گفت وگوی هدفمند در تربیت فرزندان

حل کردن مشکلات در خانواده امروزه به عنوان یک مسئله جدی مطرح است. ارتباط زن و شوهر، مشکلات کاری و اقتصادی و دغدغه های والدین برای تربیت فرزندان موضوعی است که زن و شوهرها را با بحران هایی روبه رو کرده است. حفظ حریم خانواده در سایه توجه به شرایط اجتماعی و ارتباطات گسترده نیاز به کسب مهارت و راهنمایی دارد که با کمک گرفتن از مشاوران در امور خانواده و متخصصان در این شاخه می توان روابط میان اعضای خانواده را به سالم ترین صورت ممکن تغییر داد. با وجود این ضرورت بررسی ها نشان می دهد زنان بیشتر به انجام مشاوره در مشکلات خانوادگی توجه نشان می دهند.در بخش نخست به بررسی در مورد ضرورت های مشاوره برای حفظ حریم خانواده پرداخته شد، در این بخش به ضرورت انجام مشاوره در تربیت فرزندان در دوره های مختلف زندگی نگاه خواهد شد.
● تربیت فرزندان
مقوله تربیت فرزندان از موضوعات بسیار مهمی است که اغلب زنان با مراجعه به مراکز مشاوره خانواده، راهنمایی هایی را دراین مورد کسب می کنند و اطلاعاتی را در زمینه تربیت مناسب فرزندان خود فرا می گیرند تا از راهکارهای مناسبی برای تربیت کودکان ونوجوانان خود استفاده کنند.
به گفته دکتر اصغر نژاد، یکی از علل رجوع زنان به مشاور، بحث تربیت فرزندان است. از آنجا که بیشتر مسئولیت تربیت فرزندان با زنان است و مردان بیشتر به معیشت خانواده می پردازند، بیشترین تعداد مراجعان را زنان تشکیل می دهند.دکتر مهری نژاد در این رابطه می گوید: ناسازگاری اخلاقی، افت تحصیلی، پرخاشگری و بیش فعالی فرزندان از جمله مواردی است که والدین در برطرف کردن آن ناتوان هستند و با مراجعه به روانشناس می توانند توانایی هایی را کسب کنند. والدین با گفت وگوی حضوری در مورد شیوه های ارتباط مؤثر با نوجوانان و روش های کمک به پیشرفت تحصیلی می توانند یک فضای آرام و صمیمی را برای آنها فراهم کنند.
● خانواده و روابط سالم آن
خانواده جایگاه مهمی در رشد شخصیت دارد بطوری که اغلب افراد دچار مشکلات مختلف شخصیتی و روانی در خانواده های ناسالم رشد کرده اند از این رو خانواده نقش بسزایی در تأمین بهداشت روانی افراد دارد لذا ضروری است راهکارهای مناسب برای تأمین بهداشت روانی اعضای خانواده بیان شود.
شیوه های ارتباط درست و سالم خانواده، روابط خانوادگی گرم و صمیمی، پرهیز از روابط خصومت آمیز، فراگیری مهارتهای زندگی، چگونگی برخورد با ناملایمات زندگی و مشکلات اقتصادی از مواردی هستند که با انجام مشاوره و مشورت با روانشناس می توان آن را آموخت.
● برخورد با مشکلات روانی در خانواده
وجود مشکلات روانی یک عضو ازخانواده، تأثیرات زیادی بر محیط خانواده دارد.این مشکلات حتی اگر خفیف باشد مثل افسردگی، اضطراب و اختلالات شخصیت و یا عمیق باشد مانند وجود یک فرد عقب مانده ذهنی در خانواده اهمیت زیادی دارد.
با توجه به این که این دسته از مشکلات اغلب تمام اعضای خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد شاید مشاوره با کل اعضای خانواده لازم به نظر برسد تا آنها راحت تر بتوانند با این مسئله کنار آیند. دکتر مهری نژاد می افزاید: استرس بخشی از زندگی مدرن امروزی است که به سختی می توان آن را از زندگی روزانه حذف کرد.
بنابراین در قالب مهارت های زندگی به افراد تعلیم داده می شود که چگونه استرس را در خود کنترل کنند.
یکسری باورهای فرهنگی، شیوه های نادرست، آموزش غلط و یا الگوهای ارتباط نادرست وجود دارد که می تواند باعث بروز اختلاف بین زن و شوهر شود. در مشاوره کمک می شود تا زن و مرد شکل مناسبی به روابط خود بدهند، شیوه های مناسب ارتباط با یکدیگر را بشناسند و بسیاری از تفکرات غیر منطقی را در خود حذف کنند تا کمتر دچار استرس و اضطراب شوند.
● توانمند سازی زنان
اشتغال زنان به کار و گذراندن ساعاتی از روز در محل کار می تواند زنان را با مشکلاتی در محیط کار روبرو کند. بنابراین توانمندسازی زنان از جمله موضوعاتی است که نیاز به استفاده از تخصص مشاوران دارد.
