عید نوروز؛ چی بخوریم ،چی نخوریم ؟

عید نوروز، از همان شبی كه سال تحویل می‌شود تا روز آخر تعطیلات كه سیزده به در باشد، موسم خوردن و نوشیدن و انباشتن است.
سیستم گوارش بسیاری از ما سخت‌ترین دوران كاری خود را پشت سر می‌گذارند. مصرف بیش از حد آجیل و شیرینی‌جات علی‌رغم وجود مواد مغذی، می‌تواند عوارض و پیامدهایی به خصوص در كودكان به دنبال داشته باشد. به اعتقاد كارشناسان و متخصصان تغذیه از نظر اصول تغذیه، مصرف هر نوع ماده غذایی ‌باید با رعایت اصل تعادل همراه باشد در غیر این صورت هر ماده غذایی و مغذی می‌تواند به جای اثرات مفیدش برای انسان همراه با مضراتی باشد. بنابراین توصیه می‌شود در ایام نوروز افراد از مصرف بیش از حد آجیل و شیرینی پرهیز كنند. نتایج مطالعات اخیر نشان می‌دهد كه مصرف آجیل اثرات مثبتی بر سلامت بدن دارد به نحوی كه چربی موجود در انواع آجیل باعث كاهش اختلالات قلبی - عروقی می‌شود. ولی باید توجه داشت كه مصرف بی‌رویه آجیل می‌تواند موجب بروز مشكلات جدی شود.
معمولا در تهیه انواع آجیل‌ها از مقادیر زیادی نمك استفاده می‌شود، بنابراین مصرف زیاد آجیل به ویژه در صورتی كه میزان نمك آن بیش از حد متعارف باشد ممكن است عوارضی را به خصوص در بیماران قلبی – عروقی یا افراد دارای فشار خون باعث شود. از طرفی برخی از تركیبات موجود در آجیل مانند بادام‌زمینی در بعضی افراد آلرژن است و با مصرف این دسته مواد دچار عكس‌العمل‌های آلرژیك می‌شوند لذا توصیه می‌شود افراد تا حد امكان از مصرف مواد آلرژی‌زا بپرهیزند.
● شیرینی یا آجیل، كدامیك زیانبارترند؟
زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌جات عوارض بیشتری را در مقایسه با مصرف بی‌رویه آجیل به همراه خواهد داشت. باید توجه داشت كه مصرف شكر در دنیا سه برابر میزان مورد نیاز آن است به عبارتی باید مصرف شكر را به یك سوم كنونی تقلیل داد كه قطعا كاهش مصرف شیرینی از راهكارهای موثر در این راستا خواهد بود. متخصصان معتقدند: شیرینی‌‌ها به لحاظ دارا بودن انرژی زیاد به‌ویژه موادی نظیر خامه‌ها كه حاوی انرژی متراكمی هستند در چاقی و افزایش وزن افراد نسبت به آجیل از اهمیت بیشتری برخوردارند. با توجه به استفاده از روغن‌های جامد در تهیه این شیرینی‌ها خوردن بیش از حد آنها لطمات جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت. مصرف بی‌رویه شیرینی در اطفال با توجه به كاهش اشتها و سیری كاذبی كه به همراه دارد موجب كمبود سایر مواد مغذی مورد نیاز جهت رشد این گروه می‌شود؛ همچنین استفاده از برخی تركیبات نظیر رنگ‌ها، كاكائو و سایر موارد در تهیه و تزئین شیرینی‌ها بر عوارض آن می‌افزاید. بنابراین توصیه می‌شود از شیرینی‌های بندانگشتی استفاده شود!
● مایه‌حیات را فراموش نكنید
تغییر دیگری كه در ایام تعطیلات نوروز به طور معمول در تغذیه افراد رخ می‌دهد كاهش چشمگیر مصرف آب است. در حقیقت به علت دید و بازدید و گذراندن زمان طولانی در خارج از خانه مصرف آب در افراد كاهش می‌یابد. این امر می‌تواند مشكلاتی را برای سلامتی انسان ایجاد كند كه بارزترین آنها، بروز یبوست است. آب یكی از مهم‌ترین و مفیدترین موادی است كه از بروز یبوست پیشگیری می‌كند و با كاهش مصرف آن، این عارضه به‌خصوص در كسانی كه مستعد ابتلا به آن هستند ناراحتی ایجاد می‌كند. مصرف آب همچنین برای تعدیل واكنش‌های داخلی بدن و حفظ شادابی و سلامتی پوست نیز ضروری است. پس توصیه می‌شود برای نوشیدن آب خود برنامه‌ریزی منظم داشته باشیم و این ماده حیاتبخش را در ایام نوروز فراموش نكنیم.
از ویژگی‌های آجیل سالم، ندادن بوی نا و ماندگی و پس ندادن رنگ روی دست‌هاست. آجیل‌ها نسبت به شیرینی‌ها خواص بهتری دارند و نوع چربی و روغن آنها بهتر است اما همین آجیل‌ها هم پركالری هستند و هر گرم آنها ۵ كالری تولید می‌كنند و می‌تواند چاق‌كننده باشد. آجیل‌هایی سالم هستند كه بوی نا ندهند و مانده نباشند و رنگ آنها روی دست بر جای نماند.
استفاده از میوه و سبزیجات در حد كفایت، نوشیدن آب كافی، تحرك، استفاده از میوه‌هایی نظیر كیوی، گلابی و آلو در رفع عارضه یبوست سودمند است.
به گفته متخصصان تغذیه، چاقی، ما‌در همه بیماری‌هاست و نتیجه حفظ‌نكردن اعتدال می‌باشد و همچنین شیرینی، دارای چربی‌های اشباع شده بسیاری است و باعث افزایش چربی و كلسترول خون و ایجاد تصلب شرایین می‌شود.
و اما نخستین اقدامات در برخورد با مسمومیت‌ها نوشیدن مقدار زیادی آب برای دفع سموم از بدن و تحریك فرد به تهوع مصنوعی است اما در عین حال پیشگیری از مسمومیت‌ها بهتر از موارد ذكر شده است. وی در پایان توصیه كرد كه در ایام نوروز ضمن استفاده از شیرینی‌ها با حجم كوچك‌تر نظیر، نخودچی و نان‌برنجی از مصرف میوه‌ها و چهار وعده چای در این ایام غافل نمانیم.
● راهنمای بهره‌كشی از دندان‌ها برای شب عید
دندان‌ها نیز به عنوان حلقه‌ای از این زنجیر، بار مهم و سرنوشت‌سازی را بر عهده دارند؛ چه اینكه بروز مشكل در هر یك از دندان‌ها، نه تنها می‌تواند شما را از خوردن و جویدن باز دارد كه قابلیت آن را نیز دارد كه تمام ایام نوروز را بر شما حرام كند.
● نكات زیر توصیه‌هایی است كه شما باید در رابطه با بهداشت دهان و دندان، در ایام نوروز رعایت كنید:
▪ قبل از تعطیلات سلامت دندان‌ها را ارزیابی كنید
همچنان كه پیش از رفتن به سفر، اتومبیل خود را برای معاینه فنی به تعمیرگاه می‌برید، پیش از آغاز تعطیلات به نزد دندان پزشك خود بروید و سلامت دندان‌هایتان را بررسی كنید. این توصیه را مخصوصا افرادی كه دارای بهداشت دهان ضعیف و دندان‌های خراب هستند باید جدی بگیرند. دندان‌هایی كه پوسیدگی آنها به عصب رسیده است (نیاز به درمان ریشه دارند) ممكن است در تعطیلات نوروز شما را غافلگیر كنند تا مجبور شوید برای ساكت كردن درد دندان، در به در، در پی یافتن دندان پزشك شوید.
▪ از جویدن حجم‌های سخت پرهیز كنید
شكستن پسته و فندق به طمع خوردن مغز آن، فعل رایجی است كه بسیاری افراد حین خوردن آجیل عید، انجام می‌دهند. این اتفاق ممكن است در بسیاری از موارد به لذت جویدن مغز یك پسته سر بسته یا فندق منجر شود اما فراموش نكنید كه ممكن است صدای شكستنی كه حین فشردن پسته در میان دندان‌ها به گوش می‌رسد، از دندان خود شما باشد! این احتمال وقتی تقویت می‌شود كه دندان شما دارای پوسیدگی یا یك پر‌كردگی وسیع باشد یا در گذشته درمان ریشه (عصب‌كشی) شده باشد.
▪ مسواك را فراموش نكنید
تنبلی و فراموشكاری جزء لاینفك تعطیلات است. حتی خود دندان پزشكان نیز ممكن است مسواك‌زدن در ایام عید را در میان خستگی دید و بازدیدها و سفر فراموش كنند و خوابیدن روی كاناپه را به از جا برخاستن و زدن مسواك ترجیح دهند! اینگونه غفلت‌ها، مخصوصا اگر به دفعات تكرار شوند، ریسك پوسیدگی دندان‌های شما را افزایش می‌دهند و سلامت آنها را به خطر می‌اندازند. افراد سالخورده‌ای كه از دندان مصنوعی استفاده می‌كنند باید شست‌وشوی دهان و دندان‌ها را پس از خوردن غذا و خارج كردن و در آب گذاشتن دندان‌ها در هنگام خواب را از یاد نبرند.
▪ ترش و شیرین نخورید
باقی ماندن مواد قندی در میان دندان‌ها، به باكتری‌هایی كه به طور طبیعی در دهان شما می‌زیند، این فرصت را می‌دهد تا آنها را به قصد كسب انرژی تخمیر كنند. حاصل این عملیات تولید اسید و كاهش PH دهان است كه می‌تواند منجر به زدوده شدن مواد معدنی دندان‌ها شود. این رویداد مقدمه تخریب و پوسیدگی دندان‌هاست.

آزاده یكتایی

منبع : روزنامه تهران امروز