نظارت درستی در حوزه مطبوعات نیست

«برای خواندن روزنامه وقت ندارم.» این جمله‌ای است که در چند وقت اخیر زیاد توسط مربیان فوتبال شنیده می‌شود. در واقع برانکو ایوانکوویچ در اوج انتقاد رسانه‌های ورزشی ایران برای اینکه خود را نسبت به روزنامه‌ها بی تفاوت نشان بدهد بدعت گذار استفاده از این جمله بود و پس از آن بود که مربیان وطنی هم وقتی می‌خواستند بی موضعی خود را نسبت به روزنامه‌ها نشان بدهند از این جمله استفاده می‌کردند.
هر چند مشخص بود حرف آنها با عملشان یکی نیست و آنها حتی شده در خفا هم روزنامه‌ها را می‌خواندند، با این حال این یک واقعیت تلخ است که به دلیل مشکلا‌تی که رسانه‌ها به ویژه رسانه‌های ورزشی دارند پل اعتماد بین رسانه‌ها و ورزشی‌ها درچند وقت اخیر سست شده و تنها مسئولا‌ن این رسانه‌ها هستند که می‌توانند با اتخاذ تدابیر مناسب اعتماد ساز باشند.
مجید جلا‌لی در این رابطه می‌گوید: ارتقای وضعیت تخصصی و معیشتی خبرنگاران می‌تواند جلوی اخبار کذب و نفوذ برخی باشگاه‌ها در مطبوعات را بگیرد.
این مربی فوتبال اظهار کرد: متاسفانه نوع ارتباط کنونی میان خبرنگاران و ورزشکاران درست نیست و این به تخصصی نبودن مدیریت‌ها در فوتبال برمی‌گردد. برخی مدیران باشگاه‌ها وقتی روی کار می‌آیند و احتمالا‌ آ‌شنایی کامل با فوتبال و مسائلش ندارند اولین موضوع مورد نظرشان، جذب مخاطب آن هم از طریق رسانه‌هاست. بدین ترتیب یا سعی در انتشار روزنامه می‌کنند و یا تلا‌ش دارند تا برخی نشریات را تابع خود کرده ودر اختیار بگیرند، به طوری که احساس می‌کنند اگر در این زمینه وارد عمل نشوند، از این حربه قدرت محروم می‌مانند.
وی افزود: وقتی قرار است تمام ارکان فوتبال رشد کند، ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم تا رسانه‌ها جدای از اینکه باید تخصصی کار کنند، در همان کیفیت سابق بمانند. رسانه‌ها رسالتی برای خود دارند و نباید صرفا به خاطر اینکه مردم ما طبع منفی پذیر دارند، حالا‌ ما گرایشات منفی بگیریم و از این طریق تولید خبر یا مصاحبه کنیم که در نهایت باعث مشکلا‌ت بعدی شود.
نکته مهم دیگر این است که برای مثال پس از شکست سنگین هفته پیش استقلا‌ل و پرسپولیس، انعکاس این خبر در روزنامه‌ها به نحوی بود که در مخاطبان ایجاد تردید می‌کرد که این باخت طبیعی نبوده و کم‌کاری یا خیانت بازیکنان در کار بوده است. از طرفی بازیکنان هم خیانت نکرده‌اند و طبیعتا مورد مواخذه قرار نمی‌گیرند و در واقع روزنامه‌نگار به خاطر روح متعصب گرایانه خودش یا نشریه‌اش به آن تیم مورد علا‌قه، باعث شده تا موارد خلا‌ف واقع را منتشر کند، در حالی که توجه ندارند این القای یک باور خطرناک به جامعه جوان است چرا که آنها تعجب می‌کنند چرا آدم‌های خیانتکار، ‌تنبیه نمی‌شوند؟ چرا مجددا بازی می‌کنند؟ در نهایت اگر این جوان بعدها وارد جامعه شود و به این باور برسد که می‌شود خیانت کرد و تنبیه هم نشد، بسیار خطرناک است و باید بپذیریم که این باور غلط را ما وارد جامعه کردیم که این به دور از رسالت رسانه‌ای است.
جلا‌لی گفت: اینکه ما در این سیر افتادیم، به دلیل شیوه‌های نادرست ارتباط میان بازیکنان، ‌مربیان، باشگاه‌ها و خبرنگاران است. معتقدم این ارتباط باید احترام‌آمیز و فاصله‌دار باشد چرا که هیچ کس در مقام دیگری نیست و به طبع نباید زیاد به هم نزدیک شوند چرا که در غیر این صورت باعث می‌شود تا منافع‌شان به هم گره خورده و وضعیت کنونی شکل بگیرد.
