بهار و آلرژی های چشمی

برای اکثر مردم، بهار فصلی زیبا و دلپذیر است. اما اگر هر بار که این فصل فرا می رسد، دچار خارش و اشک ریزش شوید و مرتبا دیگران از شما بپرسند که: "چرا چشم تان قرمز شده است؟" احتمالاً دیگر بهار برایتان چندان خوشایند نخواهد بود.
آلرژی های چشمی یکی از شایع ترین علت های مراجعه ی افراد به چشم پزشک است. به طور متوسط از هر ۱۰ تا ۱۵ نفر، یک نفر در طول عمر خود دچار علائم حساسیت های چشمی می شود. علائم آلرژی چشمی در افراد مختلف، متفاوت است و طیف وسیعی از علائم را در برمی گیرد که از سوزش و خارش خفیف تا علائم شدید و آزار دهنده و گاه خطرناک را شامل می شود.
به علاوه، حساسیت های چشمی اغلب با سایر علائم آلرژی مثل تب یونجه(آب ریزش بینی) و حساسیت های پوستی(مثل درماتیت آتوپیک) همراه است.
گرده گل ها و گیاهان، مو و کرک و پر حیوانات، داروها و لوازم آرایشی نقش اساسی را در ایجاد آلرژی چشمی دارند.
البته گاهی اوقات هم تحریک چشم ناشی از مواد محرک(مثل دود سیگار یا گرد و غبار) علائمی ایجاد می کند که با آلرژی چشمی اشتباه می شود.
▪ چرا چشم درگیر واکنش های آلرژیک می شود؟
ـ چشم دریچه ای به جهان خارج است. وقتی چشم ها باز هستند، ملتحمه در تماس مستقیم با مواد حساسیت زای موجود در هواست.
ملتحمه که بافت پوششی مخاطی قسمت جلوی کره چشم و سطح داخلی پلک هاست یک سد دفاعی در برابر محیط خارج است. در ملتحمه تعداد زیادی رگ، سلول های ایمنی و مواد دفاعی وجود دارد که باعث حفاظت لایه های داخلی تر کره چشم در برابر عفونت ها و عوامل بیگانه می شود.
به علاوه اشک چشم نیز دارای سلول ها و عوامل ایمنی می باشد که به دفاع در برابر عوامل خارجی کمک می کند. بنابراین بسیاری از واکنش های دفاعی در جلوی کره چشم، در سطح ملتحمه اتفاق می افتد.
هرگاه کنترل طبیعی این واکنش های دفاعی به هم بخورد یا واکنش های دفاعی به جای عوامل بیگانه در برابر عوامل خودی اتفاق بیافتد، واکنش های حساسیتی ایجاد می شود.
مهم ترین عامل ایجاد واکنش های حساسیتی ماده ای به نام "هیستامین" است، که از گروهی از سلول های ایمنی به نام "ماست سل ها" (mast cells) ترشح می شود. هیستامین باعث ایجاد خارش می شود. به علاوه هیستامین موجب گشاد شدن رگ های موجود در ملتحمه می شود و همین امر باعث می شود که چشم، قرمز به نظر برسد.
البته به جز هیستامین مواد دیگری نیز می توانند در واکنش های آلرژیک دخیل باشند، اما هیستامین مهم ترین عامل ایجاد علائم حساسیت است.
▪ چه افرادی بیشتر درگیر حساسیت چشمی می شوند؟
ـ اصولاً واکنش های حساسیتی در افراد جوان(سن زیر ۳۰ سال) شایع تر است. به علاوه احتمال بروز آلرژی در کسانی که سابقه حساسیت قبلی داشته اند و یا در خانواده آن ها بیماری های آلرژیک وجود دارد، بیشتر است.
افرادی که آلرژی هایی از نوع تب یونجه(آبریزش از بینی حساسیتی) یا آلرژی پوستی (درماتیت آتوپیک) دارند، بسیار مستعد ابتلا به حساسیت های چشمی هستند.
▪ آلرژی چشمی چه علامت هایی ایجاد می کند؟
ـ همان طور که گفته شد واسطه اصلی ایجاد علائم آلرژی، هیستامین است. ترشح هیستامین در ملتحمه باعث بروز خارش، سوزش و اشک ریزش می شود. همچنین هیستامین با گشاد کردن رگ ها باعث می شود که چشم، قرمز و پُرخون به نظر برسد.
به علاوه این ماده موجب می شود که مقداری مایع از رگ ها به داخل بافت ملتحمه و پلک نشست کند. در این حالت تورم پلک ایجاد می شود.
ممکن است پلک ها آنقدر متورم شوند که فرد حتی نتواند چشم هایش را باز کند. تجمع مایع در ملتحمه باعث می شود که ملتحمه ظاهری آبی رنگ پیدا کند، به علاوه گاهی اوقات تجمع مایع در ملتحمه آنقدر زیاد است که ملتحمه از سطح چشم فاصله می گیرد و از داخل شکاف پلکی بیرون می زند و شبیه یک کهیر یا تاول بزرگی می شود. گاهی اوقات، به خصوص وقتی قرنیه نیز درگیر حساسیت شده باشد، حساسیت به نور ایجاد می شود.
آلرژی چشمی معمولاً هر دو چشم را درگیر می کند، اما گاهی علائم حساسیت فقط در یک چشم بروز می کند، به خصوص وقتی که یک ذره حساسیت زا وارد چشم شود و فرد، چشم مبتلا را بخاراند، ممکن است شدت علائم در این چشم خیلی بیشتر از چشم مقابل باشد.

بهاره مهر نژاد
روزنامه شرق

منبع : تبیان