بیماری گامبورو به زبان ساده

برای اولین بار در سال ۱۹۶۲ مشاهده شد كه به علت تظاهراتی كه در كلیه میداد جزئی از برونشیت عفونی میدانستند. سالهای بعد بعلت مقاومت جوجه ها به برونشیت عفونی و علیرغم آن ایجاد بیماری مزبور و نیز به علت بروز عفونت بورس فابریسیوس مشخص شد كه این بیماری از بیماری برونشیت عفونی جدا است لذا بیماری با نام Infectiuos bursal diseases شناخته شد و بعداً به گامبورو تغییر نام داد.
● ویروس گامبورو
ویروس گامبورو تنها ویروس بیماریزای خانوادهٔ بیرناویریده است و دارای دو جزء منفك ۶۰ نانومتر و ۲۰ نانومتر است. ویروسی بسیار مقاوم كه ۵۶ درجهٔ سانتیگراد را ۵ ساعت و ۶۰ درجهٔ سانتیگراد را ۹۰ دقیقه و حرارت ۷۰ درجهٔ سانتیگراد را بمدت ۶۰ دقیقه تحمل میكند. ویروس برونشیت حرارت ۵۶ درجهٔ سانتیگراد را ۲۰-۱۵ دقیقه تحمل میكند.
ویروس گامبورو در PH اسیدی مقاوم و در PH قلیایی زود از بین میرود. سود سوزآور ۴% آنرا از بین میبرد ولی تركیبات چهارتایی آمونیوم مثل مرتیولاتها اصلاً اثر ندارند.
فرمالدئید ۵% در عرض یك ساعت ویروس را از بین میبرد و تركیبات هالوژندار مثل ید و كلر مؤثر است ولی تركیبات فنلی در بعضی شرایط مؤثر و در اكثر شرایط بی تأثیر است.
● كشت ویروس
ویروس گامبورو در كلیه جوجه و فیبروبلاست جنین كشت میشود. اگر برای اولین بار در پرده كوریوآلانتوئیك جنین ۱۱-۱۰ روزگی تزریق شود جراحتی ایجاد نمیكند ولی بعد از ۵-۴ پاساژ باعث مرگ جنین میشود.
خونریزی زیر جلدی، نكروز كبد، رگه های زرد رنگ در كبد، نكروز عضلانی، سبز شدن كیسه زرده به خاطر اختلافات كبد و پس زدن صفرا در جنین مرده دیده میشود.
● سروتیپ های ویروس
از نظر آزمایش خنثی شدن ویروس دو سروتیپ زیر وجود دارد:
۱) برای ماكیان بیماریزا است و بعضی از سویه ها با ۵۰% تلفات و برخی از سویه ها بدون علامت بالینی هستند.
۲) در اردك و بوقلمون بیماریزاست و برای ماكیان بیماریزایی ندارد.
بیماریزایی
ویروس گامبورو سلولهای B فولیكولهای لنفاوی بورس را از بین میبرد لذا بیماریزائی ویروس با رشد بورس فابریسیوس ارتباط مستقیم دارد. ویروس گامبورو بر سلولهای T فولیكولهای لنفاوی بورس كمتر اثر دارد .
بیماری گامبورو در مقابل بیماریهایی مثل نیوكاسل ، لارنگو ، برونشیت ، سالمونلا ، كلی باسیل ، مارك و كمخونی عفونی و حتی واكسیناسیون آنها بدن را ضعیف می كند .
اگر ویروس در هفته اول زندگی به جوجه حمله كند بسته به پادتن های مادری از همان لحظه اول یا از هفته سوم به بعد بیماری ایجاد می شود. (از راه چشم)
مثلاً در بیماری برونشیت كه ایمنی مخاطی توسط پلاسماسل های غدد هاردرین ایجاد می شود. اگر ویروس گامبورو در هفته اول به چشم حمله كند پلاسماسل ها را از بین میبرد (تا ۵-۴ هفته) ایمنی مخاطی از بین میرود . چون بیماریزایی ویروس نسبت مستقیم با رشد بورس دارد اگر ویروس قبل از ۳ هفتگی وارد بدن شود چون بورس كوچك است شدت بیماری كمتر بروز می كند علیرغم آنكه تضعیف ایمنی زیادتر است .
ولی در ۷-۳ هفتگی چون بورس بزرگ است نشانی ها بیشتر تظاهر می كند هر چند تضعیف ایمنی زیاد نیست از سن ۱۰ هفتگی به بعد گامبورو از نظر تضعیف ایمنی و ایجاد عارضه اثری ندارد .
● واگیری بیماری
در گله های گوشتی و تخمگذار ، تخمگذاران حساسترند . بیماری از یك قسمت سالن شروع و در عرض ۲-۱ هفته تمام سالن را میگیرد . انتقال بیشتر توسط وسایل و افراد است . وان آلوده تا ۵۰ روز آلوده است . تا ۴ ماه در محیط باقی می ماند . در بستر آلوده ۲-۱ ماه عفونی است . انتقال عمودی وجود ندارد . انتقال از راه هوا ضعیف است . نقش حشرات و موش بسیار زیاد است . جوجه ها معمولاً فقط تا ۲ ماه ویروس را در خود دارند و بعد از آن دفع نمی كنند .
● علائم بالینی
دوره نهفته ۴-۲ روز بیماری معمولاً در سن ۶-۴ هفتگی ظاهر می شود . میزان واگیری ۷۰-۱۵% تلفات ۱۵-۱۰% دوره بیماری ۷-۴ روز . عدم تحرك ، افسردگی ، پژمردگی ، اسهال سفیدگچی در اطراف مقعد به علت تحریك فهارش كلوآك نوك زدن و كانایبالیسم ، اسهال خونی .
● كالبدگشائی :
لاشه پرخون چینه دان خالی ، عضلات سینه و ران خشك و خونریزی منتشره در آنها ، خونریزی در غشاء ، سروزی سنگدان و قلب ، پیش معده و روده راست و ایلئوم و دریچه ایلنوسكال ، پانكراس و كلیه ها نارنجی ، حالب ها حاوی رسوب اوراست .
بورس برزگ و نارنجی صورت تا قرمز خونی ، حاوی مواد پنیری و چرك كه بعد از ۴-۳ روز از شروع بیماری كوچك می شود .
● تشخیص
منحنی تلفات ، ضایعات بورس و كلیه
كوكسیدیوز (بعلت خونریزی جدار روده و كلواك) نیوكاسل (تلفات و خونریزی پیش معده) برونشیت (بعلت علائم كلیوی) سندرم كلیه و كبد چرب (بعلت تلفات بالا) مارك (تومورهای بورس و . . . )
● پیشگیری
ضدعفونی مؤثر و دقیق با تست مواد ضدعفونی كننده مؤثر ، استفاده از حشره كش ها ، اطمینان از عدم آلودگی پودر گوشت ، خودداری از رفت و آمدهای بیمورد .
▪ ایمنی مادر : واكسیناسیون در ۱۷-۱۶ هفتگی
▪ ایمنی جوجه : ۱ روزگی (تزریق قطره چشمی و اسپری)

منبع : موسسه مرغداری ایران