سرمربی استقلا‌ل اهواز همچنین درباره جلوگیری از انتشار مصاحبه‌های خیالی و کذب، تصریح کرد: ‌انتشار بی‌خطر این مصاحبه‌ها به دو عامل برمی‌گردد; یکی کمبود قوانین قوی در این زمینه است، به نحوی که نشریه احساس کند که در صورت ارتکاب، جرائم سنگینی او را تهدید می‌کند. عامل دوم ضعف نظارتی است، به طوری که ما دارای سیستم نظارتی دقیقی باشیم که روزنامه‌نگار کذب‌نویس یا ورزشکاری که صحبت کرده و بعد آن را تکذیب می‌کند، ‌شناسایی شده و مورد مواخذه قرار گیرد.
وی افزود: البته راهی دیگر هم برای این مشکل وجود دارد و اینکه مثل انگلستان یا برخی کشورهای اروپایی، مصاحبه‌ها در مکان و زمان‌های مشخصی انجام پذیرد; این باعث می‌شود تا از انتشار مصاحبه‌های خیالی یا تکذیب برخی صحبت‌ها از سوی بازیکنان جلوگیری شود; ضمن اینکه با این کار مطبوعات باید به نوعی به محتواگرایی و ارتقای سطح کیفی خود فکر کنند.
جلا‌لی همچنین در خصوص وضعیت کاری خبرنگاران ورزشی به ایسنا، گفت: ظاهرا فعالیت خبری در مطبوعات ورزشی به سابقه یا تحصیلا‌ت آکادمیک نیاز ندارد و هر کس می‌تواند با پذیرفتن درآمد ناچیزی که حتی شنیده‌ام برخی از آنها ماهیانه حدود صد هزار تومان دریافت می‌کنند، در مطبوعات ورزشی قلم بزند; به دنبال این برخی خبرنگاران برای تامین معیشت خود وابسته به باشگاه‌ها می‌شوند که اینجا سئوالا‌تی مطرح است; آیا خبرنگاران درآمدی دارند که وابسته نباشند؟ چرا صاحب سندیکا نیستند؟ چرا باید پس از گذشت زمان، خبرنگاری شغل دوم آنها شود؟ اینها سئوالا‌تی است که باید پاسخ داده شود; وگرنه این یعنی باز گذاشتن راه ناسالم برای فعالیت آنها.
بسیاری از خبرنگاران آدم‌های پاکی هستند و مسیر درست را طی می‌کنند اما پس از گذشت زمان متوجه عقب افتادگی معیشتی خود از بسیاری همکاران دیگرشان می‌شوند که این یک معضل بسیار بزرگ و جدی است.
وی افزود: خبرنگاران در اروپا شناخته شده‌اند و مردم تحلیلگران و مقاله‌نویسان برتر را می‌شناسند و به دنبال نوشته‌هایشان هستند، حتی هر کس به‌اندازه کیفیت و تخصصی بودن کارش پول می‌گیرد اما در کشور ما تعداد نویسندگان برجسته ورزشی کم و پنهان هستند. به همین دلیل باشگاه‌ها خیلی راحت می‌توانند برخی خبرنگاران را تحت سیطره خود درآورند.
این کارشناس درباره ادبیات حاکم بر نشریات ورزشی خاطرنشان کرد: ‌متاسفانه در این زمینه هم معیار تخصصی و فیلترهای مشخصی وجود ندارد. مطبوعات ملزم به پیشرفت در بخش‌های ادبیات، محتوا و مقاله‌نویسی نیستند و تعداد جوان‌های صاحب ایده که به دنبال مطالعه برای ارتقای ادبیات کاری خود هستند، کم است. در مجموع فکر می‌کنم نشریات باید روی تخصصی شدن خود و فاصله گرفتن از ادبیات لمپنیزم حاکم کار کنند و قانون هم در صورت کم کاری‌شان وارد عمل شود. اما اکنون کل این پروسه، ‌برنامه‌ای جهت پیشرفت ندارد و می‌بینیم منفی‌گرا‌ترین نشریات، پرفروش‌ترینند و جامعه به آنها گرایش دارد.
جلا‌لی در پایان در مورد حاشیه‌نویسی و انعکاس رفتار غیر ورزشی برخی اهالی فوتبال نیز تصریح کرد: معتقدم خبرنگاران باید رفتارهای غیر ورزشی و زشت اهالی فوتبال را در صورت مشاهده، ‌بنویسند و به مردم انعکاس دهند.
حتی آنها می‌توانند مسایل غنی را هم با استدلا‌ل‌های قوی بیان کنند. مربیان و بازیکنان باید بدانند که دیگر یک انسان عادی نیستند و به خاطر معروفیت، برخی مردم کاملا‌ آنها را زیر نظر می‌گیرند و حتی شنیدن برخی اعمال شخصی‌شان مورد توجه است; از این رو آ‌نها باید کاملا‌ مراقب رفتارهایشان باشند چرا که این سرک کشیدن در مسائل خصوصی نیست. ضمن اینکه اگر در برخورد با ورزشکار خاطی کوتاهی شود و سعی کنیم تمام مسائل را دوستانه حل کنیم، آن وقت این مسئله تبدیل به یک معضل فرهنگی و القای الگوی بد به جامعه و در نهایت زمینه‌سازی برای حاشیه‌نویسان است.

منبع : سایر منابع