آشنائی با پوئم سمفونیک

پوئم سمفونیک (Poeme Symphonique) آهنگی است که برای ارکستر سمفونیک و معمولاً در یک موومان ساخته می شود و در آن آهنگساز از ایده ای ماورای موسیقی و معمولاً شاعرانه الهام می گیرد.
پوئم سمفونیک نوعی از «موسیقی های برنامه ای*» است که در نیمه دوم قرن نوزدهم به تکامل رسید. این موسیقی موضوعی را بیان می کند که قصد روایت آن را دارد و در حالیکه فرم موسیقایی ویژه ای را در نظر ندارد، برای رسیدن به انسجام دراماتیک قوی تر، می تواند در مسیر طرح هایی مانند سونات، تم واریاسیون یا لایت موتیف قرار گیرد و به این ترتیب با استفاده از بسط و گسترش ارکستر و امکانات دیگر آن، ارزش سمفونیک پیدا کند.
پوئم سمفونیک در اواسط قرن نوزدهم به وسیله "فرانتس لیست" به شکل واقعی خود درآمد ولی در بعضی از سمفونی های "هایدن" مانند صبح، ظهر، عصر که در حدود سال ۱۷۶۱ و سمفونی "پاستورال بتهوون" که در حدود سال ۱۸۰۸ و اورتور هبریدها اثر "مندلسون" که در حدود ۱۸۳۰ تصنیف شده اند قطعاتی از این نوع می توان یافت. هکتور برلیوز یکی از آهنگسازان برجسته است که با «سمفونی های برنامه ای» خود "سمفونی فانتاستیک" ( ۱۸۳۰ ) "هارولد در ایتالیا" ( ۱۸۳۶ ) و رومئو ژولیت ( ۱۸۳۹ ) قدم بزرگی در این راه برداشته است این سمفونی های برلیوز سازبندی مخصوص به خود با حالت دراماتیک دارد. "فرانتس لیست" ( ۱۸۸۶-۱۸۱۱ ) نخستین آهنگسازی است که عنوان «پوئم سمفونیک» را به کار برد و اصول و قواعد، این نوع موسیقی را پایه ریزی کرد و تعداد سیزده اثر با این فورم از خود به یادگار گذاشت که دوازده تای آن را بین سال های ۱۸۴۹ تا ۱۸۵۸ و سیزدهمی را در سال ۱۸۸۲ تصنیف کرد . از این سیزده قطعه "پرلودها" از همه معروف تر و برجسته تر می باشند بعد از او "ریشارد واگنر" ( ۱۹۴۹ – ۱۸۶۴ ) در این راه به فعالیت پرداخت و آن را به اوج خود رسانید.
آهنگسازان فرانسوی در نیمه قرن نوزدهم تا اوائل قرن بیستم در این زمینه آثاری تصنیف کرده اند که از آن جمله "رقص اموات" ( ۱۸۷۴ ) اثر "سن سان" ، "شکارچی نفرین شده" ( ۱۸۸۲ ) اثر "سزار فرانک" ، "شاگرد جادوگر" ( ۱۸۹۷ ) اثر "پل دوکا" ، "دریا" اثر "کلود دبوسی"(۱۹۰۵) از همین نوع به شمار می روند . از میان آهنگسازان روسی "شبی برفراز کوه سنگی" ( ۱۸۶۷ ) اثر "موسورگسکی"، "در بیابان های آسیای مرکزی" ( ۱۸۸۰) اثر "بورودین"، "شهرزاد" ( ۱۸۸۸) اثر "کرساکف" ، "مانفرد" ( ۱۸۸۵) اثر چایکوفسکی ، منظومه جذبه ( ۱۹۰۷) و "پرومته" ( ۱۹۱۰) اثر "اسکریابین" و همچنین "میهن من" ( ۷۹-۱۸۷۴) اثر اسمتانا موسیقی دان چک و فنلاندیا (۱۹۰۰) و تاپیولا (۱۹۲۶) اثر سیبلیوس آهنگساز فنلاندی و در میان آثار قرن بیستم "شب دگرگون" (۱۸۹۹) و "پلئاس و ملیزاند" (۱۹۰۳) اثر «آرنولد شونبرگ» آهنگساز اتریشی نیز از این نوع موسیقی هستند. * سمفونی های برنامه ای یا program music به موسیقی هایی اطلاق می شود که بر اساس داستان، شعر و یا قصه ای ساخته و همراه با شعر و داستان اجرا شود. این سمفونی های برنامه ای می توانند در قالب های مختلفی چون اپرا و باله اجرا شوند.

منبع : خانه موسیقی