سلامت را در آشپزخانه بجویید

تا به حال برایتان پیش آمده است كه احساس كنید نوع غذایی كه شب قبل خورده‌اید بر خلق و خویتان در روزهای بعد اثر گذاشته است.
بسیاری از افراد معتقدند خوردن غذاهای گوشتی و پرچرب می‌تواند در به هم زدن آرامش نقش بسزایی داشته باشد. در حالی كه مصرف زیاد میوه و سبزیجات آرام‌كننده و تسكین‌بخش است. جالب‌تر اینكه مطالعات نشان داده‌اند برخی تغییرات رژیم غذایی طی ۵۰ سال گذشته در افزایش اختلالات روانی دخالت داشته‌اند.
● وابستگی رفتار ما به رژیم
بعضی از تاثیرات رفتاری ناشی از تغذیه ممكن است نامحسوس و كم باشد، مثل بداخلاقی كسی كه گرسنه است و یا شدید مثل گریه و بی‌تابی كودكان زیر ۷ سال هنگام قلنج كردن. البته بیشترین تاثیر مشخص غذا بر رفتار در مشكلات رفتاری كودكان بیش‌فعال و افرادی كه حساسیت‌های شیمیایی یا پوستی مثل اگزما یا كهیر دارند، دیده می‌شود. این واكنش‌ها در بعضی موارد بیشتر است و گاه به دلیل مصرف غذاهای حساسیت‌زا اتفاق می‌افتد. به علاوه حساسیت‌های غذایی باعث خارش، مشكلات تنفسی و دردهای شكمی می‌شوند كه بر رفتار فرد تاثیرگذار است.
● اثرات كمی تغییر در رژیم
عصبانیت بدون دلیل، اضطراب، بی‌دقتی، مشكلات رفتاری، تغییر دست‌خط، گیجی، افسردگی، زودرنجی، نداشتن اعتماد به‌نفس و كم‌شدن حافظه مواردی هستند كه می‌توانند بر اثر مصرف مواد طبیعی یا شیمیایی به وجود آیند. رابطه میان تغذیه و سلامت جسمانی برای همه كاملا مشخص است اما بسیاری از ما اطلاع‌ چندانی از تغییرات رفتاری به دلیل مصرف غذاهای مختلف نداریم.
بسیاری از مردم این واقعیت را كه مواد غذایی بر رفتار آنها تاثیر دارد، باور ندارند. در حالی كه موارد غذایی روی سلول‌های مغزی هم به اندازه هر سلول دیگر بدن تاثیر می‌گذارند. بسیاری از مواد به دلیل شباهت ساختاری با مواد مترشحه در مغز باعث بی‌نظمی كل بدن می‌شوند. بسیاری از دانشمندان حذف یك ماده خاص و سپس وارد كردن آن را به رژیم غذایی باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها مثل جنون، وهم و خیال، افسردگی، سردرد و سوءظن می‌دانند اما با كمی دقت می‌‌توان متوجه این تغییرات شد.
از احساس نشاط با خوردن یك فنجان چای در صبح گرفته تا زودرنجی و رخوتی كه براثر گرسنگی بیش از حد با پرخوری به وجود می‌آید.
● ارمغان كشاورزی صنعتی
محققان دریافته‌اند، افزایش كشاورزی صنعتی باعث راه‌یافتن آفت‌كش‌ها به مواد غذایی شده و تركیب چربی بدن حیوانات، تغذیه جدید آنها تغییر داده است. به علاوه رژیم غذایی موجب تغییر تعادل اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ شده است. در مقابل چربی‌های اشباع كه مصرف آنها افزایش‌یافته و به مقدار زیاد در غذاهای آماده یافت می‌شوند، روند عملكرد مغز را كند می‌كنند.
متخصصان تغذیه در این باره می‌گویند در حال حاضر مداركی كه سلامت روان و دریافت مواد غذایی را به هم مربوط می‌كند، اندك و تحقیق و نتیجه‌گیری قطعی در این باره دشوار است. روشی كه در حال حاضر برای تولید غذا به كار می‌رود، تعادل مواد مغذی مهم مورد مصرف را به هم زده است. تعادل افراد به مصرف غذاهای حاوی قند و چربی بالا و اجتناب از مصرف مواد غذایی تازه، منجر به افزایش شیوع افسردگی و مشكلات حافظه شده است.
● غذاهای آرامش‌بخش
به طور كلی حدود ۵ تا ۱۰ درصد كل مردم دنیا، حساسیت‌های غذایی دارند. محققان انگلیسی معتقدند سرتونین، دوپامین و نوراپی‌نفرین در مغز تولید و ترشح می‌شود. حتی تریپتوفان و اسیدهای آمینه كه در غذاهای پروتئین‌دار موجود هستند، باعث تحریك سرتونین كه عامل آرامش و استراحت است می‌شوند و تیروزین و تئین، كافئین و... باعث تحریك دوپامین و نوراپی‌نفرین شده و به تشدید بی‌خوابی منجر می‌شوند. این مواد حساسیت‌ در مواد غذایی طبیعی یا مصنوعی وجود دارند مثل سالسیلات كه در بسیاری غذاها موجود است و تاثیر آن ممكن است ساعت‌ها یا حتی روزها ظاهر نشود اما در نهایت باعث مشكلات مغزی و افسردگی شود. این ماده به طور طبیعی در بسیاری از میوه‌ها، سبزی‌ها، دانه‌ها، قهوه و چای، آب‌میوه‌ها و به طور مصنوعی در داروهایی مثل آسپیرین وجود دارد. در بسیاری از میوه‌ها مثل سیب و گوجه‌فرنگی، بخش عمده سالسیلات زیر پوست میوه وجود دارد. در نتیجه كسانی كه به آن حساسیت دارند بهتر است پوست میوه‌های كاملاً نرسیده را ضخیم‌تر بگیرید چون مقدار طبیعی این ماده در میوه‌ها با رسیدن كاهش می‌یابد. احتمال حساسیت‌های غذایی معمولاً ارثی و در خانم‌ها دو برابر آقایان است اما در صورت بروز نشانه‌ها و عوارض آن در مردان شدیدتر است (۲۸ درصد در زنان، ۷۲ درصد در مردان) قطع كردن بسیاری از مواد استرس‌زا مثل قند، كافئین و شكلات و در ازای آنها، مصرف مواد كمكی مثل آب، سبزی‌ها، میوه و ماهی در احساس آرامش تاثیر مثبت زیادی دارند. تحقیقات نشان داده ۸۰ درصد افرادی كه از این رژیم تبعیت كرده‌اند، تغییرات رفتاری محسوسی داشته‌اند.
● رفتارهای ضد‌اجتماعی
متخصـــصـان دانشــــگاه آكسفورد معتقدند مواد غذایی حتی بر رفتارهای ضد‌اجتماعی تاثیر دارند. آنها با بررسی ۲۳۱ زندانی و كنترل رژیم آنها و اضافه‌كردن ویتامین‌های مختلف و مواد معدنی طی ۹ ماه، ۳۷ درصد رفتارهای ضد‌قانون آنها را كاهش دادند. اگر چه عوامل
اقتصادی ـ اجتماعی هم در افزایش جرایم بسیار حائز‌اهمیت است اما تحقیقات نشان می‌دهد با تغییر شیوه تغذیه در انگلستان در سال ۱۹۵۰ تابه‌حال، میزان جرایم ۱۰ برابر افزایش یافته كه دلیل آن محتوای كیفی كمتر مواد كنونی نسبت به ۵۰ سال گذشته است.
غذاهایی كه به‌طور مستقیم یا غیر‌مستقیم بر رفتار تاثیرگذارند، شامل چربی كه باعث رخوت و سستی می‌شود، شكر كه موجب افزایش فعالیت موقت شده، كافئین كه به‌عنوان محرك عمل می‌كند، شیر كه باعث انواع مختلف حساسیت‌ها برای افرادی كه تحمل لاكتوز را ندارند می‌شود، است. منابع اصلی سالیسیلات برشمرده شده اما جالب است بدانید آمین در تولید مخمرها و شكستن پروتئین‌ها به‌وجود می‌آید و در پنیر به‌خصوص پنیر مانده، شكلات، گوشت‌های ترد یا مانده، محصولات ترش‌شده‌ای مثل سس سویا، سركه و بسیاری میوه‌ها مثل موز، آواكاد و گوجه‌فرنگی وجود دارد. بنروات هم به‌طور طبیعی در بعضی میوه‌ها، سبزی‌ها، تردكننده‌ها، دانه‌ها، قهوه یا چای وجود دارد. گلوتامیت‌ها هم به‌طور طبیعی در بسیاری از غذاها مثل سوپ، سس، میان‌وعده‌ها و به‌خصوص غذاهای آسیایی در گوجه‌فرنگی، پنیر، قارچ، مخمرها و عصاره گوشت یافت می‌شود.
در حال حاضر متخصصان تغذیه با تحقیقات و بررسی‌های مختلف به این نتیجه رسیده‌اند كه سلامت را باید در آشپزخانه جست‌وجو كرد، نه در قفسه داروخانه.

منبع : روزنامه تهران امروز