۹دسامبر سال ۱۸۵۶ ـ روزی که انگلیسی ها بوشهر ما را پس از گلوله باران، تصرف کردند

نهم دسامبر سال ۱۸۵۶ نیروهای تفنگدار انگلیسی پای به بندر بوشهر گذاردند. ورود آنان به بوشهر پس از گلوله باران شدن این بندر قدیمی ایران توسط ناوگان اعزامی انگلستان صورت گرفته بود. بوشهر روزها گلوله باران می شد. با وجود پیاده شدن تفنگداران انگلیسی در ساحل بوشهر، مقاومت مردم معمولی در کوچه ها و خانه ها ادامه داشت. دولت انگلستان اول نوامبر (۳۹ روز پیش از آن) به دولت ایران اعلان جنگ داده بود. این اعلان جنگ درپی بی اعتنایی تهران به اخطارهای انگلستان که نیروهای نظامی خود را از هرات و غرب افغانستان خارج سازد صادر شده بود. مقامات تهران به سفارت انگلستان در تهران اشاره کرده بودند که نباید انتظار داشت که اصلی ترین منطقه وطن را ترک گویند. دولت انگلستان جرات لشکرکشی به هرات از راه زمین و جنگ با ایران در آن منطقه را نداشت. جنگ انگلستان با ایران بر سر هرات تا چهارم آوریل سال ۱۹۵۷ (به مدت ۱۷ ماه) ادامه داشت و طبق قرارداد پاریس به پایان رسید. این قرارداد دست ایران را برای لشکرکشی به منطقه هرات (اگر از این ناحیت احساس خطر کند) بازگذارده است.
فرمانده ناوگان اعزامی انگلستان به بوشهر، با توجه به مقاومت مردم محل و اطلاع از سنگربندی آنان در تنگستان و مناطق کوهستانی، از لندن تقاضای اعزام نیروی زمینی کرد که ژنرال «جیمز اوت رام James Outram» مستقر درهند با چند واحد سوار و پیاده به بوشهر اعزام شد. واحدهای ژنرال اوت رام در خوشاب و گردنه های فارس از مردم محلی با این که دولت مرکزی نیروی کمکی نفرستاده بود آسیب فراوان دیدند و به بوشهر بازگشتند. ژنرال اوت رام که در عین حال یک امیرزاده انگلیسی بود تصمیم گرفت که به جای فارس، نیروهای خود را به خارک و خرمشهر بفرستد و از کوههای ایران دوری گزیند. نیروهای او به فرماندهی سرتیپ هیولاک خرمشهر و اهواز را که کوه و کمر نداشتند تصرف کردند و دولت تهران مجبور به سازش شد. درهمان زمان هندی ها در وطن خود برضد انگلیسی ها دست به شورش مسلحانه زده بودند و دولت انگلستان برای سرکوب کردن شورش، به نیروهای اعزامی به ایران نیاز داشت ولی بی اطلاعی تهران از آن شورش و یا دست کم گرفتن آن بود که با سازش موافقت کرد. با این سازش، ایرانیان و هندی ها هر دو زیان فراوان دیدند. اگر ایران برای مدتی دیگر مقاومت کرده بود هندی ها انگلیسی ها از وطن بیرون می کردند و در ایران نیز شکست می خوردند. یک نقاش انگلیسی تصویر یکطرفه زیر را از صحنه جنگ خوشاب ترسیم کرده است که تنها سواره نظام انگلیسی را در حال حمله به ایرانیان نشان می دهد!!.
بوشهر امروز که نادرشاه افشار در سال ۱۷۳۶ آن را پایگاه ناوگان ده هزارنفری ایران اعلام کرد و به نادریه تغییر نام داد تا از آنجا استعمارگران اروپایی را از آسیا و شرق آفریقا بیرون اندازد در هشت کیلومتری شمال بوشهر باستانی قرار گرفته است که آثار آن باقی است. بوشهر باستان «لیان» نام داشت که مورخان یونانی قرون قدیم، در تالیفات خود آن را «مزامبریا Mezambria» نوشته و درباره موقع دریایی آن قلمفرسایی کرده اند. پرتغالی ها در سال ۱۵۰۶ وارد بوشهر شده بودند که شاه عباس بیرونشان کرد. کریم خان زند در سال ۱۷۶۳ بوشهر را مرکز تجارت خارجی ایران اعلام داشت و در آنجا به خارجیان اجازه بازکردن مرکز تجاری داد که دکتر مصدق در زمان حکومت خود اقدام کریم خان را مورد توجه قرارداد و بوشهر را بندر آزاد ایران اعلام داشت. شهرت امروز بوشهر که مرکز استانی به همین نام است عمدتا به خاطر تاسیسات برق اتمی آن است.
یک نقاش انگلیسی تصویر یکطرفه زیر را از صحنه جنگ «خوشاب» ترسیم کرده است که تنها سواره نظام انگلیسی را در حال حمله به ایرانیان نشان می دهد!!.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز