استگوسراس، به معنای شاخ سقفی

استگوسراس، گیاهخوار کوچکی بود که سری بزرگ و جمجمه ای ضخیم داشت. احتمالا این دایناسور، به هنگام رقابت و ستیز، با سر به دیگر هم نوعانش شاخ می زده است.
● آناتومی:
استگوسراس، دایناسوری دوپا و دارای سر گنبدی شکل بود. سر بزرگ این جانور، جمجمه ای ضخیم، مغزی نسبتا بزرگ و چشمانی بزرگ داشت. ضخامت جمجمه اش حدود ۴-۳اینچ(۸سانتیمتر)بود. ضخامت جمجمه نرها از ماده ها بیشتر بود و استگوسراسهای مسن تر نسبت به استگوسراسهای جوانتر، جمجمه ضخیمتری داشتند. در امتداد قسمت پشتی جمجمه استگوسراس، برآمدگیهای شاخ مانندی وجود داشت. قسمت جلویی بدن این دایناسور کوتاه بود و دمی سفت و محکم داشت.
طول استگوسراس به ۷فوت(۱/۲متر) و بلندی آن به۴فوت(۲/۱متر) می رسید. وزن این گیاهخوارحدود ۱۷۰پوند(۷۸کیلوگرم) بود.
● رفتار استگوسراس:
استگوسراس، در سواحل و مناطق مرتفع، به صورت گله ای و در گروههای کوچک زندگی می کرد. احتمالا دویدن، نخستین وسیله دفاعی این دایناسور بوده است.
مدتها تصور می شود که جمجمه ضخیم و گنبدی استگوسراس (و پاکیسفالوزارهای دیگر) برای دور کردن رقیب به هنگام جفت گیری و غلبه بر حریف،جلب نظر کردن جنس مخالف و به عنوان آخرین وسیله دفاعی در مقابل درندگان به کار می رفته است. دیرینه شناسی به نام مارک گودوین از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی، بیان کرد که در بسیاری از جمجمه های پاکیسفالوزارها(که شامل پاکیسفالوزاروس هم می باشد)هیچ شاهدی از زخمهای التیام یافته وجود ندارد. همچنین در تحلیلهای دقیق مشخص شد که استخوان ضخیم جمجمه سخت و سفت نیست بلکه هنگامیکه تحت فشار بیش از اندازه می باشد، متخلخل و شکننده است. گودوین می گوید این افسانه دیگر پایان یافته است... مطمئنا آنها در نبرد با سر به هم ضربه نمی زده اند. آنها یکدیگر را می کشته اند و جفت گیری آنها سخت بوده است.
● تغذیه:
استگوسراس گیاهخوار بود(مصرف کننده اولیه). این دایناسور دندانهایی کوچک و خمیده با لبه های مضرسی، مغزی نسبتا بزرگ و چشمانی درشت داشت.
● زمان زیست:
استگوسراس در دوره کرتاسه پسین تا انتهای دوران مزوزوییک، عصر دایناسورها،حدود ۶۵-۷۶ میلیون سال قبل می زیست. دایناسورهای هم عصر استگوسراس عبارت بودند از آلبرتوزاروس و مایازارا، تیرانوزاروس رکس، آنکیلوزاروس(گیاهخوار زره دار)پارازارولوفوس، کوریتوزاروس(دایناسور تاجدار) و دریپتوزاروس(دایناسوری گوشتخوار).
● اجداد استگوسراس:
احتمالا، استگوسراس، که نوعی پاکی سفالوزار بود، از هیپسیلوفودون که گیاهخواری کوچک، چابک و دوپا بود، تکامل یافته است.
● تحرک:
استگوسراس روی دوپا راه می رفت و دایناسور نسبتا تندرویی بود. احتمالا این دایناسور برای خوردن گیاهان، روی چهارپا راه می رفته است.
● کشف فسیلها:
نخستین بار استگوسراس در سال۱۸۸۹، توسط دیرینه شناس کانادایی لارنس لامبه، کشف و در سال ۱۹۰۲ نامگذاری شد. تعداد زیادی از فسیلهای استگوسراس و پاکیسفالوزاریدهای دیگر در آلبرتای کانادا و مونتانای ایالات متحده کشف شده است. گونه نوعی استگوسراس والیدم است.
● طبقه بندی:
استگوسراس، نوعی دایناسور اورنیتیچین و از راسته دایناسورهای گیاهخوار پرنده مانند بود.این دایناسور عضو گروه مارجینوسفالیا و گروه پاکیسفالوزاریا، گیاهخواران دارای جمجمه ضخیم، دوپا و گله ای بود(که شامل پاکیسفالوزاروس و غیره می باشد).

منبع : پایگاه داده های علوم زمین کشور