چرا نامزدهای ریاست جمهوری برنامه‌های خود را برای سلامت مردم اعلام نمی‌کنند؟

سه وظیفه اصلی دولت‌ها را تامین امنیت، سلامت و آموزش جوامع دانسته‌اند. سلامت مردم (به معنای جامع و کامل آن و نه فقط به معنی عدم بیماری) زیر ساخت اصلی توسعه و دسترسی به جامعه‌ متعالی است. تامین سلامتی مردم نه فقط به جهت رسیدن به جامعه‌ای پیشرفته، بلکه بر اساس مبانی علمی و استدلالی جزو الزامات حتمی و تکالیف قطعی دولت‌هاست...
با این وجود چرا در انتخابات‌‌های مختلف در کشور ما اعم از مجلس و شوراها و حتی ریاست جمهوری، شاهد کم‌توجهی و شاید بی‌توجهی نسبت به این موضوع مهم و کلیدی هستیم؟ این کم‌توجهی و بی‌توجهی در مورد اکثر قریب به اتفاق نامزدهای انتخابات‌ مختلف ما حاکم بوده و در حالی که کمتر از یک ماه به انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری باقی است، فقط آقای مهندس موسوی دو بیانیه مربوط به حوزه سلامت و یک سخنرانی در جمع فعالان این حوزه داشته‌اند و سه نامزد محترم دیگر تاکنون اعلام برنامه و اظهار نظر قابل توجهی در مورد حوزه سلامت نداشته‌اند.چرا؟
در کشورهای توسعه یافته قسمت بسیار مهمی از برنامه احزاب و کاندیداها و همچنین حجم عظیمی از مطابات مردم و گروه‌های مختلف در ایام انتخابات و غیر آن مربوط به حوزه سلامت است. بررسی برنامه‌‌ها و تبلیغات کاندیداها در انتخابات چند سال اخیر آمریکا و اروپای غربی مؤید این موضوع است، اما در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته وضعیتی مشابه کشور ما وجود دارد. روند انتخابات‌های اخیر در هند، آمریکای جنوبی و آفریقا هم تایید کننده این مطلب است، بنابراین برای تحلیل و ریشه‌یابی این مشکل می‌توان علل مشترکی را کشف و بررسی کرد.
در کشورهای جهان سوم، سطح توسعه یافتگی و اقتصادی کلی جامعه و سطح معیشتی تک تک آحاد جامعه در حدی است که درخواست‌های مردم را به سطح اول نیازهای پایه محدود می‌کند و فرصتی برای بیان و مطالبه جدی درخواست‌های ولو مهم وملموس مانند آموزش، سلامت، تفریح و غیره باقی نمی‌گذارد. به عنوان مثال فشار تورم سالانه بیست وچند درصدی رسمی، افزایش حدود سه برابری قیمت مسکن و رشد درصد بی‌کاری در چهار سال اخیر به حدی بوده است که مهلت وانگیزه ای برای گله مردم عزیز کشورمان از بالا رفتن هزینه های پرداختی از جیب مردم در بخش بهداشت ودرمان و افزایش میزان خانوارهای آسیب‌پذیر از هزینه‌های غیرقابل تحمل سلامت باقی نمی‌گذارد و کاندیداها را هم در این زمینه حساس نمی‌کند.
نکته دیگر جوان بودن ترکیب سنی جمعیت در کشورهای در حال توسعه است. با بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی در کشورها و با افزایش سن هرم جمعیتی و پدیده گذار اپیدمیولوژیک و نتیجتا افزایش بیماری‌های مزمن و غیر عفونی در رده‌های سنی متوسط و بالاتر که مؤثرتر در معادلات سیاسی هستند، درخواست‌های مربوط به حوزه سلامت در کشورهای توسعه یافته پررنگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر می‌شود.
موضوع مؤثر دیگر در محدوده این بحث، ترکیب درآمدی دولت‌ها و میزان درصد پاسخگویی دولت‌ها به مردم و سازمان‌های غیردولتی و درصد تاثیر پذیری دولت‌ها از نتایج انتخابات است. عمده درآمد دولت‌ها در کشورهای توسعه یافته از محل درآمد مالیاتی است و بالطبع تامین نظرات و درخواست‌های جمعی و فردی مالیات دهندگان جزو اولویت‌های اصلی احزاب و کاندیداها است، ولی در دولت‌های متکی به درآمد فروش مواد خام، دولتمردان بر اساس تحلیل و تصورات خود مصالح و اولویت‌های جامعه را انتخاب می‌کنند و در بسیاری از موارد هم حوزه سلامت را فراموش می‌کنند. یک جنبه دیگر عمق نفوذ دموکراسی و روش‌های دموکراتیک در جوامع مختلف است. در دموکراسی‌های توسعه یافته رای‌دهندگان بیشتر بر له کاندیدای مورد نظر و در دموکراسی‌های توسعه نیافته رای‌دهندگان بیشتر برعلیه کاندیدای دیگر رای می‌دهند. برای رای بر له کسی احتیاج به برنامه‌های مشخص از جمله در حوزه سلامت است، ولی برای رای علیه کسی با مجموعه شایعات وتصورات هم می‌شود اقدام کرد.
به هر حال در بیست و دوم خرداد ماه مهم‌ترین پدیده و نماد مردم سالارانه در کشور ما به وقوع خواهد پیوست. از منظر سلامت و سلامت‌محوری به دو نکته مهم می‌توان تاکید کرد:
دوران انتخابات و اندکی بعد از آن را می‌توان پنجره سیاست‌گذاری نامید. تمام دست‌اندرکاران حوزه سلامت باید از این فرصت برای اعلام اهمیت سلامت و تحلیل مسایل مربوط به آن بهره برند و از تمام اهرم‌های فشار سیاسی بر کاندیداها به منطور اعلام برنامه‌های مربوط به سلامت و افزایش اولویت سلامت در سیاست‌گذاری‌ها استفاده نمایند. در این راستا هفته نامه سپید هم آماده ارایه نظرات کارشناسان در این زمینه بوده و هم آمادگی دارد که برنامه کاندیداها و ستادهای آنها دراین زمینه را منتشر کند.
پیش نیاز دسترسی به جامعه مدنی متعالی افزایش مشارکت مردم وخصوصا فرهیختگان ونخبگان در تصمیم‌گیری‌ها است. دست اندرکاران حوزه سلامت هم با حضور در صحنه انتخابات و یک انتخاب عقلانی می‌توانند آینده‌ای روشن‌تر برای کشورمان و حوزه سلامت رقم بزنند.

دکتر ایرج حریرچی
سردبیر

منبع : هفته نامه سپید