روزی که مرداویز - قهرمان ملی ایرانیان همدان را آزاد ساخت (در این روز ۱۶ جولای)

۱۶ ژوئیه سال ۹۳۱ میلادی "مرداویز" قهرمان ملی ایرانیان كه برای احیاء كشور مستقل ایران كمر همت بسته بود شهر همدان را از عوامل خلیفه عباسی پس گرفت و آنجا را به نام "ایران" متصرف شد. همدان كه از آن به عنوان نخستین پایتخت ایران در هزاره اول پیش از میلاد نام برده می شود در سال ۶۴۲ میلادی (سال شكست ارتش ایران از اعراب مسلمان در نهاوند)، سقوط كرده بود.
مردآویز حکمران شمال ایران سپس كاشان و اصفهان را متصرف شد؛ اصفهان را پایتخت ایران اعلام كرد و نخستین جشن سده پس از اضمحلال امپراتوری ساسانیان را در بهمن ماه در سال ۹۳۳ میلادی در آن شهر برگزار كرد و قصد حمله به بغداد و پایان دادن به خلافت عباسیان را داشت كه به علت سختگیری نسبت به فراهم آوردن مراسم "نوروز" كه می خواست عینا مطابق عهد قدیم باشد به دست کارکنان غیر ایرانی اش كشته شد.
ابوجعفر محمد ابن جریر طبری مورخ نامی ایران و صاحب تاریخ ۱۶ جلدی طبری به سال ۹۲۲ میلادی درگذشت و موفق نشد شرح قهرمانی های وطندوستانه هموطن خود، مرداویز، را برنگارد. در آن زمان در هر گوشه ای از ایران قهرمانانی بپاخاسته بودند تا به وطن عظمت گذشته و استقلال بخشند و زبان پارسی را زنده نگهدارند كه درمیان مازندرانی ها و گیلانی ها (دیلمان) - اسفار (اسوار)، ماكان، مرداویز و پسران بویه بلند آوازه ترند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز