دانی دارکو - DONNIE DARKO

سال تولید : ۲۰۰۱
کشور تولیدکننده : آمریکا
محصول : آدام فیلدز، نانسی جووونن و شان مکیتریک
کارگردان : ریچارد کلی
فیلمنامه‌نویس : ریچارد کلی
فیلمبردار : استیون ب. پاستر
آهنگساز(موسیقی متن) : مایکل اندروز
هنرپیشگان : جیک جیلنهال، هولمز آزبرن، مگی جیلنهال، مری مک‌دانل، جیمز دووال و مارک هافمن
نوع فیلم : رنگی، ۱۱۳ دقیقه


آمریکا. در جریان انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۸۸، نوجوانی به نام ̎دانی دارکو̎ (جیک جیلنهال) یک شب توی خواب راه می‌افتد و از خانه خارج می‌شود و با خرگوش غول‌پیکر و زشت‌روئی به نام ̎فرانک̎ (دووال) ملاقات می‌کند که به او می‌گوید دنیا ۲۸ روز و ۶ ساعت و ۴۲ دقیقه و ۱۲ ثانیهٔ دیگر نابود خواهد شد. ̎دانی̎ روز بعد که به خانه‌اش برمی‌گردد، می‌بیند که موتور هواپیمائی داخل اتاق خوابش سقوط کرده است. در حالی‌که ̎دانی̎ در پی آن است تا دریابد چه‌طور زنده مانده و می‌خواهد به‌ ‌گونه‌ای با ساکنان شهر از جمله قلدر مدرسه، معلم بهداشت محافظه‌کارش و یک مرشد ̎خودیار̎، کنار بیاید، سروکلهٔ ̎فرانک̎ مدام در ذهنش پیدا می‌شود و باعث می‌شود ̎دانی̎ به اعمالی خرابکارانه و بدتر از آن دست بزند.
● ساختهٔ اول کلی یکی از جدی‌ترین فیلم‌های اول یک کارگردان در سینمای آمریکا در هزارهٔ جدید بود و در نهایت شگفتی ظرف چند سال به یک فیلم کالت/ سرسپرده‌دار هم تبدیل شد. فیلم دربارهٔ تغییر شکل و تفسیر دنیا در یک ذهن ناآرام و اسکیزوفرنیک است که گوئی پی برده به آخرین مراحل گذر از عقل به چیزی دیگری رسیده و معادل این آگاهی را در یقین به آخر رسیدن دنیا بازیافته است. دانی دارکو را می‌توان یک رهیافت یا مکاشفهٔ طولانی پیش از مرگ دانست. از همان ابتدا، زمینه‌ای واقعی و مشخص برای داستان معرفی می‌شود (رقابت‌های انتخاباتی سال ۱۹۸۸ آمریکا میان بوش و دوکاکیس) و بلافاصله وارد حیطهٔ نوعی رآلیسم جادوئی می‌شویم که در آن نیروهای مرموزی جهان و گذرِ آن را اداره می‌کنند و ̎دانی دارکو̎ را به خود فرا می‌خوانند تا به او هشدار دهند که ظرف بیست و هشت روز دیگر دنیا به پایان می‌رسد. در انتخاب بازیگران نیز معیار غرابت فراموش نشده است (باریمور، راس و به ویژه سوایزی). برگ برندهٔ مهم دانی دارکو، بازی جیلنهال است که گیجی و آگاهی شدید را هم‌زمان نشان می‌دهد و همیشه چنان است که گوئی از نگاه دوربین خجالت می‌کشد. دانی دارکو، نسخهٔ اصیل و ویژه‌ای از نابغهٔ درک‌ناپذیرِ شهرستانی ـ که به طرزی گول‌زننده خطرناک هم به نظر می‌رسد ـ عرضه می‌کند و به کمک الهام‌ها یا توهم‌های او، نگاه تازه‌ای می‌اندازد به دغدغه‌هائی وجودی و فلسفی که می‌تواند برای نوجوانِ ناآرام و ناراضی پیش بیاید؛ دغدغه‌هائی که معمولاً هم زمینه‌ای علمی/ تخیلی دارند: در این‌جا مفهوم سفر در زمان که ̎دانی̎ را به جست‌وجو وامی‌دارد. پایان دنیا در دانی دارکو بسیار شخصی است و اصلاً فیلم، می‌خواهد نشان دهد که هرکس می‌تواند پایان اختصاصی و ذهنی خویش را داشته باشد. فیلم به روشنی از تأثیرات فرهنگ عامه دههٔ ۱۹۸۰ الهام می‌گیرد و تغذیه می‌شود ـ مثلاً در حاشیهٔ صوتی‌اش و در عناصری که از فیلم بازگشت به آیندهد رابرت زمکیس (۱۹۸۵) وام گرفته است. بیداریِ خواب‌گونه، شاید بهترین توصیف از فضای دانی دارکو باشد که مدتی پس از حادثهٔ یازده سپتامبر ۲۰۰۱ به مناسبت هالووین به نمایش درآمد و ناگهان تقارن پُرمعنائی با حال و هوای زمانه‌اش پیدا کرد. بیست دقیقهٔ حذف شده از نمایش اولیه ـ که از جمله به توضیح و تشریح مفاهیم کتاب فلسفهٔ سفر در زمان (کتاب راهنمای ̎دانی̎) می‌پردازد ـ در سال ۲۰۰۴ در نسخهٔ ̎تدوین کارگردان̎ به آن اضافه شد.