دکتر مهری نژاد در این رابطه می گوید: یکی دیگر از علل مراجعه زنان، وجود مشکلات کاری است. زنان به دلیل عاطفی بودن بیشتر دچار فشارهای روانی و نا امیدی می شوند و ترجیح می دهند برای حل مشکل با یک مشاور مشورت کنند.
● مشاوره برای پیشگیری
انتخاب مناسب و ازدواج موفق اولین مرحله از تشکیل یک خانواده سالم است که از بهداشت روانی خوبی بهره مند است.
به گفته مهدی فلاحی، اکثر مراجعان به کلینیک های مددکاری کسانی هستند که مشکل خاصی ندارند بلکه برای پیشگیری از مشکلات ناشی از ازدواج مراجعه کرده اند تا بتوانند تصمیم گیری آگاهانه و عاقلانه داشته باشند.
وی می افزاید: برای آن که بتوان انتخابی درست داشت چند موضوع اهمیت بیشتری پیدا می کند، ابتدا فرد باید به مرحله خودشناسی رسیده باشد و نقاط ضعف و قدرت خود را بداند. وقتی فردی به این مرحله از شناخت رسید براساس ضعف و توانایی خود می تواند بهترین تصمیم را بگیرد.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که چه نوع فردی را باید به عنوان همسرانتخاب کند. اگر مرد یا زن بداند که در چه جایگاهی قراردارد و خواسته هایش چیست می تواند الگویی مناسب برای انتخاب همسر داشته باشد و تا حدودی به شناخت لازم برسد در نتیجه امکان خطا کاهش پیدا می کند.
دکتر غفاری در کتاب خود می نویسد: آزادی شما تا هنگامی است که انتخاب نکرده اید، پس از آن کنترل شما به دست انتخاب عاقلانه شما خواهد بود لذا اگر انتخاب درست باشد، کنترل منطقی و خردمندانه است.وی در موردعلائم هشدار دهنده برای انجام مشاوره می گوید: کاهش کیفیت زندگی زن و مرد، افت تحصیلی، لجبازی، ناسازگاری، بدخوابی و شب ادراری کودکان و نوجوانان از علائم نیاز به مشاوره است و با آگاهی بیشتری باید بتوان این مسائل را حل کرد.
● دوره های مختلف زندگی و مشاوره
مشورت و استفاده از راهنمایی های افراد متبحر در همه حال مفید است بطوری که از روزگار قدیم مشورت با افراد با تجربه خانواده مرسوم بوده است.
دوره های مختلف زندگی نیز به نوبه خود مسائل و مشکلاتی دارد که اعضای خانواده را به سمت مشاوره می کشاند.
فلاحی در این مورد می گوید: مشورت در سنت ما از قدیم وجود داشته است ولی در حال حاضر شکل آن تغییر کرده است.
چهار سالگی نیز سن مناسبی برای شروع استفاده از راهنمایی های مشاور است بطوری که در سنین بالاتر و نوجوانی برای امکان برقراری ارتباط مناسب لازم است.
● نقش رسانه ها
راهنمایی های مشاور، دانش آموزان را یاری می دهد تا علاوه بر کسب اطلاعات لازم در زمینه روش های مطالعه صحیح، یادگیری دروس و شیوه های تقویت اراده، اطلاعاتی را راجع به خود و محیط به دست آورند و مشکلات خود را ریشه یابی کرده و مناسب ترین تصمیم را در زندگی خود بگیرند. دکتر مهری نژاد بااشاره به نقش مدارس و رسانه ها در رواج استفاده از خدمات مشاوران می گوید: مردم باید بدانند که رفتارشان نیاز به اصلاح دارد درغیر این صورت با اختلالاتی مانند استرس و افسردگی مواجه خواهند شد. مدارس و مراکز تربیت نیز می توانند با استفاده از مشاوران و روانشناسان بعد رفتاری و فکری نوجوانان را پرورش بیشتری دهند و با برنامه های آموزشی بسیاری از رفتارهای غلط راحذف کنند.
● خصوصیات یک مشاور خوب
همان طور که مشورت باید با فرد با تجربه ای که مورد قبول اکثر مردم است انجام شود، مشاوره درموردمسائل مهم زندگی باید با روانشناسی انجام شود که توانا باشد.
مهدی فلاحی در این باره می گوید: مشاوران و افراد متخصص باید بدون ارزش گذاری به صحبت مراجعان گوش دهند و حتی با وجود مقاومت برای مشاوره، بتوانند روی افکار آنها تأثیر گذار باشند.
به گفته دکتر غفاری یک مشاور خوب باید بی طرف، صاحب نظر و بی نظیر باشد به این معنی که سود و زیان شخصی کسی را در نظر نگیرد، دارای تحصیلات، تجربه و پژوهش باشد و افراد نتیجه خوبی از صحبت هایش بگیرند.

جوانه خانی

منبع : روزنامه ایران