دوشنبه, ۶ اسفند, ۱۴۰۳ / 24 February, 2025
مجله ویستا
ارتش پس از ورود امام به ایران
با گذشت بیش از دو دهه از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی ایران، هنوز هم یاد و خاطره حماسه‌سازان دوران انقلاب در خاطرها زنده است، در این میان ارتش و نیروهای مسلح نیز سهم بسزایی داشته‌اند. ارتشی که توسط نیروهای خارجی برای حفظ رژیم پهلوی تعلیم دید و مسلح شده بود، درست در زمانی که رژیم به وفاداری این نیرو نیازمند بود، به او پشت کرد و با شرکت در حماسه انقلاب اسلامی ایران، حماسه‌یی نو پدید آورد. سرانجام در روز ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ بود که رهبر انقلاب اسلامی ایران پس از حدود ۱۴ سال تبعید با هواپیمای ایرفرانس اجاره‌یی وارد تهران شد. کیهان درباره خبر بازگشت امام خمینی از فرانسه به تهران نوشت: هواپیمای حامل آیت‌الله العظمی خمینی در ساعت ۴۵:۸ برای بار دوم روی باند فرودگاه مهرآباد مانور کرد و خلبان، باند را از فاصله نزدیکی بازدید کرده و دور شد. سرانجام در ساعت ۰۳:۹ هواپیمای آیت‌الله خمینی، به روی باند فرودگاه به زمین نشست و پس از ۵ دقیقه به آهستگی در روی باند حرکت می‌کرد، در قلب فرودگاه مهرآباد آرام گرفت. پای پلکان هواپیما ۸ تن از اعضای جبهه ملی ایران ایستاده بودند.
در ساعت ۱۵:۹ در هواپیما باز شد و حاج احمد خمینی، پسر آیت‌الله خمینی اولین نفری بود که از در بیرون آمد. در ساعت ۲۱:۹ آیت‌الله طالقانی به اتفاق پسر وارد هواپیما شدند. قبل از خروج آیت‌العظمی خمینی بیش از ۱۰۰ خبرنگار و فیلمبردار از هواپیما خارج شدند. در ساعت ۳۵:۹ آیت‌الله خمینی در حالی‌که توسط مهمانداران ایرفرانس همراهی می‌شد، در بالای پلکان هواپیما دیده شد و طنین فریاد الله اکبر محوطه فرودگاه را پر کرد. نیروهای مسلح مستقر در ساختمان‌های تلویزیون ملی ایران، صبح ۱۲ بهمن از ادامه پخش مستقیم برنامه ورود امام خمینی به کشور، به بهانه پخش نشدن سرود شاهنشاهی و تصویر شاه در ابتدای برنامه جلوگیری کردند. گروهی از کارکنان اعتصابی این نهاد بلافاصله پس از قطع پخش با روزنامه کیهان تماس گرفتند و گفتند: ما در ابتدای برنامه آرم تلویزیون را به این شکل پخش کردیم که به دست دو شیر، دو گل به جای سرنیزه دادیم و به جای سرود شاهنشاهی، سرود ملی ایران را پخش کردیم. نظامیان بلافاصله پس از ورود به استودیو به این عمل اعتراض کردند و ما را از استودیو بیرون راندند.
آنها درمقابل اعتراض ما گفتند باید سرود شاهنشاهی و تصویر شاه را پخش کنید. آنها گفتند این درست است که شاه از ایران خارج شده ولی هنوز استعفا نداده است و می‌بایست تصویر او پخش شود.
استراتژی انقلابیون در قبال نظامیان با تحلیل سخنان امام خمینی در بهشت‌زهرا آشکار می‌شود. ایشان در آن روز به ارتش چنین نصیحت کرد: «و من باید یک نصیحت به ارتش بکنم و یک تشکر از یک ارکان ارتش، یک قشرهایی از ارتش، اما نصیحتی که می‌کنم این است که ما می‌خواهیم که شما مستقل باشید.. ما می‌خواهیم که ارتش ما مستقل باشد.
آقای ارتشبد! شما نمی‌خواهید؟ شما نمی‌خواهید مستقل باشید؟ آقای سرلشگر! شما نمی‌خواهید مستقل باشید، شما می‌خواهید نوکر باشید؟ من به شما نصیحت می‌کنم که بیایید در آغوش ملت، همان که ملت می‌گوید بگویید، ما باید مستقل باشیم. ملت می‌گوید ارتش باید مستقل باشد، ارتش نباید زیر فرمان مستشارهای امریکایی و اجنبی باشد... و اما تشکر می‌کنم از این قشرهایی که متصل شدند به ملت، اینها آبروی خودشان را، آبروی کشورشان را، آبروی ملتشان را اینها حفظ کردند. این درجه‌دارها، همافرها، افسرهای نیروی هوایی، اینها همه مورد تشکر و تمجید ما هستند... به اینهایی که متصل نشده‌اند می‌گوییم که متصل بشوند به اینها. اسلام برای شما بهتر از کفر است، ملت برای شما بهتر از اجنبی است. ما برای شما می‌گوییم این مطلب را، شما هم برای خودتان این کار را بکنید. رها بکنید این را، خیال نکنید که اگر رها کردید ما می‌آییم شما را به دار می‌زنیم. این چیزهایی است که شماها یا کسان دیگر درست کرده‌اند.»
درباره روش برخورد ارتش با گروه‌های انقلابی، کریم سنجابی در ۱۴ بهمن در مصاحبه‌یی با رادیو فرانسه اظهار داشت: آیت‌الله خمینی برای اعلام تشکیل دولت موقت خود در انتظار آگاه شدن از رفتار ارتش است. وی تاکید کرد: این امر برای او حایز اهمیت است.
در جواب پرسش مخبر فرانسوی که آیا آیت‌الله و سنجابی از واکنش ارتش بیم دارند، سنجابی گفت: باید از این واکنش مطمئن شد. در ۱۵ بهمن‌ماه صدها تن از همافران، افراد نیروهای زمینی و هوایی با لباس نظامی به محل اقامت حضرت امام (ره) رفتند و وفاداری خود را نسبت به ایشان ابراز داشتند. نظامیان در این بازدید شعار «ما همه سرباز توییم خمینی، گوش به فرمان توییم خمینی» را ادا می‌کردند. علاوه براین در چند روز اخیر تعداد زیادی از افسران نیروهای سه‌گانه به دیدار امام شتافتند. در همین روز حدود ۱۵۰۰ نفر از پرسنل نیروی هوایی و هوا نیروز اصفهان با پیوستن به اجتماع مردم با آنان به راهپیمایی برضد رژیم و حکومت بختیار پرداختند. در ۱۶ بهمن، گزارش شد که آیت‌الله خمینی حمایت چندین هزار افسر بازنشسته را که به خاطر مخالفت با شاه از ارتش ایران تصفیه شده‌اند، جلب کرده است. این افسران بطور آشکار از شورای انقلاب یا دولت موقت که از سوی رهبران جناح مخالف تشکیل خواهد شد، جانبداری می‌کنند وچندین افسر عالی رتبه پیشین آماده‌اند تا در هر یک از این ارگان‌ها خدمت کنند. روی آوردن ژنرال‌ها و دریا سالارهای پیشین به گروه آیت‌الله خمینی موجب اعتبار این گروه خواهد شد، اما هیچ‌گونه قدرتی در نیروهای مسلح را سبب نخواهد شد.
● روزهای ۲۱ و ۲۲ بهمن
کمیته تبلیغات دفتر امام صبح روز ۲۱ بهمن با انتشار اعلامیه‌یی صحت عکس منتشر شده در صفحه اول روزنامه کیهان را تایید کرد.
این عکس به رژه نظامیان از برابر امام خمینی (ره) در روز پنجشنبه ۱۹ بهمن‌ماه در حضور هزاران نفر تماشاچی در خیابان‌های اطراف محل سکونت امام و نیز در منزل ایشان مربوط بود و سخنگوی کمیته بیان داشت که اعلامیه ستاد بزرگ ارتشتاران درباره غیرواقعی بودن این عکس نادرست است. به نظر می‌رسید که انقلابیون در جلب حمایت فرماندهان ارتش نظامی با مشکلاتی مواجه شده باشند. در عصر روز ۲۰ بهمن، تلویزیون ایران برنامه ویژه‌یی را در ارتباط با رویدادهای مربوط به بازگشت امام به تهران پخش کرد. این برنامه هیجان زیادی در بین همافران در پایگاه هوایی دوشان تپه در بخش‌های شرقی تهران به وجود آورد. درگیری مسلحانه بین مردم و نیروهای ارتش، از اواخر شب از پادگان دوشان تپه شروع شد. در جریان نمایش فیلم مراسم استقبال امام خمینی، هنرجویان نیروی هوایی نسبت به امام ابراز احساسات کردند. افراد گارد شاهنشاهی برای ساکت کردن هنرجویان و دیگر پرسنل هوایی وارد عمل شدند و زد و خورد و تیراندازی بین آنان شروع شد.
