تجارت قاره آمریکا بر سر دوراهی‌

با این وجود، پیش‌بینی می‌شود توافقنامه تجارت آزاد كشورهای قاره آمریكا موسوم به آلكا كه از سوی ایالات متحده آمریكا پیشنهاد شده است، در تاریخ تعیین شده امضا نشود.دلیل این امر، آن است كه تا به حال اغلب دولتمردان آمریكای لاتین، علاقه‌ای نسبت به پذیرش طرح آلكا از خود نشان نداده‌اند.مشكلات واشنگتن در این زمینه از اوایل سال 2004 میلادی در اجلاس <مونته ری> مكزیك نمایان شد، زیرا آمریكا در آن نشست، نتوانست میان دولتمردان آمریكای لاتین برای پذیرش آلكا هماهنگی ایجاد كرده و رضایت آنان را جلب كند.این وضعیت موجب شد تا سران كشورهای قاره آمریكا در آن نشست، ژانویه سال بعد یعنی ماه آینده میلادی را به عنوان تاریخ نهایی امضای پیمان آلكا تعیین كنند.این در حالی است كه بسیاری از سیاستمداران و كارشناسان مسائل منطقه آمریكای لاتین، آلكا را به معنای <طرح استعمار نو> تلقی كرده و به تاخیر افتادن امضای آن را نشانه ضعف واشنگتن در تحقق طرح خود، دست كم به شكل اولیه آن ارزیابی می‌كنند.در برابر چنین روندی، كشورهای آمریكای لاتین دست به یك حركت قاره‌ای زده و نسبت به طرح ونزوئلا برای تجارت منطقه با عنوان آلبا از خود استقبال نشان داده‌اند. در این حركت جدید نه تنها احزاب سیاسی، گروه‌های اجتماعی، سرخپوستان، دانشگاهیان و دیگر اقشار جامعه، بلكه برخی دولت‌های آمریكایی نیز شركت دارند. آلبا كه طرح پیشنهادی جمهوری بولیواری ونزوئلا به جای طرح آلكا است، بیشتر كشورهای آمریكای لاتین و كارائیب (آلبا) را در برمی‌گیرد و بر همبستگی انسانی منطقه تاكید دارد. اصول این طرح بر پایه ایجاد مكانیسمی است كه برتری‌های مشاركت بین ملت‌ها را بیان كرده و اجازه می‌دهد ناموزونی موجود میان كشورهای قاره تعدیل شود.آلبا همچنین به دنبال جلب رضایت و مشاركت كشورهای آمریكایی برای دستیابی به یك توافقنامه همبستگی و اتحاد، رسیدن به رشد بالای اقتصادی ملی و منطقه‌ای، رفع فقر و نابرابری‌های اجتماعی، افزایش كیفیت زندگی ملت‌های منطقه و در نهایت، تامین منافع ملت آمریكای لاتین است. در این طرح، معاملات منطقه‌ای آمریكای لاتین بر دیگر تبادلات تقدم دارد.ونزوئلا گرچه همواره در مذاكرات مربوط به پیمان تجارت قاره‌ای شركت كرده، اما با طرح موردنظر واشنگتن مخالفت ورزیده است، زیرا اعتقاد دارد آزادسازی كامل و مطلق تجارت و سرمایه‌گذاری در قاره، بدون در نظرگرفتن ناموزونی و نابرابری‌های موجود میان این كشورها كه هدف اصلی طرح آلكا است، به معنای تشدید نابرابری‌ها در منطقه و سلطه بیشتر ایالات متحده بر سرنوشت آن است.هوگو چاوز رییس جمهوری ونزوئلا به همین دلیل، مخالفت شدید خود را با فلسفه آلكا كه حق حاكمیت دولت‌ها را در تعیین سیاست‌ها و استراتژی توسعه ملی نفی می‌كند، پنهان نمی‌سازد.در حالی كه نمایندگان واشنگتن در دیدارهای سوداگرانه خویش، پیشنهاد عدم ایجاد تمایز در بازار محصولات كشاورزی منطقه را می‌دهند، آلبا از تولیدات كشاورزی آمریكای لاتین و منطقه كارائیب به عنوان شیوه زندگی ملت‌های آن دفاع می‌كند.آلبا به دنبال آن است كه اجازه ندهد تعرفه‌های رسمی محصولات كشاورزی منطقه پایین بیاید، مگر اینكه قبلا مسائل مربوط به یارانه و كمك‌های داخلی در هر یك از كشورهای عضو حل شده باشد.به عقیده مدافعان طرح آلبا، این امر به معنای ارائه یك فرمول دفاعی در برابر رقابت غیرواقعی جدا نشدنی از طرح آلكا است كه در جهت از دست رفتن اختیارات آمریكای لاتین در زمینه مواد غذایی حركت می‌كند.هواداران طرح آلبا همچنین معتقدند حقوق اقتصادی، اجتماعی و مدنی جوامع حقوقی بهم پیوسته، غیرقابل تقسیم و غیرقابل از دست دادن هستند و طرح آنان بر این نكته تاكید دارد كه منافع تجاری یا سرمایه‌گذاران نباید بتوانند بر حقوق بشر و حق حاكمیت دولت‌ها برتری داشته باشند.بر پایه همین ایده‌ها است كه كاراكاس برای تقویت طرح آلبا، از چندی پیش، پیشنهاد بررسی جایگزین‌هایی را برای جهت دادن دوباره به روند گفت‌وگوهای آلكا مطرح كرده است. در میان پیشنهادهای ونزوئلا، لزوم قبول توافق مخصوص و مشخص برای كشورهای درحال رشد در زمینه تامین بودجه، حذف مشخصه سری بودن گفت‌وگوها و محرمانه ماندن مدارك و نیز، ارتقای مشاركت سازمان‌های اجتماعی و مدیران در مباحث مربوط به پیمان به چشم می‌خورد.تحقق ایده پیوند آمریكای لاتین از طریق پیشنهادهایی دیگر همچون پترو آمریكا، برای پیوند دادن انرژی آمریكای لاتین بر اساس همبستگی و اشتراك منافع و نیز، <تله سور> با هدف شكستن برتری قدرت زنجیره بزرگ جهانی تلویزیون كه واقعیات كشورهای آمریكای لاتین را به گونه‌ای دیگر منعكس می‌كنند، نیز دنبال می‌شود.تشكیل یك صندوق بین‌المللی انسان دوستانه به عنوان منبع مالی جهانی بین كشورهای درحال توسعه در حاشیه همكاری‌های جنوب - جنوب با هدف تشویق و تقویت رشد اقتصادی و اجتماعی كشورهایی كه بیشتر از اثرات جهانی سازی لطمه می‌بینند، از دیگر طرح‌های آمریكای لاتین در این زمینه است.از همین رو، اتفاقی نیست كه در كاراكاس، اكنون كنگره بولیواریایی مردمی در حال برگزاری است تا امكان هماهنگی بیشتر سازمان‌های اجتماعی و احزاب سیاسی آمریكای لاتین و كارائیب را در جهت تحقق آلبا و نشانه‌ای از زوال اندیشه آلكا به نمایش بگذارد.

منبع : خبرگزاری ایلنا