تغذیه مناسب راهی برای مبارزه با استرس

استرس امری است اجتناب‌ناپذیر. با این وجود راه‌های متفاوتی برای به حداقل رساندن اثرات آن در زندگی وجود دارد، در این میان، تغذیه نقش مهمی دارد.
اغلب ما می‌دانیم که برخی از موادغذائی اثرات منفی بر عملکرد مغز می‌گذارد. با مصرف مقدار زیادی شکلات، وقتی اثر قند و کافئین آن از بین می‌رود خستگی و کندی عملکرد ایجاد می‌شود. مصرف زیاد چیپس‌ها آب مغز و بدن را گرفته و سبب خستگی می‌شود. غذاهای حاوی مقادیر زیاد چربی، سبب افزایش سطح هورمون‌های استرس می‌شود.
مشکل این است که این مواد دقیقاً همان موادغذائی هستند که ما در زمان بروز مشکلات، آنها را مورد استفاده قرار می‌دهیم. در حالی‌که این مواد تنش ناشی از کار و زندگی روزانه را که ما به دنبال کاهش آن هستیم، افزایش می‌دهند.
پروژه ”بررسی رابطه موادغذائی و خلق و خو“ که در انگلستان توسط یک گروه از محققان تغذیه انجام شد دو دسته موادغذائی را شناسائی کرد. موادغذائی افزایش‌دهنده استرس و موادغذائی کاهنده استرس که دسته اول استرس‌های درونی را بیشتر کرده و دسته دوم به افراد تحت استرس کمک می‌کند. نتیجه این تحقیقات، تهیه لیستی براساس تجربیات شخصی ۲۰۰ فرد مورد آزمایش بوده است.
حدود ۹۰ درصد از افراد، بهبودی واضحی در وضعیت، سلامت روانی خود، با تغییر رژیم غذائی نسبت به رژیم قبلی خود گزارش کردند.
شرکت‌کنندگان ابراز کردند که قطع یا کاهش مصرف غذاهای افزایش‌دهنده استرس، مانند شکر (۸۰ درصد)، کافئین (۷۹ درصد)، الکل (۵۵ درصد) و شکلات (۸۳ درصد) بیشترین اثر را بر سلامت روان آنها داشته است. این اثر با افزایش دریافت غذاهای کاهنده استرس مانند آب (۸۰ درصد)، سبزیجات (۷۸ درصد) و میوه‌ها (۷۲ درصد) و ماهی (۸۲ درصد) نیز گزارش شده است.
تحقیقات همچنین نشان داد که برخی استراتژی‌های تغذیه‌ای می‌تواند کمک شایانی در ترغیب افراد به داشتن یک رژیم غذائی سالم نماید. از جمله خوردن وعده‌های معمول غذائی، استفاده از میان وعده‌های مغذی و برنامه‌ریزی برای هر وعده غذائی از قبل.
با این وجود، تحقیقات کیفی برای بررسی نحوه اثر موادغذائی بر فعل و انفعالات شیمیائی درون بدن ما هنوز در حال انجام است. می‌دانیم که هورمون‌های استرس، مانند کورتیزول، ویتامین‌های بدن را گرفته و از آنها برای ایجاد پاسخ‌های کلاسیک در برابر استرس مانند انقباض عضلانی و افزایش فشار خون استفاده می‌کند.
بنابراین زمانی که با عملکرد سیستم اعصاب در مقابل ناراحتی و عصبانیت مواجه می‌‌شویم، نیاز ویژه‌ای به ویتامین‌های گروه B برای حفظ سلول‌های مغز و اعصاب داریم.
ویتامین‌های گروه B همچنین برای تبدیل موادغذائی به انرژی مورد نیاز بدن، استفاده می‌شوند.
زمانی‌که انرژی مصرفی هنگام استرس نه تنها از موادغذائی تأمین نشده بلکه با سرعت بیشتری نیز مصرف می‌شود. مشکل بدن دو چندان می‌شود. حتی کمبود جزئی ویتامین B در اثر مصرف چیپس و نوشابه‌ها برای چند روز متوالی، سیستم اعصاب را تحت فشار قرار داده و استرس را بیشتر می‌کند.
در این موقع گزینه‌های بهتری مانند موز، ماهی، سیب‌زمینی پخته، آواکادو، جوجه و سبزیجات دارای برگ سبز تیره نیز وجود دارند که همگی حاوی مقادیر بالائی از ویتامین B هستند.
استرس‌های زیاد حتی می‌تواند مشکلات تغذیه‌ای بیشتری را ایجاد کند. زمانی‌که هورمون‌های استرس، موادغذائی مهم بدن مانند ویتامین‌های گروه B، ویتامین C، ویتامین A و منیزیوم را کاهش می‌دهند، حدود ۱۴۰۰ تغییر شیمیائی در بدن رخ می‌دهد.
افزایش هورمون‌ها در پاسخ به استرس می‌تواند با کاهش سروتونین (هورمون آرامش) سبب افزایش نیاز به کربوهیدرات‌ها شود. افزایش دریافت کربوهیدرات‌ها می‌تواند سبب افزایش توانائی حمل استرس را طریق افزایش سطح سروتونین گردد. اما در عین حال سبب افزایش وزن و پرخوری و خصوصاً مصرف موادغذائی قندی می‌شود.وقتی تحت تأثیر فشار استرس قرار داریم، اجتناب از غذاهای بی‌ارزش برای تسکین روحی دشوار ازاست. اما استفاده از رژیم غذائی حاوی مواد مغذی، کم‌چرب، کم‌قند و کم‌کافئین، انتخاب بهتری است.

پرستو صبائی‌فرد
دکتر سید علیرضا فیض‌بخش
گردآوری و تلخیص: سعید سالارکیا
منبع: کتاب طرح تجاری یک صفحه‌ای
نوشته: جیم هوران
ترجمه: دکتر سید علیرضا فیاض‌بخش

منبع : مجله موفقیت