ییلاق و قشلاق و مسیرهای کوچ

ایل خزل : ییلاق این ایل بخش شیروان چرداول، دهستان‌های آسمان آباد و كازران می‌باشد. كوچ آنان از آبان ماه شروع می‌شود. جهت قشلاق دامنه وه ماشت و تونل به بخش چوار و محل‌‌های گدار خوش، معدن نمك، دشت كگ، هلاله و نی خضر امتداد می‌یابد. ایل خزل در اواسط فروردین ماه از همان مسیر به محل‌‌های ییلاقی مراجعت می‌كنند.
ایل كلهر : ییلاق ایل كلهر بخش ایوان است. گروهی از ایل كلهر بخش ایوان در اواسط آبان ماه به بخش سومار استان كرمانشاه و عده‌ای نیز همزمان با بقیه به مناطق قشلاقی كره‌پو و بان‌میل در استان ایلام كوچ می‌كنند و در اواسط فروردین‌ ماه از همان مسیر قبلی به منطقه ییلاقی خویش باز می‌‌گردند.
عشایر چوار : آن عده از عشایر چوار كه كوچرو هستند به منظور قشلاق در آبان‌ماه از منطقه خود حركت می‌كنند تا به مراتع كره‌پو، یان‌میل و بولی برسند و از مراتع آن جهت دامداری استفاده نمایند.
عشایر حومه ایلام : عشایر دهستان بانقلان از اوایل و اواسط آبان‌ماه از طریق كوه لمه راه و تنگ گرداب (هفت چشمه) به چم آب، تخت خان، سرنی، دامنه كولك، (كوه مرزی ایران و عراق) و دامنه كوه خلیفه و اطراف شور شیرین و انجیرك به مقصد قشلاق كوچ می‌كنند و فروردین ‌ماه از همان مسیر به منطقه اصلی باز می‌گردند.
ایل مشیخاص : این ایل نیز از مسیر كوه شاه نخجیر به محل دشت‌ دهل بان (بین صالح‌آباد و گلان) و از طریق بان شیر - درك بان - پاهر و ارتفاعات كولگ به مقصد قشلاق كوچ می‌كنند و از همین مسیر نیز به منطقه اصلی و ییلاقی خود (دهستان مشیخاص) مراجعت می‌كنند.
ایل ملكشاهی : ییلاق این ایل اركواز، دهستان‌های كچی و چمز می‌باشد. این ایل به منظور قشلاق در اواسط آبان‌ ماه از طریق كوه پشمین حركت می‌كنند و به محل‌های گاوی (بان شیطان یا دشت شیطان)، دشت محسن آب و آب زیادی كوچ كرده و اواسط فروردین ماه از همان مسیر شروع به برگشت می‌كنند.
ایل شوهان : محل اصلی این ایل دهستان شوهان است. این ایل در نواحی میدان زیتون، چالاب و چنگوله (دشت زیر بند) تا مرز عراق رمه‌گردانی می‌كند و در بازگشت در ارتفاعات كبیر كوه مستقر می‌شود.
عشایر حومه دهلران : این ایل به منظور قشلاق در زمستان به دشت‌های برتش، فرخ‌آباد، كنار رودخانه میمه، كلات، سیداكبر، اعراب كعب، بیات موسیان و كنار رودخانه دو ویرج كوچ كرده و در برگشت بر روی ارتفاعات دینار كوه استقرار می‌یابند.
عشایر آبدانان : گروهی از این ایل برای قشلاق به ارتفاعات دیناركوه، سركوه و عده‌ای دیگر به كلات جهانگیر كوچ می‌كنند. تعداد دیگری از آنها به منظور قشلاق به طرف منطقه برتش و فرخ‌آباد حركت می‌كنند.
عشایر زرین‌آباد : این عشایر از مسیر كوه‌های دنه و اناران به محل‌‌های زیر بند، فسیل، قافله جا، زعفرانی. نصیریان تا ناحیه‌ كلات كوچ می‌كنند و مجدداً از همین مسیر به ییلاق مراجعت می‌نماید.
ایل علیشیروان : محل اصلی این ایل دهستان علیشیروان از بخش بدره می‌باشد. عشایر مزبور به مقصد قشلاق از طریق رودخانه جابر و دامنه كوه‌‌های مله‌روته و چمن گل و گروهی از آن‌ها نیز از طریق كبیر كوه به سراب نقل و یا سیاه گل آبدانان كوچ می‌كنند و در بازگشت از همین مسیر، در دامنه‌ها و ارتفاعات كوه سیوان، باریك آب، خرك آب، چمن گل و مله روته به رمه‌گردانی می‌پردازند.
ایل دوستان : محل اصلی این ایل دهستان دوستان از بخش بدره می‌باشد. گروهی از عشایر این ایل در اوایل و اواسط آبان ماه به مقصد قشلاق به محل معروف به كوه سیاه پیر و كنار رودخانه سیمره معروف به رهاوند و زیر تنگ برنجان كوچ كرده و در برگشت بر روی ارتفاعات كویر كوه برای مدت یك تا دو ماه مستقر می‌شوند و در اطراف دهستان خود از چادر (كولا) استفاده می‌كنند.
ایل هندمینی : محل اصلی این ایل دهستان هندمینی از بخش بررمه می‌باشد. محل قشلاق ایل مزبور نیز دامنه كوه «له‌لار» در كنار رودخانه سیندر و كوه سیاه پیر در اطراف ناحیه هزارانی است. كوچندگان این ایل در مراجعت از روی ارتفاعات كویر كوه عبور كرده و در محل اصلی ییلاقی اتراق می‌كنند.
ایلات زنگنه و زوله : این ایلات از مهر ماه به مقصد قشلاق از طرف كرمانشاه و شاه‌آباد به طرف ایلام حركت می‌كنند و پس از عبور از كوه قلاجه، گروهی از طریق چرداول به شیروان، بدره، آبدانان، دیناركوه، دشت فرخ‌آباد و برتش دهلران و گروهی دیگر مثل ایلات گرگی، چوبین و جمیز از اطراف همدان،‌ تنگاول، صحنه، كرمانشاه، شاه‌آباد و از طریق كوه قلاجه و تونل راه ایلام - شاه‌آباد، ایلام - صالح‌آباد - مهران در دشت محسن آب اسكان می‌یابند. این عده از اوایل فروردین‌ماه به مناطق ییلاقی خویش در استان‌های مجاور باز می‌گردند. از ایلات معروف دیگر،‌ ایل بیرانوند لرستان است كه برای قشلاق به استان ایلام وارد می‌شود. گروهی از آنها از طریق خرم‌آباد به طرف ماژین دره شهر و كلات كوچ نموده و در این نقاط ساكن می‌شوند و یك گروه نیز به اطراف دشت عباس تا حدود مرز ایران و عراق پیش رفته و از مراتع آن نواحی جهت تعلیف دامهای خود استفاده می‌‌‌نماید.