۲۷ اردیبهشت ـ ۱۷ می ـ سالگشت درگذشت نوح سامانی که پای غزنویان را به حکومت باز کرد

۱۷ مه سال ۹۵۴ میلادی را روزی ذكر كرده اند كه نوح سامانی پس از ۱۲ سال حكومت درگذشت. «تاریخ عمومی» نوح را با این كه بمانند سلاطین قبلی دودمان سامانی به تقویت زبان فارسی و احیاء هرچه بیشتر فرهنگ ایرانی كمك كرده بود، به نیكی یاد نمی كند، زیرا كه برضد پدرش «نصر» كودتا كرده و او را به زندان افكنده بود. مورخان روس نوشته اند كه نصر به اشاره پسرش نوح در زندان به قتل رسیده بود و مرگ او، آن طور كه نوشته اند، طبیعی نبود.
ناسیونالیستهای ایرانی نیز از نوح سامانی به عنوان دولتمردی یاد كرده اند كه باعث شده بود پای غزنویان كه از تبار غیر ایرانی بودند به حكومت باز شود. نوح از میان تبار غزنویان برای خود افسر گارد و فرمانده نظامی انتخاب كرده بود و باعث عدم رضایت برخی از ایرانیان شده بود كه او را متهم به برتری دادن خارجی بر ایرانی كرده بودند و یكی از این ایرانیان ناراضی، ابو منصور محمد بود كه برضد نوح دست به قیام مسلحانه زده بود.
پس از مرگ نوح، پسرش عبدالملك برجای او نشست كه نتوانست غزنویان را از اطراف خود دور سازد و مجبور شد كه الپتكین یكی از سران آنان را به امیری هرات (یكی از شهرهای بزرگ خراسان وقت) منصوب كند كه بانی سلسله غزنویان بشمار می آید.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز