پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا


چه‌ کسی‌ دوست‌ دارد سینمای‌ مستند را بشناسد؟!


چه‌ کسی‌ دوست‌ دارد سینمای‌ مستند را بشناسد؟!
سینمای‌ ایران‌ نیمه‌ جان‌ است‌ و سینمای‌ مستند ایران‌ می‌رود که‌ جان‌ دهد. در این‌ وانفسای‌ سینمای‌ ایران‌ چه‌ کسی‌ می‌تواند بگوید اهمیت‌ سینمای‌ مستند را می‌دانم‌؟ چه‌ کسی‌ می‌تواند بگوید سینمای‌ مستند را می‌شناسم‌؟!
سینمای‌ مستندی‌ که‌ در اثر بی‌مهری‌، کم‌ توجهی‌ و برخوردهای‌ حذفی‌ مدتهاست‌ از گردونه‌ گونه‌های‌ سینمای‌ ایران‌ خارج‌ شده‌ و دیگر حتی‌ اثر چندان‌ قابل‌ تاملی‌ از سینمای‌ مستند ایران‌ در عرصه‌ جهانی‌ نیز دیده‌ نمی‌شود. شاید این‌ حرف‌ مخالفت‌ بسیاری‌ را در پی‌ داشته‌ باشد ولی‌ باید بپرسم‌ واقعا سینمای‌ مستند را چه‌ کسی‌ می‌شناسد؟!
یا بهتر بگویم‌ چه‌ کسی‌ دوست‌ دارد سینمای‌ مستند را بشناسد؟!
گفتن‌ این‌ جمله‌ و ط‌رح‌ سئوالی‌ چنین‌ شاید پیش‌ از برگزاری‌ دومین‌ جشنواره‌ فیلم‌ مستند یادگار کمی‌ تند و بدبینانه‌ به‌ نظ‌ر می‌آمد اما امروز پیدا کردن‌ پاسخی‌ در خور کار ساده‌ای‌ست‌. برای‌ گرفتن‌ یک‌ پاسخ‌ بی‌ط‌رفانه‌ کافی‌ بود قبول‌ زحمت‌ می‌کردید و سری‌ به‌ سالنهای‌ نمایش‌ فیلم‌ می‌زدید.
در هر سه‌ سالن‌ سینما تک‌، موزه‌ فرش‌ و فرهنگسرای‌ دانشجو مجموع‌ تعداد کسانی‌ که‌ دوست‌ دارند سینمای‌ مستند را بشناسند، آنهایی‌ که‌ سینمای‌ مستند را می‌شناسند، کسانی‌ که‌ سینمای‌ مستند را دوست‌ دارند، حتی‌ افرادی‌ که‌ در ط‌ول‌ این‌ روزها درباره‌ اهمیت‌ وجودی‌ سینمای‌ مستند سخن‌ گفته‌اند بط‌ور متوسط‌ در هر سانس‌ نیمی‌ از سالن‌ را هم‌ پر نمی‌کند.
(این‌ سالن‌ که‌ می‌گوئیم‌ ظ‌رفیت‌ کمی‌ دارد.)
آیا مخاط‌ب‌ سینمای‌ مستند علاقه‌ای‌ به‌ شناخت‌ آن‌ ندارد؟ آیا مستندسازان‌ هم‌ علاقه‌ای‌ به‌ شناخت‌ تفکر، توانایی‌، آثار و عرصه‌ فعالیت‌ همکارانشان‌ ندارند؟ آیا مسئولین‌ و سیاست‌گذاران‌ فرهنگی‌ در بهترین‌ شرایط‌ به‌ اندازه‌ یک‌ سرکشی‌ عجولانه‌
برای‌ سینمای‌ مستند اهمیت‌ قائل‌ هستند؟ آیا جشنواره‌ به‌ صرف‌ برگزاری‌ موثر است‌؟ آیا نمی‌توان‌ از این‌ مکان‌ استفاده‌ بیشتری‌ کرد؟ آیا... و دهها سوال‌ دیگر. نمی‌دانم‌ در پاسخ‌ به‌ این‌ سوالها چه‌ باید گفت‌، حتی‌ نمی‌دانم‌ این‌ حرفها چقدر می‌تواند کمک‌ حال‌ سینمای‌ مستند باشد. فقط‌ خوب‌ می‌دانم‌ هنوز هم‌ ((زعمل‌ کار برآید...))
کافی‌ست‌ اراده‌ای‌ جمعی‌ بخواهد تا کاری‌ کارستان‌ در زمینه‌ سینمای‌ مستند انجام‌ شود. من‌، شما و دیگران‌ همه‌ خوب‌ می‌دانیم‌ که‌ احیای‌ سینمای‌ مستند کار چندان‌ دشواری‌ نیست‌. ولی‌ گویا آن‌ دیگران‌ نمی‌دانند احیای‌ سینمای‌ مستند چه‌ نتایجی‌ دارد.
تلویزیون‌ یکی‌ از آن‌ دیگران‌ است‌. رسانه‌ای‌ که‌ می‌تواند سرعت‌ ایجاد تحول‌ در عرصه‌ سینمای‌ مستند را افزایش‌ دهد. اما گویا گوش‌ مردان‌ تلویزیون‌ به‌ این‌ حرفها بدهکار نیست‌. که‌ اگر گوششان‌ بدهکار بود سال‌ گذشته‌ در حاشیه‌ همین‌ جشنواره‌ به‌ اندازه‌ کافی‌ حرف‌ برای‌ شنیدن‌ زده‌ شد.
همان‌ حرفهایی‌ که‌ انگار بدون‌ تغییر یا بدون‌ تاثیر امسال‌ نیز تکرار شد. اگر گوشی‌ جان‌ شنیدن‌ این‌ حرفها را داشت‌ قط‌عا نتیجه‌ دیگری‌ حاصل‌ می‌شد.
حداقل‌ می‌بایست‌ امسال‌ تعداد فیلمهایی‌ که‌ تلویزیون‌ آن‌ها را تهیه‌ کرده‌ است‌ بر تعداد فیلمهای‌ تولید شده‌ در بخش‌ خصوصی‌ و دیگر مراکز دولتی‌ پیشی‌ می‌گرفت‌. این‌ حداقل‌ نتیجه‌ای‌ بود که‌ باید حاصل‌ می‌شد. مگر هنوز هم‌ در مورد اهمیت‌ سینمای‌ مستند شکی‌ باقی‌ست‌. مگر نه‌ اینکه‌ صاحب‌نظ‌ران‌، مستندسازان‌، با تجربه‌ها و حتی‌ مردم‌ عادی‌ در مورد زوایای‌ مختلف‌ سینمای‌ مستند سخن‌ گفته‌اند. پس‌ چرا تلویزیون‌ این‌ عرصه‌ را از گوشه‌ چشم‌ به‌ میانه‌ نیاورده‌ است‌؟
دریغ‌ که‌ حتی‌ مدیران‌ ارشد این‌ رسانه‌ ملی‌ خبری‌ از سینمای‌ مستند ندارند. و وقتی‌ تلویزیون‌ با آن‌ همه‌ امکانات‌ برنامه‌ریزی‌، تحقیق‌، تجهیزات‌ و بودجه‌ چنین‌ برخوردی‌ با تولیدات‌ مستند بکند و پس‌ از این‌ همه‌ اظ‌هار نظ‌ر همچنان‌ در راه‌ اشتباه‌ خود اسرار بورزد دیگر تکلیف‌ دیگر مدیران‌ فرهنگی‌، دلسوزان‌ سینمای‌ مستند و من‌ و شمای‌ مخاط‌ب‌ معلوم‌ است‌.
تصور می‌کنم‌ حالا دیگر در مورد آن‌ سوال‌ پر سوتفاهم‌ کمی‌ به‌ اتفاق‌ نظ‌ر رسیده‌ باشیم‌; واقعا سینمای‌ مستند را چه‌ کسی‌ می‌شناسد و یا بهتر بگویم‌ چه‌ کسی‌ دوست‌ دارد سینمای‌ مستند را بشناسد؟ اگر شما راضی‌ می‌شوید ما که‌ دستمان‌ کوتاه‌ است‌ از نخیل‌ دوستدار سینمای‌ مستند هستیم‌.
علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده‌
منبع : سورۀ مهر