با انتشار خبر شورش افراد پادگان نیروی هوایی، مردم برای یاری آنها، به دوشان تپه روی آوردند و وارد پادگان شدند. اسلحه خانه‌ها را باز کردند و با استفاده از تفنگ و مسلسل به ساختن سنگرهای خیابانی و نبرد با افراد گاردشاهنشاهی پرداختند. در روز شنبه ۲۱ بهمن، خبرهای درگیری مسلحانه بین افراد نیروی هوایی و افراد لشگر گارد شاهنشاهی منتشر شد. در جریان این درگیری‌ها که از بامداد آغاز شده بود، شماری از پرسنل نیروی زمینی به جناح افراد نیروی هوایی پیوسته بودند. ظهر همان روز مردم غیرنظامی و ماموران نیروی هوایی با فریاد پیروز شدیم نتیجه این برخوردهای خشونت‌آمیز را اعلام کردند. میان افراد گارد و همافران در مرکز آموزش نیروی هوایی درگیری‌های مسلحانه ادامه داشت. چند نفر از افراد نیروی هوایی به خبرنگاران گفتند ربیعی عامل اصلی فاجعه است.
او دیشب دو هنرجو را به دست خود کشت. یکی از فرماندهان که درجه سرتیپی دارد از افراد نیروی هوایی حمایت می‌کرد و مجروح شده است. اکثر فرماندهان عالیرتبه نیروی هوایی با رژیم همکاری می‌کنند. دیشب به دستور آنها و ربیعی در اسلحه‌خانه را بستند تا پرسنل نیروی هوایی نتوانند از اسلحه استفاده کنند، اما امروز صبح پرسنل نیروی هوایی در یک اسلحه‌خانه مخفی را شکستند و تمام سلاح‌های آن را برداشتند. چند نفر از فرماندهان که درجات آنها تا سرهنگی است همبستگی خود را با افراد نیروی هوایی اعلام کرده‌اند.
سرانجام شورای عالی ارتش در روز یکشنبه ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تلفنی در ساعت ۳۰:۱۳ متن اعلامیه‌های بی‌طرفی شورای عالی ارتش را به شرح زیر در اختیار روزنامه کیهان قرار داد: «ارتش ایران وظیفه دفاع از استقلال و تمامیت کشور عزیز ایران را داشته و تاکنون در آشوب‌های داخلی سعی کرده است با پشتیبانی از دولت‌های قانونی این وظیفه را به نحو احسن انجام دهد.
با توجه به تحولات اخیر کشور، شورای عالی ارتش در ساعت ۳۰:۱۰ روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تشکیل و به اتفاق تصمیم گرفته شد که برای جلوگیری از هرج و مرج و خونریزی بیشتر، بی‌طرفی خود را در مناقشات سیاسی فعلی اعلام و به یگان‌های نظامی دستور داده شد که به پادگان‌های خود مراجعت کنند. ارتش ایران همیشه پشتیبان ملت شریف و نجیب و میهن‌پرست ایران بوده و خواهد بود و از خواست‌های ملت شریف ایران با تمام قدرت پشتیبانی می‌نماید.» (کیهان، یکشنبه ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، ص ۲)
در ساعت ۱۵:۹ در هواپیما باز شد و حاج احمد خمینی، پسر آیت‌الله خمینی اولین نفری بود که از در بیرون آمد. در ساعت ۲۱:۹ آیت‌الله طالقانی به اتفاق پسر وارد هواپیما شدند. قبل از خروج آیت‌العظمی خمینی بیش از ۱۰۰ خبرنگار و فیلمبردار از هواپیما خارج شدند. در ساعت ۳۵:۹ آیت‌الله خمینی در حالی‌که توسط مهمانداران ایرفرانس همراهی می‌شد، در بالای پلکان هواپیما دیده شد و طنین فریاد الله اکبر محوطه فرودگاه را پر کرد. نیروهای مسلح مستقر در ساختمان‌های تلویزیون ملی ایران، صبح ۱۲ بهمن از ادامه پخش مستقیم برنامه ورود امام خمینی به کشور، به بهانه پخش نشدن سرود شاهنشاهی و تصویر شاه در ابتدای برنامه جلوگیری کردند. گروهی از کارکنان اعتصابی این نهاد بلافاصله پس از قطع پخش با روزنامه کیهان تماس گرفتند و گفتند: ما در ابتدای برنامه آرم تلویزیون را به این شکل پخش کردیم که به دست دو شیر، دو گل به جای سرنیزه دادیم و به جای سرود شاهنشاهی، سرود ملی ایران را پخش کردیم. نظامیان بلافاصله پس از ورود به استودیو به این عمل اعتراض کردند و ما را از استودیو بیرون راندند.
