چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
مجله ویستا
معیارهایی برای توانمند سازی زنان
توسعه فقط به معنای افزایش دستیابی به منابع و رفاه نیست. بلكه به طور اهم بستگی به فرآیندی دارد كه به وسیله آن، این منافع حاصل گردد. فرآیند توسعه، به طوری كه به وسیله اكثر سازمانهای عمرانی و توسعهای تعریف گردیده است، به معنای مشاركت گروههای هدف در فرآیند توسعه میباشد به طوری كه اینان فقط به عنوان گروههای ذینفع از عایدات پروژه به حساب نمیآیند، بلكه بدینوسیله قابلیت توسعهای خویش را در مورد تشخیص و فائق آمدن بر مشكلات تقویت مینمایند. برای به دست آوردن یك معنای مفید و عملی از توسعه امور زنان، باید دو مفهوم برابری جنسیتی و مشاركت در فرآیند توسعه كنار یكدیگر واقع شوند.
چنانچه مساوات بین زنان و مردان محور تعریف توسعه امور زنان باشد، این مسئله به همراه خویش لزوم تفویض اختیارات به زنان را برای فائق آمدن بر تنگناهایی كه در امر مسئله برابری زنان در جوامع مردسالاری وجود دارد، در برمی گیرد.
شمای زیر فرآیند توسعه امور زنان را در پنج مرحله از برابری تعیین مینماید وبنابراین در مراحل فرآیند، توانا سازی نه تنها ناشی از كسب برابری است بلكه به همان میزان برای تعقیب اهداف برابری ضرورت دارد.
● معیارهای تواناسازی زنان
همچنین این شما نشان میدهد كه مدارج بالای برابری خود به خود به عنوان مدارج بالای توسعه و توانا سازی زنان محسوب میگردد. نگاهی به تجزیه و تحلیل از وضعیت اجتماعی - اقتصادی زنان وقتی مطرح میگردد كه سطوح برابری فوق به زیر سؤال برده شوند و این میتواند در سطوح پایین به عنوان یك مسئله اولیه و پایهای و در سطوح بالا بیشتر یك مسئله جدی تلقی گردد.
اكنون نگاهی به یكایك این پنج مرحله میاندازیم تا منظور اصلی از توسعه امور زنان را مشخص نماییم.
▪ مرحله اول: رفاه
این مرحلهای است كه طی آن مسائل رفاه مادی زنان در مقایسه با مردان در مواردی مانند وضعیت تغذیهای، تهیه مواد غذایی و درآمد خانوار كه مسائل نابرابری را در پی دارد مورد بررسی قرار میگیرد. در اینجا وضعیت زنان فقط از نظر ارقامی و آماری توصیف میگردد، بر مبنای این تصور كه زنان قادر بر ایجاد تغییری در وضع خود نباشند و بر مبنای این تصور كه زنان فقط از مزایای برنامههای رفاهی استفاده مینمایند.
در اینجا از عبارت " فواصل جنسیتی " به معنای فقدان رفاه برای زنان در مقایسه با مردان در مسائلی مانند وضعیت تغذیهای و میزان مرگ و میر و غیره میتوان نام برد.
این مرحله رفاهی اهمیتی به این كه آیا زنان به تنهایی موجوداتی فعال، سازنده و تولید كننده در رفع احتیاجات خود هستند یا نه، نمیدهد. این مرحله، مرحله صفر از تواناسازی زنان محسوب میشود: فعالیت زنان برای پیشبرد رفاه خویش نسبت به مردان، آنان را در گیر فرآیند توانا سازی و درگیر " مراحل بالای برابری " مینماید. به عبارت دیگر، اگر وضعیت رفاهی دختران و زنان به دلیل تبعیضات جنسی پایین است ،پس فائق آمدن بر این تبعیضات ، فرآیند توسعهای تواناسازی و بنابراین سطوح بالاتر مراحل برابری را در بر میگیرد.
نهایتاً هدف برابری و توانا سازی زنان باید به برابری رفاهی بیانجامد و بنابراین پنج سطح برابری بصورت یك دایره، كامل خواهد بود. به عبارت دیگر مسئله رفاه زنان یك هدف بسیار مهم است اما بدون در نظر گرفتن مسائل جنسیتی در مراحل دیگر، نمیتواند به خودی خود یك هدف محسوب گردد.
▪ مرحله دوم: دسترسی
"فواصل جنسیتی " در مرحله رفاهی مستقیماً از مسئله نابرابری دسترسی به منابع ناشی میگردد. تولید پایین زنان نسبت به مردان از محدودیت آنان برای دسترسی به عوامل تولید ، مثل زمین، كار و سرمایه است. در مقایسه با مردان،
زنان دسترسی كمتری به آموزش و كارهای دستمزدساز، خدمات آموزشهای مهارت زا كه استخدام و تولید را ممكن میسازد دارند. اینجا عبارت " فواصل جنسیتی " به دسترسی كمتر زنان به منابع اطلاق میشود، كه این دسترسی شامل دسترسی به دسترنج خود نیز میباشد، و اینكه زنان به دلیل دارا بودن وظیفه سنگین خانه داری دچار كمبود وقت برای رسیدگی به امور خود و فرزندان شان هستند.
در اینجا برابری به معنای این است كه زنان دارای حق مساوی دسترسی بر طبق اصول برابری باشند. همچنین توانا سازی به معنای این است كه زنان دارای حقی برابر برای دسترسی به منابع در حیطه خانواده و در مقیاس بزرگتر و در سیستم كشوری نیز داشته باشند. داشتن دید " برابری دسترسی به منابع "، نباید این حالت را در ما به وجود بیاورد كه تنگناها و سدهای واقعی نادیده گرفته شوند و دسترسی به منابع نقطه پایانی در راه توسعه امور زنان شود. فقدان دسترسی به منابع نمیتواند به عنوان تنها یك دلیل برای مسائل جنسیتی به حساب آید. این فقط میتواند به عنوان یك نتیجه از تبعیض جنسیتی محسوب گردد. زمانی كه زنان سعی بر فائق آمدن موانع در راه دسترسی به منابع را دارند، به ناچار با تبعیضات سیستماتیك (حساب شدهای) برخورد خواهند كرد. هنگامی كه زنان به بن بستهایی كه آداب و رسوم اجتماعی برایشان به وجود آورده میرسند و یا اینكه بر علیه قانون تبعیضانگیز كه آنان را از دستیابی به منابع منع میكند به پامی خیزند، فرآیند توانا سازی تضمینی میشود كه مرحله بالایی از آگاهی را در بر بگیرد.
▪ مرحله سوم: آگاهی
این مرحله از برابری شامل این است كه زنان چگونه مفهوم فرآیند توسعه را در حد نابرابری ساختاری درك میكنند . زنان باید در ك كنند كه مشكلات آنان از بی كفایتیها و كمبودهایشان ناشی نمیشود بلكه آنان به وسیله یك سیستم اجتماعی كه در آن تبعیضات صورت رسمی و قابل قبول به خود گرفته است، عقب نگاه داشته شدهاند. این مسئله مستلزم نگرشی خاص به جامعه است كه در آن با یك تجزیه و تحلیل انتقادی با جامعه برخورد نمایند تا تشخیص داده شود كه تبعیضاتی كه قبلا" طبیعی " و یا واقعیتی غیر قابل تغییر قلمداد میشده است، تغییرپذیر هستند. این مراحل متضمن تشخیص نقشهای جنسی و جنسیتی میباشند و این كه نقشهای جنسیتی به فرهنگ بستگی داشته و قابل تغییر میباشند. در این سطح، برابری به معنای باور داشتن به برابری در نظر گرفته میشود و در اینجا میتوان آن را به طور خلاصه اینطور تعریف كرد كه تقسیم كار برحسب جنسیت مطلوب هر دو طرف باشد و نباید به معنای سلطه یك جنس بر جنس دیگر چه از نظر اقتصادی و چه از نظر سیاسی باشد.
قبول برابری جنسیتی به عنوان یك هدف توسعهای، بر اساس آگاهی جنسیتی قرار دارد و به عنوان ركن قطعی ایدئولوژی توانا سازی است كه میتواند اساس یك بسیج همگانی برای رفع مسائل نابرابری زنان باشد.
در اینجا " فواصل جنسیتی " نمیتواند به صورت عدد و رقم دربیاید بلكه یك فاصله عقیدهای به شمار میآید و این باور كه وضعیت بدتر اجتماعی - اقتصادی زنان و تقسیم كار به لحاظ جنسیت وبرمبنای آداب و رسوم یك امر طبیعی و یا به عبارتی تغییرناپذیر است. این نوع فواصل جنسیتی به نظر میرسد كه همه روزه در پیامهای روزانه رسانههای گروهی و یا كتابهای درسی مدارس از آن یادمی شود. توانا سازی به معنای دیدن از ورای این پیامهاو بازپس زدن آنهاست : باید مشخص شود كه فرمان برداری زنان جزئی از اوامر طبیعی نیست بلكه به وسیله یك سیستم تبعیض تحمیلی كه ساختاری اجتماعی دارد به وجود آمده است و قابل تغییر میباشد.
▪ مرحله چهارم: مشاركت
در اینجا جنبهای از برابری كه شكل مشاركت برابر زنان در فرآیند تصمیمگیری به خود میگیرد، مورد نظر است. در یك پروژه توسعهای این به معنای حضور زنان در تمام مراحل: بررسی نیازها، شناسایی مشكلات، برنامه ریزی ،مدیریت اجرا و ارزشیابی است. برابری در مشاركت به معنای مشاركت دادن زنان در پروژه هایی است كه آنان به نحوی در آن ذینفع هستند و دخالت دادن این زنان باید به نسبت تعدادشان باشد. برابری در مشاركت در یك جامعه مرد سالار به آسانی به دست نخواهد آمد بنابراین نیاز به افزایش بسیج زنان برای ازدیاد حضور آنان درجامعه خواهد بود.چنین افزایش حضوری میتواند به منزله توانا سازی و یك عامل بالقوه مشاركت به سوی افزایش سطح توانا سازی باشد. در كشورهای در حال توسعه " فواصل جنسیتی " در امر مشاركت زنان كاملاً واضح و مشهود است و به خصوص تعداد قلیل زنان نسبت به مردان در مجلس قانون گذاری، در دولت و در تاسیسات اداری نشان دهنده این امر میباشد.
اما، بیش از چهار مرحله دیگر، " فواصل جنسیتی " در اینجا به آسانی قابل تبدیل به عدد و آمار و غیر قابل انكار است. در سطح پروژههای توسعهای تعریف اصول برابری در مشاركت برای زنان سهل میباشد حتی اگر اجرای آن چندان آسان نباشد.
▪ مرحله پنجم: كنترل
افزایش مشاركت زنان در حد تصمیمگیری، آنان را به سوی توسعه فزاینده سوق داده و آنان راتواناتر مینماید، به طوریكه این مشاركت برای كسب افزایش كنترل در عوامل تولیدوتضمین برابری دسترسی به منابع و توزیع عادلانه منافع باشد. برابری كنترل به معنای توازن قدرت بین زنان و مردان است و این به معنای آن است كه هیچ كدام از آنها در مقام فرمانروایی نخواهند بود.
در اینجا " فواصل جنسیتی "فرمی از قدرت نابرابر بین زنان ومردان را به خود میگیرد. به عنوان مثال، كنترل شوهر بر كار و درآمد همسرش به معنای این است كه قدرت تولید زن ممكن است افزایش یابد ولی صرف تامین رفاه خود و فرزندانش نشود و در این وضعیت " فواصل جنسیتی "به صورت یك شكاف بین كوشش و پاداش خودنمایی میكند.
منظور از توانا سازی زنان تعویض مردسالاری به زن سالاری نیست، بلكه بیشتر برای معرفی برابری جنسیتی در فرآیند توسعه میباشد. برابری در كنترل برای استفاده از سود برابر برای زنان لازم است و به این ترتیب این ۵ معیار به صورت دایره كامل در میآید كه از كنترل به رفاه بازمی گردد.
منبع : نشریه سبا
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست