چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا


بررسی‌ رابطه‌ رشد صادرات‌ و رشد اقتصادی‌ براساس‌ آزمون‌ علی‌ گرینجر


بررسی‌ رابطه‌ رشد صادرات‌ و رشد اقتصادی‌ براساس‌ آزمون‌ علی‌ گرینجر
شناخت‌ و تبیین‌ آثار سیاست‌های‌ توسعه‌ اقتصادی‌; به‌ ویژه‌ توسعه‌ تجاری‌ ،برمتغیرهای‌ کلان‌ اقتصادی‌ از دیر باز مطرح‌ بوده‌ است‌. چگونگی‌ تأثیر بخشی‌ این‌ سیاست‌ها،همچون‌ جای‌گزینی‌ واردات‌، توسعه‌ صادرات‌ و جای‌گزینی‌ صادرات‌ بر سطح‌ و رشد تولیدناخالص‌ داخلی‌، صحنه‌ مباحثات‌ علمی‌ اقتصاددانان‌ است‌. آدام‌ اسمیت‌، به‌ عنوان‌ پایه‌گذار و پدر علم‌ اقتصاد، از تجارت‌ به‌ عنوان‌ نیروی‌ محرک‌ اقتصادنام‌ برده‌ و اخلاف‌ او، بحث‌های‌ نظری‌ فراوانی‌ در زمینه‌ اتخاذ سیاست‌های‌ مختلف‌ و انتخاب‌نگرشی‌ برون‌گرا یا متکی‌ بر توان‌ داخلی‌ داشته‌اند که‌ هنوز نیز اجماعی‌ قابل‌ قبول‌ در آنها پدیدارنگشته‌ است‌. لیکن‌ در مجموع‌ می‌توان‌ ادعا نمود که‌ در اتخاذ یک‌ رویه‌ خاص‌ نمی‌توان‌ به‌ طورمطلق‌ و در فضایی‌ انتزاعی‌ تصمیم‌ گرفت‌، بلکه‌ راهبرد مطلوب‌ را می‌توان‌ ترکیبی‌ از نگرش‌های‌یادشده‌، در مقاطع‌ زمانی‌ مختلف‌ و برای‌ بخش‌های‌ گوناگون‌ اقتصاد، جستجو نمود.
به‌ نحوی‌ که‌همگام‌ با تحول‌ ساختار اقتصادی‌، این‌ ترکیب‌ نیز تغییر متناسبی‌ داشته‌ باشد. به‌ نظر می‌رسد دراقتصاد ایران‌، نبود راهبرد معین‌ از مهم‌ترین‌ موانع‌ رشد خود اتکا و بلند مدت‌ بوده‌ است‌. بدین‌ روی‌، در این‌ مقاله‌، می‌کوشیم‌ تا پاسخ‌ دهیم‌ که‌ به‌ منظور دست‌یابی‌ به‌ رشد اقتصادی‌سریع‌تر، آیا می‌توان‌ بر رشد صادرات‌ تکیه‌ نمود؟ آیا در مقایسه‌ با پیش‌بینی‌هایی‌ که‌ صرف!متکی‌ بر رشد تولید ناخالص‌ داخلی‌ و به‌ طریقه‌ گذشته‌نگر صورت‌ می‌گیرد، اعمال‌ ارقام‌ رشددوره‌های‌ قبل‌ در صادرات‌، موجب‌ بهبود پیش‌بینی‌ رشد آتی‌ این‌ متغیر می‌شود؟ فرضیه‌ این‌پژوهش‌، این‌ است‌ که‌ رشد صادرات‌، رشد تولید ناخالص‌ ملی‌ و توسعه‌ خود اتکای‌ اقتصادی‌ رابه‌ دنبال‌ می‌آورد. با استفاده‌ از الگویی‌ که‌ تولید ناخالص‌ داخلی‌ را تابعی‌ از وقفه‌های‌ خود،صادرات‌ و وقفه‌های‌ آن‌ و نیز واردات‌ و وقفه‌هایش‌ ترسیم‌ می‌کند و با استفاده‌ از داده‌های‌۱۳۷۴-۱۳۳۸ به‌ قیمت‌ ثابت‌ سال‌ ۱۳۶۱، در این‌ مقاله‌، آزمون‌ علی‌ گرینجر را با آزمون‌هم‌انباشتگی‌ ادغام‌ و نتایجی‌ را برای‌ اقتصاد ایران‌ ارائه‌ می‌کنیم‌. نتایج‌ آزمون‌ها مؤید رابطه‌ دوطرفه‌ بین‌ این‌ دو متغیر و قوی‌تر بودن‌ اثر رشد تولید ناخالص‌داخلی‌ بر رشد صادرات‌ است‌. با عنایت‌ به‌ رابطه‌ دو طرفه‌ رشد صادرات‌
دکتر محمود متوسلی‌
منبع : مجله برنامه و بودجه