آنها درمقابل اعتراض ما گفتند باید سرود شاهنشاهی و تصویر شاه را پخش کنید. آنها گفتند این درست است که شاه از ایران خارج شده ولی هنوز استعفا نداده است و می‌بایست تصویر او پخش شود.
استراتژی انقلابیون در قبال نظامیان با تحلیل سخنان امام خمینی در بهشت‌زهرا آشکار می‌شود. ایشان در آن روز به ارتش چنین نصیحت کرد: «و من باید یک نصیحت به ارتش بکنم و یک تشکر از یک ارکان ارتش، یک قشرهایی از ارتش، اما نصیحتی که می‌کنم این است که ما می‌خواهیم که شما مستقل باشید.. ما می‌خواهیم که ارتش ما مستقل باشد.
آقای ارتشبد! شما نمی‌خواهید؟ شما نمی‌خواهید مستقل باشید؟ آقای سرلشگر! شما نمی‌خواهید مستقل باشید، شما می‌خواهید نوکر باشید؟ من به شما نصیحت می‌کنم که بیایید در آغوش ملت، همان که ملت می‌گوید بگویید، ما باید مستقل باشیم. ملت می‌گوید ارتش باید مستقل باشد، ارتش نباید زیر فرمان مستشارهای امریکایی و اجنبی باشد... و اما تشکر می‌کنم از این قشرهایی که متصل شدند به ملت، اینها آبروی خودشان را، آبروی کشورشان را، آبروی ملتشان را اینها حفظ کردند. این درجه‌دارها، همافرها، افسرهای نیروی هوایی، اینها همه مورد تشکر و تمجید ما هستند... به اینهایی که متصل نشده‌اند می‌گوییم که متصل بشوند به اینها. اسلام برای شما بهتر از کفر است، ملت برای شما بهتر از اجنبی است. ما برای شما می‌گوییم این مطلب را، شما هم برای خودتان این کار را بکنید. رها بکنید این را، خیال نکنید که اگر رها کردید ما می‌آییم شما را به دار می‌زنیم. این چیزهایی است که شماها یا کسان دیگر درست کرده‌اند.»
درباره روش برخورد ارتش با گروه‌های انقلابی، کریم سنجابی در ۱۴ بهمن در مصاحبه‌یی با رادیو فرانسه اظهار داشت: آیت‌الله خمینی برای اعلام تشکیل دولت موقت خود در انتظار آگاه شدن از رفتار ارتش است. وی تاکید کرد: این امر برای او حایز اهمیت است.
در جواب پرسش مخبر فرانسوی که آیا آیت‌الله و سنجابی از واکنش ارتش بیم دارند، سنجابی گفت: باید از این واکنش مطمئن شد. در ۱۵ بهمن‌ماه صدها تن از همافران، افراد نیروهای زمینی و هوایی با لباس نظامی به محل اقامت حضرت امام (ره) رفتند و وفاداری خود را نسبت به ایشان ابراز داشتند. نظامیان در این بازدید شعار «ما همه سرباز توییم خمینی، گوش به فرمان توییم خمینی» را ادا می‌کردند. علاوه براین در چند روز اخیر تعداد زیادی از افسران نیروهای سه‌گانه به دیدار امام شتافتند. در همین روز حدود ۱۵۰۰ نفر از پرسنل نیروی هوایی و هوا نیروز اصفهان با پیوستن به اجتماع مردم با آنان به راهپیمایی برضد رژیم و حکومت بختیار پرداختند. در ۱۶ بهمن، گزارش شد که آیت‌الله خمینی حمایت چندین هزار افسر بازنشسته را که به خاطر مخالفت با شاه از ارتش ایران تصفیه شده‌اند، جلب کرده است. این افسران بطور آشکار از شورای انقلاب یا دولت موقت که از سوی رهبران جناح مخالف تشکیل خواهد شد، جانبداری می‌کنند وچندین افسر عالی رتبه پیشین آماده‌اند تا در هر یک از این ارگان‌ها خدمت کنند. روی آوردن ژنرال‌ها و دریا سالارهای پیشین به گروه آیت‌الله خمینی موجب اعتبار این گروه خواهد شد، اما هیچ‌گونه قدرتی در نیروهای مسلح را سبب نخواهد شد.
● روزهای ۲۱ و ۲۲ بهمن
کمیته تبلیغات دفتر امام صبح روز ۲۱ بهمن با انتشار اعلامیه‌یی صحت عکس منتشر شده در صفحه اول روزنامه کیهان را تایید کرد.
