دو حکایت از جوامع الحکایات و لوامع الروایات

● لطف الهی
... ذوالنون مصری، رحمه الله علیه می گوید: وقتی از شهر مصر بیرون آمدم تا ساعتی در صحرا تفرجی کنم بر گوشه رود نیل می گشتم و در جریان زلال شمال نظاره می کردم، ناگاه کژدمی دیدم که به تعجیل می آمد. گفتم، به کجا خواهد رفت؟ چون به لب آب رسید، غوکی بر لب آب آمده بود. آن کژدم بر پشت او نشست، و او را مرکب خود ساخت، و در آب شنا کردن گرفت. من گفتم: «هر آینه در زیر این سری است». خود را بر آب زدم و به تعجیل از آب بگذشتم، و به کنار آب آمدم. و چندان که غهمین کهف غوک برسید و کژدم را از آب بگذرانید، به خشکی آمد، و به رفتن تعجیل گرفت و من بر عقب او می رفتم، تا به زیر درختی رسیدم. مردی را دیدم که در زیر سایه درخت خفته بود، و ماری سیاه قصد او کرده و نزدیک آمده که زخم بر وی راند غبگزد و نیش بزندف. ناگاه کژدم بیامد و قصد وی کرد، و نیشی بر پشت او زد، چنان که مار در حال بیفتاد و هلاک شد. پس کژدم هم از آن راه بازگشت و به لب آب آمد، و غوک منتظر او بود. بر پشت او نشست و از آب عبره غعبورف کرد.
من متحیر بماندم و گفتم: «لابد که این مرد ولی ای باشد از اولیای خدای، تعالی». خواستم که بدو تقرب نمایم و پای او ببوسم. نگه کردم جوانی بود مست و از عقل تهی دست. تعجب و حیرت من زیادت شد، و از آن حال بر حفظ و عصمت آفریدگار، جل وعلا، استدلال گرفتم که هرچند از بندگان جفا پیش می آید، رحمت او در حق ایشان بیش می باشد. پس صبر کردم، تا از خواب درآمد. مرا بر سر خود بدید، متعجب شد، و در پای من افتاد که: «ای امام یگانه و ای مقتدای اهل زمانه، اینجا، بر سر این گناهکار به چه مقام کرده ای غ ایستاده ایف و به چه وسیلت در حق من این اکرام فرموده ای؟»
گفتم: «دست از این اعتذار غعذر خواهیف بدار و بدین مار نظر برگمار». جوان چون مار بدید، دست بر سر زدن گرفت و گفت: «حال چگونه بوده است؟» ذوالنون می گوید: حال را از اول تا آخر با وی حکایت کردم. جوان روی به آسمان کرده و گفت: «الهی لطف تو با مستان چنین است با دوستان چگونه خواهد بود؟» پس در رود نیل غسلی آورد، و روی به بادیه نهاد، و به مجاهدت مشغول شد و کار وی به جایی انجامید که بر هر بیماری که بدمیدی در حال شفا یافتی. و هر که را لطف الهی بنوازد، ارشاد و هدایت او را چنین لطف ها سازد.
● روی تازه و نان خشک
... جنید می گوید: «روزی مروی را دیدم و اثر گرسنگی در وی مشاهده کردم. گفتم: به خانه در می آیی تا طعامی تناول کنی؟ اجابت کرد. او را به خانه درآوردم، و در خانه چیزی طلبیدم از طعام، که پیش آوردم. لقمه ای از آن برداشت و در دهان نهاد، و چند بار گرد دهان بگردانید، پس برخاست و آن را در دهلیز انداخت و برفت. بعد از چند روز او را دیدم. از وی پرسیدم که سبب برخاستن تو چه بود، و امتناع از آن به چه وسیلت اتفاق افتاد؟ گفت: من گرسنه بودم و خواستم تا دل تو نگاه دارم، و تو را شادمان گردانم، بدان که انگشت به نمک تو نزنم، و لکن میان من و خدای تعالی، علامتی است که البته طعامی که در آن شبهت بود، مرا نگذارد، و به حلق من فرو نرود. مرا بگوی که آن طعام از کجا آورده بودند؟ گفتم: از سرای قرابتی از آن من، که مهمانی کرده بود، و ما را نصیبی فرستاده بود. پس گفتم: امروز رغبتی کن بدان که با هم طعام خوریم. گفت: بلی. پس او را به خانه بردم و قدری نان تهی خشک، که حاضر بود، پیش آوردم. به رغبتی تمام آن را بخورد.

منبع : روزنامه کارگزاران