آلات و ادوات صید ماهیان خاویاری

نخی که برای ساخت تورهای گوشگیر ثابت بکار می رود ، از الیاف پلیمری مصنوعی از جنس نایلون خالص یا پلی آمید و یا کاپرون با وزن مخصوص ۱۴/۱ گرم می باشد . قطر نخ چشمه های تور بسیته به تاس ماهی مورد صید فرق می کند .
طناب بالایی تور از جنس پلی پروپین با وزن مخصوص ۹۱/۰ گرم و طناب پایینی از جنس پلی آمید با وزن مخصوص ۱۴/۱ گرم می باشد . به عنوان شناورها معمولاً از کرافهای بنوپلاستی استفاده می شود که تعداد آنها با توجه به فصل صید ، عمق محل صید و محل استقرار تور در کف از میخهای ساخته شده از چوب توت استفاده می کنند و کلیه عملیات حمل و نقل تور ، استقرار آن در اماکن صید و بازدید تورها و جمع آوری و حمل تاس ماهیان صید شده به ساحل بوسیله قایقهای موتوری انجام می گیرد .
تور ویژه صید ماهیان خاویاری برای دراکول یا اوزون برون که خاویار سورگا از آن استحصال
می گردد ، دارای قطر چشمه ای برابر ۲۰ سانتی متر از گره تا گره و چشمه تورهای صید تاس ماهی ۳۰ سانتی متر و چشمه تور ویژه صید فیل ماهی ۵۶ سانتی متر و این فاصله دو گره زوایای روبروی هم ، در حالیکه این دو گره را بکشیم تور جمع می شود .
● تورهای گوشگیر ثابت کف دریایی
۱) تور گوشگیر ثابت ویژه صید فیل ماهی
این تور در بین سایر تورهای صید ماهیان خاویاری از درشت ترین چشمه برخوردار بوده و مشخصات آن به شرح زیر می باشد :
- نمره نخ چشمه های طاقه نور ( ۲۱۰ D/۳ply ) ۳۲ می باشد .
- اندازه استاندارد چشمه تور از گره تا گره مقابل ۵۰۰ میلیمتر است که در سالهای اخیر به
۵۶۰ میلیمتر افزایش یافته است .
- پهنا یا بلندی تور ۸ تا ۱۲ چشمه ( به طور کشیده ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ میلمتر یا ۴۴۸۰ تا ۶۷۲۰ میلیمتر ) است .
- ضریب آویختگی یا چین خوردگی تور آماده ۵۰ درصد و بلندی مفید آن از کف دریا به داخل آب ۳۲۰ تا ۳۸۴ سانتیمتر خواهد بود .
- درازای یک رشته تور بین ۱۸ تا ۲۴ متر متغییر است .
- برای اتصال تور به طنابهای بالا و پایین که به اصطلاح محلی پشت زنی گفته می شود ، از نخ نمره ۱۰ پنبه ای ۱۸ لا و یا نخهای نایلونی نمره ۱۸ و ۲۴ استفاده می شود .
- بر اساس مصوبات کمیسیون عالی بهره برداری شیلات ایران جهت برداشت مناسب از ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر منحصراً از این تور برای صید فیل ماهی در ناحیه ۴ شیلات ( بندر ترکمن ) از اوایل مهر ماه هر سال تا اواسط فروردین سال دیگر استفاده به عمل می آید .
۲) تور گوشگیر ثابت ویژه تاس ماهی
از این تور برای صید تاس ماهی ایرانی ( قره برون ) ، تاس ماهی روسی ( چالباش ) و شیپ که تقریباً دارای خصوصیات بدنی و وزنی نزدیک به هم می باشند ، استفاده می گردد و مشخصات آن به شرح زیر است .
- نمره نخ چشمه های طاقه های این تور ( ۲۱۰ D/۳ply ) ۲۴ می باشد .
