پدی کلارک

▪ پدی کلارک (paddy clarke)
▪ رودی دایل (Roddy doyle).
▪ میلاد ذکریا
"رودی دایل" نمایشنامه و فیلمنامه‌نویس ایرلندی، در سال ۱۹۹۳، جایزه بوکر را برای کتاب "پدی کلارک" دریافت کرد و به عنوان پرفروش‌ترین کتاب برنده‌ی بوکر در تاریخ اهدای این جایزه شناخته شد.
ولی "پدی کلارک" نه شبیه نمایشنامه است و نه فیلمنامه. کل داستان که بیشتر گزارش روزانه است تا داستان، از زبان پسرکی به نام پدی (پاتریک) تعریف می‌شود که در ایرلند زندگی می‌کند. خیلی چیزها را باید از خلال گزارش‌ها بیرون کشید. پدی فقط تعریف می‌کند.
خواننده خودش باید اطلاعات را کنار هم بگذارد. خودش باید به جمع‌بندی برسد و خودش باید قضاوت کند. پدی "فقط" تعریف می‌کند.
زندگی پدی واقعی‌ست، نه خیلی شاد مثل بچه‌های قصه‌های پریان و نه خیلی غمگین مثل کوزت بینوایان؛ ولی همانقدر شیطان، جسور و حتی گاهی بد ذات. پدی در دهکده‌ای ساحلی زندگی می‌کند، پسر بزرگ خانواده است و یک برادر و دو خواهر کوچکتر دارد. البته تصور نکنید به دست آوردن این اطلاعات کار راحتی است، هرگز!
از همان صفحه‌ی اول پدی یک روز یک پسر بچه‌ی معمولی را تعریف می‌کند. اطلاعاتی که پدی به شما می‌دهد فقط در دایره افرادی است که با آنها سر و کار دارد و در حدی که بتواند داستانش را تعریف کند، نه بیشتر. به نحوی که تا آخر داستان درباره‌ی یکی از خواهرهایش هیچ چیزی نمی‌فهمید، چون او دختر است و بسیار کوچک و نمی‌تواند با پدی بازی کند؛ بنابراین هیچ دلیل ندارد که از او حرف بزند!
بار احساسی این نوشته و درک علت برخوردها و اتفاقات آن برای ما آدم بزرگ‌ها خیلی ساده نیست. مثلا ما نمی‌فهمیم پدی چرا می‌خواهد برادر کوچکش سندباد(فرانسیس) را مجبور بکند که بنزین فندک را بخورد. اتفاقات و نتایج آن دلایلی دارند که در دنیای پدی کاملا منطقی هستند، هر چند ما آنها را نفهمیم. از اواسط داستان که ما می‌فهمیم پدر و مادر پدی مشاجره‌های روزانه و قطع‌نشدنی‌ای دارند، و بعد پدی صدای کتک خوردن مادرش را می‌شود، احساسات پدی به درک ما نزدیکتر می‌شود.
البته برخورد پدی با این مشکل هم درست مثل هر پسربچه‌ی دیگری است، با کمی تفاوت. این پسربچه‌ی دبستانی، در رویاهایش قانونی تصویب می‌کند که اگر تا صبح بیدار بماند، دعوایی نخواهد شد و مادرش کتک نخواهد خورد و این‌کار را آنقدر ادامه می‌دهد تا سر کلاس، از زور بی‌خوابی بیهوش می‌شود.
رودی دایل تمام این ماجراها را، دقیقا به زبان بچه‌ها برای ما نوشته است. همانطور که شما باید از ناگهان عصبانی‌شدن برادر کوچکترتان وقتی که مداد پاک‌کنش را یک بچه‌ی کوچکتر برداشته، بفهمید که پاک‌کن برای او حکم تمامیت ارضی‌اش را داشته که حالا به آن تجاوز شده؛ اینجا هم خودتان باید از بین صحبت‌های پدی بفهمید که هرکسی برای او چه جایگاهی دارد.
پدر جایگاهی دور از دسترس که باید مراقب بود به مادر آسیبی نرساند؛ حتی اگر مجبور باشد تمام یکشنبه، آواز مسخره‌ای که او می‌گوید را حفظ کند، و مادر نازنین و دوست داشتنی که باید حمایت بشود. او در طول کتاب هیچ لقمه‌ی آماده‌ای به دهان شما نخواهد گذاشت.
به همین دلیل شاید کتاب در صفحات اول، و برای ما که به رمان‌های آدم بزرگ‌ها عادت کرده‌ایم، خسته‌کننده یا بسیار معمولی به نظر بیاید، طوری که بپرسیم چرا جایزه بوکر به آن تعلق گرفته؟ ولی با خواندن صفحات بیشتر، متوجه ظرافتی که در بین جملات کودکانه‌ی پدی با نهایت دقت چیده شده خواهیم شد؛ آن وقت است که خواندن این گزارش روزانه برایمان معنی پیدا می‌کند.
کتاب برای آنها که پسربچه‌ی دبستانی دارند، حرف بسیار دارد. خصوصا برای کسانی که قصد طلاق دارند! شاید پس از خواندن کتاب، مجبور شوند برای یک‌بار هم که شده باور کنند که بچه‌ها همه چیز را خوب می‌فهمند؛ و اگر عکس‌العملشان آن چیزی نیست که ما تصور می‌کنیم، به این دلیل است که قوانین دنیایشان با مال ما کمی متفاوت است.

زهره مرتجی
جایزه "من بوکر" توسط بنیاد جایزه بوکر و پشتیبانی "گروه من" اهدا می‌شود. نویسندگان تمام کشورهایی که آثارشان به انگلیسی نگاشته و یا ترجمه شده باشد، حق شرکت در این مسابقه را دارند. جایزه اصلی بوکر تنها به نویسندگان حوزه کامنولت و ایرلند اهدا می‌شود، اما این جایزه ــ من بوکر ــ جهانی است. ارزش جایزه ۶۰ هزار پوند است و از نیمه‌ی سال ۲۰۰۵ هر دو سال یکبار اهدا می‌شود.

منبع : کتاب نیوز