این عکس به رژه نظامیان از برابر امام خمینی (ره) در روز پنجشنبه ۱۹ بهمن‌ماه در حضور هزاران نفر تماشاچی در خیابان‌های اطراف محل سکونت امام و نیز در منزل ایشان مربوط بود و سخنگوی کمیته بیان داشت که اعلامیه ستاد بزرگ ارتشتاران درباره غیرواقعی بودن این عکس نادرست است. به نظر می‌رسید که انقلابیون در جلب حمایت فرماندهان ارتش نظامی با مشکلاتی مواجه شده باشند. در عصر روز ۲۰ بهمن، تلویزیون ایران برنامه ویژه‌یی را در ارتباط با رویدادهای مربوط به بازگشت امام به تهران پخش کرد. این برنامه هیجان زیادی در بین همافران در پایگاه هوایی دوشان تپه در بخش‌های شرقی تهران به وجود آورد. درگیری مسلحانه بین مردم و نیروهای ارتش، از اواخر شب از پادگان دوشان تپه شروع شد. در جریان نمایش فیلم مراسم استقبال امام خمینی، هنرجویان نیروی هوایی نسبت به امام ابراز احساسات کردند. افراد گارد شاهنشاهی برای ساکت کردن هنرجویان و دیگر پرسنل هوایی وارد عمل شدند و زد و خورد و تیراندازی بین آنان شروع شد.
با انتشار خبر شورش افراد پادگان نیروی هوایی، مردم برای یاری آنها، به دوشان تپه روی آوردند و وارد پادگان شدند. اسلحه خانه‌ها را باز کردند و با استفاده از تفنگ و مسلسل به ساختن سنگرهای خیابانی و نبرد با افراد گاردشاهنشاهی پرداختند. در روز شنبه ۲۱ بهمن، خبرهای درگیری مسلحانه بین افراد نیروی هوایی و افراد لشگر گارد شاهنشاهی منتشر شد. در جریان این درگیری‌ها که از بامداد آغاز شده بود، شماری از پرسنل نیروی زمینی به جناح افراد نیروی هوایی پیوسته بودند. ظهر همان روز مردم غیرنظامی و ماموران نیروی هوایی با فریاد پیروز شدیم نتیجه این برخوردهای خشونت‌آمیز را اعلام کردند. میان افراد گارد و همافران در مرکز آموزش نیروی هوایی درگیری‌های مسلحانه ادامه داشت. چند نفر از افراد نیروی هوایی به خبرنگاران گفتند ربیعی عامل اصلی فاجعه است.
او دیشب دو هنرجو را به دست خود کشت. یکی از فرماندهان که درجه سرتیپی دارد از افراد نیروی هوایی حمایت می‌کرد و مجروح شده است. اکثر فرماندهان عالیرتبه نیروی هوایی با رژیم همکاری می‌کنند. دیشب به دستور آنها و ربیعی در اسلحه‌خانه را بستند تا پرسنل نیروی هوایی نتوانند از اسلحه استفاده کنند، اما امروز صبح پرسنل نیروی هوایی در یک اسلحه‌خانه مخفی را شکستند و تمام سلاح‌های آن را برداشتند. چند نفر از فرماندهان که درجات آنها تا سرهنگی است همبستگی خود را با افراد نیروی هوایی اعلام کرده‌اند.
سرانجام شورای عالی ارتش در روز یکشنبه ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تلفنی در ساعت ۳۰:۱۳ متن اعلامیه‌های بی‌طرفی شورای عالی ارتش را به شرح زیر در اختیار روزنامه کیهان قرار داد: «ارتش ایران وظیفه دفاع از استقلال و تمامیت کشور عزیز ایران را داشته و تاکنون در آشوب‌های داخلی سعی کرده است با پشتیبانی از دولت‌های قانونی این وظیفه را به نحو احسن انجام دهد.
با توجه به تحولات اخیر کشور، شورای عالی ارتش در ساعت ۳۰:۱۰ روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ تشکیل و به اتفاق تصمیم گرفته شد که برای جلوگیری از هرج و مرج و خونریزی بیشتر، بی‌طرفی خود را در مناقشات سیاسی فعلی اعلام و به یگان‌های نظامی دستور داده شد که به پادگان‌های خود مراجعت کنند. ارتش ایران همیشه پشتیبان ملت شریف و نجیب و میهن‌پرست ایران بوده و خواهد بود و از خواست‌های ملت شریف ایران با تمام قدرت پشتیبانی می‌نماید.» (کیهان، یکشنبه ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، ص ۲)
منبع : روزنامه اعتماد
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست