آشنایی با رجال عصر پهلوی «پرویز نیکخواه»

پرویز نیكخواه درنگارش مقاله «ایران و استعمار سرخ و سیاه» كه حاوی توهین به امام خمینی بود و همچنین در سانسور مطبوعات عصر پهلوی دوم نقش داشت. او مقالات متعددی در دفاع از «انقلاب سفید» شاه نوشت و از تئوریسین‌های حزب رستاخیز بود.
□□□
پرویز نیكخواه از رجال سیاسی عصر پهلوی دوم، در ۱۳۱۸ در تهران متولد شد. او تحصیلات متوسطه رادر رشته ریاضی در دبیرستان ادیب به پایان برد و در ۱۳۳۷ برای ادامه تحصیل راهی انگلستان شد. نیكخواه در دانشگاه منچستر در رشته فیزیك مشغول تحصیل شد و در همین دوره به حزب توده پیوست. اما به دلیل اختلافاتی كه با رهبران آن در اروپا پیدا كرد از حزب جدا شد و به كنفدراسیون دانشجویان ایرانی مقیم انگلیس پیوست. او در ۱۳۳۹ نقش زیادی در كنفدراسیون بر عهده گرفت در تظاهرات دانشجوئی در انگلستان فعالانه شركت كرد و به تدریج با اكثر محافل چپ دانشجوئی ارتباط برقرار نمود و حتی در گردهمائی‌ها، سخنرانی‌هائی نیز علیه حكومت شاه ایرادكرد. نیكخواه در دی ماه ۱۳۴۱ در رأس هیأتی از جوانان حزب توده در كنگره كنفدراسیون دانشجویان ایرانی مقیم اروپادر لوزان سوئیس شركت كرد. او در ۱۳۴۲ مسئول پخش نشریات حزب توده در انگلستان بود.
پرویز نیكخواه در مرداد ۱۳۴۲ ظاهراً برای دیدن بستگان خود به ایران ‌آمد و بلافاصله تحت نظر ساواك قرار گرفت. وی روز ۲۷ مرداد ۱۳۴۲ به موجب نامه‌ای كه از سوی رئیس ساواك در اختیار وزارت فرهنگ قرار گرفت، ممنوع‌الخروج شد. در مهر ۱۳۴۳ به عنوان استادیار دانشكده صنعتی (پلی‌تكنیك) بدون استعلام سابقه از ساواك و به دستور دكتر مجتهدی سرپرست دانشكده استخدام شد و به ریاست آزمایشگاه دانشكده منصوب شد. این امر اعتراض ساواك را به همراه داشت. از این رو رئیس ساواك به كارگزینی‌‌های كلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی و حساس ملی اعلام كرد قبل از اشتغال و گماردن افراد به مصادر دولتی، صلاحیت آنان را باید از ساواك استعلام نمایند.
نیكخواه سپس به سازمان اطلاعات و امنیت كشور احضار و طی یك بازجوئی مبسوط، سوابق وی در ساواك ضبط شد. این بازجوئی منجر به آن شد كه وزارت نفت نیز با درخواست نیكخواه برای استخدام مخالفت كند. نیكخواه در تهران فعالیتهای سیاسی خود را با تعدادی از دوستانش با گرایش به ایدئولوژی «ماركسیسم لنینیسم» از سر گرفت و به كمونیسم مائو ـ چین ـ متمایل گردید. او در مدت زمان حضور در ایران تمامی رفت و آمدها، تماس‌ها، دیدارها و سفرهایش تحت نظر ساواك بود. با این حال تا قبل از حادثه ۲۱ فروردین ۱۳۴۴ كه طی آن محمد‌رضا شاه پهلوی در محوطه كاخ مرمر هدف تیراندازی قرار گرفت، بازداشت نشده بود. پس از آن رویداد، دولت حزب توده را مسبب حادثه دانست و به بازداشت گسترده اعضای حزب و قلع و قمع سایر گروههای چپ، همت گماشت. نیكخواه نیز در اردیبهشت ۱۳۴۴ دستگیر و از منزل پدرش بسیاری از مدارك و منابع كمونیستی و دستگاه‌های تكثیر كشف شد.
روز هشتم اردیبهشت ۱۳۴۴ دولت در اطلاعیه‌ای اعلام كرد كه حادثه ۲۱ فروردین و سوء قصد به شاه توسط چند دانشجوی افراطی هوادار چین كمونیست فارغ‌التحصیل دانشگاه منچستر طرح‌ریزی شده بود. به موجب این اطلاعیه نام متهمین عبارت بودند از: مهندس پرویز نیكخواه، مهندس احمد منصوری تهرانی، احمد كامرانی، محسن رسولی، فیروز شیروانلو و چند نفر دیگر.
نیكخواه در دادگاه تجدید نظر نظامی كه روز ۲۴ آذر ۱۳۴۴ تشكیل شد، به ۱۰ سال زندان محكوم شد. او راهی زندان بروجرد شد اما در ۱۳۴۶ مراتب آمادگی و تمایل خود را به همكاری با ساواك اعلام كرد. وی با نوشتن چند نامه و انجام چند مصاحبه مورد عفو قرار گرفت و سپس در ۱۹ خرداد ۱۳۴۹ در مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی كه با حضور خبرنگاران داخلی و خارجی ترتیب یافت اسرار فعالیتهای كمونیستی و سازمان دانشجوئی خارج از كشور را فاش كرد او در ۲۲ مرداد همان سال جزئیات حادثه كاخ مرمر را نیز در مصاحبه مطبوعاتی دیگری تشریح كرد.
نیكخواه كه اطلاعاتش راجع به سازمانهای دانشجوئی مخالف خارج از كشور توانسته بود ساواك را در مبارزه با آنها یاری رساند، پس از این تحولات مورد توجه حكومت شاه قرار گرفت او مقالات متعددی علیه گروه‌‌های چپ و در دفاع از انقلاب سفید شاه در مطبوعات نوشت. این رفتار در ترغیب بسیاری از عناصر چپ و سوق دادن آنها به همكاری با ساواك و رژیم پهلوی نقش بسزائی داشت. نیكخواه به تدریج به رادیو و تلویزیون، وزارت اطلاعات و جهانگردی، مطبوعات، مدیریت خبرگزاری دولتی، و حزب رستاخیز راه یافت. وی جشنهای ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی را در مقالات و اظهارات خود تحسین كرد.
او در دهه ۱۳۵۰ همراه با هم مسلكان قدیمی خود از جمله محمود جعفریان و منوچهر آزمون در زمره پیشقراولان تحلیل علمی ایدئولوژیك پدیده انقلاب سفید و فلسفه ‌آن قرار گرفته و از تئوریسین‌های حزب رستاخیز شدند. نیكخواه در مجموعه تصمیم‌سازیهای این حزب و برنامه‌ریزی‌های مدیریتی اجرائی و تشكیلاتی آن نقش قابل توجهی به عهده گرفت. روند حضور وی تا روی كار آمدن دولت شریف امامی بسیار فعال بود. او به ویژه در سانسور مطبوعات دوره پهلوی نقش عمده‌ای داشت. گفته شده كه وی در تهیه متن مقاله معروف «ایران و استعمار سرخ و سیاه» به قلم مستعار احمد رشیدی مطلق، همراه با محمود جعفریان و شجاع‌الدین شفا دست داشت. آنها متنهای جداگانه‌ای را تهیه كردند كه شاه در نهایت متن كامل شده آن را جهت درج در روزنامه تأیید كرد.
پرویز نیكخواه در جریان انقلاب با استعفا و خروج رضا قطبی مدیر رادیو تلویزیون، پشتوانه خود را از دست داد. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی از سوی دادگاه انقلاب محاكمه و همراه جمعی از عاملان اختناق و سانسور رژیم شاه به اعدام محكوم شد و حكم صادره روز دوشنبه ۲۱ اسفند ۱۳۵۷ به اجرا گذارده شد.

منابع:
ـ پرویز نیكخواه به روایت اسناد ساواك، مركز بررسی اسناد تاریخی.
ـ حزب رستاخیز اشتباه بزرگ، مظفر شاهدی، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی.
ـ روزنامه اطلاعات، اسفند ۱۳۵۷.

منبع : دوران