌توان در قد و قوارهٔ قهرمانی روی ترازوی پیش‌داوری قرار داد.
● نقش کشورهای استعماری در پیشرفت فوتبال آفریقا
در فوتبال آفریقا جدا از مشخصات جغرافیائی و دشواری نوع زندگی که به‌خودی خود شرایط جسمانی و انگیزه بسیار مناسب و بالائی را فراهم ساخته است حضور کشورهای استعمارگر در طول چند قرن گذشته تا همین دوران ـ در شکل‌ها و شیوه‌های متفاوت ـ نیز به مصداق ”عدو شود سبب خیر...“ امکان پیشرفت و روزآمد شدن را ـ در کنار بسیاری از مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی موجود ـ باعث شده است. برای اثبات چنین ادعائی تنها ذکر این آمار که ۱۲۱ بازیکن قاره سیاه در ۱۹ کشور اروپائی به‌طور حرفه‌ای توپ می‌زنند که ۶۶ نفر از آنها در ۳۲ باشگاه فرانسوی عضویت دارند.
از طرف دیگر هنگامی‌که به بازیکنان ۱۶ تیم حاضر در جام‌ملت‌های آفریقا نگاه می‌کنیم به نام‌هائی چون دروگبا، اسین، احمدمیدو، طرابلسی، آپیا و الحاجی دیوف برمی‌خوریم که در کنار مارتینز، اوکوچا، اتوئو، بنی‌مک‌کارتی، آدبایور و نوندا از جمله شناخته شده‌های فوتبال باشگاهی اروپا محسوب می‌شوند که بدون تردید یکی از مهمترین دلایل حضور آنها در سطح بالای فوتبال دنیا به ارتباط قدیمی میان آفریقا و کشورهای بزرگ و صاحب فوتبالی چون فرانسه، اسپانیا، پرتغال، هلند و انگلستان برمی‌گردد. در واقع آشنائی با زبان و خصوصیات فرهنگی راه را برای حضور آفریقائی‌های صاحب استعداد در فوتبال اروپا هموار کرده است. در این رهگذر و به‌عنوان نمونه بازیکنانی چون فیندونو، آدبایور، اسین و دروگبا که از گینه، آنگولا و ساحل عاج به فوتبال فرانسه راه یافتند همگی با توجه به آشنائی به زبان کشور صاحب فوتبال خیلی راحت با شرایط محیط کنار آمدند و در باشگاه‌های بزرگی مانند سنت‌اتی‌ین، موناکو، مارسی و لیون به بازی پرداختند و در حال حاضر به‌غیر از فیندونو، ۳ بازیکن دیگر در آرسنال و چلسی توپ می‌زنند.
از سوی دیگر بازیکنان تونسی، مراکشی، الجزایری و مصرفی یعنی آنهائی که در کشورهای مدیترانه‌ای قاره یا در آفریقای سفید زندگی می‌کنند به‌خاطر شباهت‌های فرهنگی و اجتماعی جدا از فرانسه جذب فوتبال اسپانیا و پرتغال می‌شوند که در این میان می‌توان به اتوئو معروف و همچنین ”دریس‌کامنی“ دروازه‌بان ملی‌پوش کامرون که در بارسا و اسپانیول توپ می‌زنند اشاره کرد یا از حضور بنی‌مک‌کارتی ملی‌پوش آفریقای‌جنوبی در پورتو نام برد. اگر قرار بر نام و اشاره در میان باشد نمی‌توان از ”اوبافمی مارتینز“ و ”اوکوچا“ دو نیجریه‌ای معروف در سری A و لیگ‌برتر بی‌تفاوت گذشت.
به‌هر حال برگزاری مسابقات جام‌ملت‌های آفریقا در مصر فرصت مناسبی است که ستاره‌های بزرگ فوتبال قاره سیاه با تداوم بخشیدن به هنرنمائی خود، کشورهای خود را برای رسیدن به قهرمانی کمک کنند.
آخر اینکه در کنار این بازیکنان، فوتبال آفریقا از حضور و دانش بسیاری از مربیان بزرگ دنیا از جمله روژه‌لمه، آرتور جرج، هانری میشل نیز در حال حاضر سود می‌برد. آخر اینکه اگر کامرون، نیجریه، سنگال، مصر، مراکش و آفریقای جنوبی بزرگانی هستند که با حضور در جام‌ملت‌های آفریقا فرصت بالقوه جبران عدم صعود به جام‌جهانی ۲۰۰۶ را در اختیار دارند، الجزایر، بزرگ ناکامی است که در سال‌های اخیر از رده بالای فوتبال آفریقا به زیر افتاده است.

منبع : روزنامه ابرار ورزشی