- پهنا یا بلندی تور ۱۸ چشمه ( به طور کشیده ۵۴۰۰ میلیمتر ) است .
- ضریب آویختگی یا چین خوردگی تور آماده ۵۰% و بلندی مفید آن از کف دریا در داخل آب
۴۳۲ سانتیمتر خواهد بود .
- درازای یک رشته توربین ۱۸ تا ۲۴ عدد متغییر است .
- برای اتصال بافته تور به طناب های بالا و پایین که به اصطلاح محلی پشت زنی گفته می شود از نخ نمره ۱۰ پنبه ای یا نخهای نایلونی نمره ۱۸ و ۲۴ استفاده می گردد .
- براساس مصوبات کمیسیون عالی بهره برداری شیلات ایران جهت برداشت مناسب از ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر منحصراً از این تور برای صید تاس ماهی ایرانی ، روسی و شیپ در نواحی پنجگانه شیلات براساس برنامه و تنظیمی در هر چهار فصل از سال بکار برده می شود .
۳) تور گوشگیر ثابت ویژه صید ماهی دراکول ( اوزون برون )
این تور که منحصراً برای صید دراکول بکار می رود ، دارای مشخصات زیر می باشد :
- نمره نخ چشمه های طاقه تور (۲۱۰ D/۳ply ) ۱۸ می باشد .
- اندازه استاندارد چشمه تور به طور کشیده از گره تا گره مقابل ۲۰۰ میلمتر است .
- از نظر پهنا یا بلندی این تور دارای دو شکل است ، یکی یک بر با ۱۸ چشمه و دیگر ۵/۱ بر با ۳۱ چشمه ( به طور کشیده ۶۲۰۰ میلیمتر ) است .
- ضریب آویختگی یا چین خوردگی تور آماده ۵۰ درصد و بلندی مفید یک و نیم بر آن از کف دریا در داخل آب ۴۹۲ سانتیمتر خواهد بود .
- درازای یک رشته توربین ۱۸ تا ۲۴ متر متغییر است .
- برای اتصال بافته تور به طنابهای بالا و پایین نمره ۱۸ و ۲۴ استفاده می گردد .
- براساس مصوبات کمیسیون عالی بهره برداری شیلات ایران جهت برداشت مناسب از ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر ، این تور در فصول زمستان و بهار منحصراً برای صید ماهی دراکول یا اوزون برون در مناطق پنجگانه شیلات به کار برده می شود .
● قایقهای ویژه صید ماهیان خاویاری
صید ماهیان خاویاری به طریق صید انتظاری ، از طریق استقرار تورها در بخشهای نزدیک به ساحل دریا در دهانه و درون رودخانه های بزرگ بوسیله قایقهای صیادی انجام می گیرد و در گذشته نوع این قایقها چوبی – پارویی بوده است ، که معمولاً برای رفتن به محل صید جهت استقرار تور و پس از آن برای برداشت ماهیان صید شده از تورها و حمل آنها به تأسیسات عمل آوری صیدگاه مربوطه از بادبان استفاده می گردیده است ، ولی در دو دهه اخیر برای جلوگیری از اتلاف وقت این قایقها به سرعت جای خود را به قایقهای موتوری فایبر گلاس دادند که مشخصات آنها به شرح زیر می باشد :
درازا / ۶۱۰ سانتیمتر
/پهنا / ۲۰۰ سانتیمتر
/ ارتفاع خط دماغه / ۱۱۰ سانتیمتر
/ارتفاع سینه / ۷۵ سانتیمتر
ارتفاع جدار بدنه / ۷۰سانتیمتر
موتور این قایقها از نوع یاماها سوزوکی با قدرت ۴۸ اسب بخار می باشد . برای دادن مقاومت بیشتر به این قایقها در مقابل تلاطم و امواج دریا معمولاً دور تا دور بخش فوقانی آنها را با چهارچوبی از لوله آهنی نمره ۵/۲ مستحکم می نمایند .

محمد انتظامی