تبریز از خانه های ناامن می لرزد

«تبریز» زیباترین نام در فرهنگ جغرافیایی ایران است تا آنجا که در شاعران و عارفان شور برانگیخته و جهانگردان و گردشگران را مجذوب و مسحور خود کرده است اما آنچنان که باید در خور این نام زیبا به آن توجه نشده است اگر ارک علیشاه با تمام ابعادش بر جای بود، اگر فیروزه‌ی اسلام- مسجد کبود- سالم می‌ماند آثار تاریخی دیگر، به چشم نمی‌آمد، توجه داشته باشیم که سه اثر گردشگری تبریز یعنی اتل گلی، خانه مشروطیت و مقبربه‌الشعراء که در قرن اخیر ساخته شده‌اند، چه اندازه گردشگر به خود جذب می‌کند چه برسد به آثار باستانی که در قرون دور ساخته شده‌اند. اگر ارک علیشاه با آن صلابت محفوظ می‌ماند و با آثار بزرگ جهان پهلو می‌زد و اگر مسجد کبود از گزند آفت طبیعی می‌رست سر به آسمان می‌سائید و تبریز را نه به مرکز گردشگری بلکه به قطب جهانگردی تبدیل می‌کرد.
به یقین اگر امکانات و فناوری سازنده‌ای امروز در قرون گذشته در اختیار مسئولان زمان موجود بود ارک و مسجد کبود را آن چنان محکم می‌ساختند تا به همراه آثار دیگر آن زمان‌ها پس از گذشت قرون و اعصار همچنان استوار و محکم بر تارک جهان می‌درخشیدند پیشینیان ما چنین کرده‌اند و میراث گران‌بهایی برای ما به یادگار گذاشته‌اند. مسئولان ما چه آثاری به آیندگان خواهند گذاشت. وقتی موضوع به سخن گفتن می‌رسد مسئولان شهر از هیچ نظر کم نمی‌آورند آیین‌نامه‌ی مقاوم‌سازی را می‌دانند بر واقع شدن تبریز بر روی خط گسل اشراف دارند مقررات ساخت و ساز استاندارد بنا را توضیح می‌دهند اما در عمل چنین نیست. یا شهرداری و سازمان‌ها و مراکز مرتبط چه اندازه خود را مکلف به اجرای اصول شهرسازی و استاندارد ۲۸۰۰ می‌دانند؟‌ چرا از یک طرف برای مقاوم‌سازی آیین‌نامه تدوین و ابلاغ می‌کنند و از طرف دیگر از برخی اصول استحکام‌سازی چشم می‌پوشند باید سؤال شود مسئولان محترم شهری به کدام اصول پایبند هستند؟ به استحکام‌سازی یا مماشات؟ چه بازوی اجرایی برای برخورد با سودجویان دارند آیا به ساخت و سازهای انجام شده نظارت کافی و وافی دارند؟ در استیفای حقوق مردم مصر هستند؟
در نظر بیاورید حال آن کارمند یا کارگر یا فرد کم‌درآمد را که با هزاران خون و دل خوردن و کار و تلاش و اضافه‌کاری شبانه‌روزی مبلغی جمع می‌کند و از خرجی خانواده می‌زند تا یک چهاردیواری فراهم کند وزن و فرزندش را زیر سقف آن جای دهد ولی بعداً متوجه می‌شود که اصول مهندسی و استاندارد مقاوم‌سازی را رعایت نکرده‌اند، چه اندازه یاس و ناامیدی به او دست می‌دهد همیشه در ترس از زمین لرزه به سر می‌برد و شب را با کابوس زلزله به صبح می‌رساند و یا حال آن فرد را که با زحمات فراوان ساختمانی را دست و پا می‌کند و در کنار او ساختمان‌سازی سودجو و متخلف پیدا می‌شود و خارج از اصول معماری و مهندسی بر روی ساختمان چهارطبقه بتن آرمه یک طبقه با آهن (آن هم قوطی) و به وسیله جوش دادن به میلگرد می‌سازد و همسایه‌ی بی‌پناه را در دلهره‌ی عظیم فرو می‌برد چون می‌داند با کوچک‌ترین تکان این ساختمان بر سرش خراب خواهد شد و البته مراجعات و پیگیری‌های مداوم برای پیشگیری از این اقدام غیرقانونی نتیجه‌بخش نمی‌شود نکته‌ی جالب اینکه وقتی شهروندی بخاطر سودجویی و تخلفات این قبیل افراد به شهرداری مراجعه می‌کند و بعد از مراجعات مکرر نتیجه نمی‌گیرد متوجه می‌شود باید به سازمان نظام مهندسی مراجعه کند زمانی که به آنجا می‌رود به او می‌گویند باید اول -/۰۰۰/۵۰۰ ریال به حساب سازمان واریز شود تا کارشناس، بررسی کند و در آخر مسئولان نظام مهندسی اظهار می‌دارند که ما در مقابل این تخلف تنها کاری که می‌توانیم انجام دهیم لغو پروانه مهندس ناظر است و نمی‌توانیم از این تخلف و ساخت و ساز غیرمجاز جلوگیری کنیم از طرف دیگر مسئولان شهری در گذشته نسبت به خطرات زلزله و عواقب وخیم آن که هر لحظه ممکن است فاجعه‌ی بزرگ انسانی بوجود آورد و لطمات مالی فراوانی بر جامعه تحمیل کند؛ بی‌توجه و بی‌اعتنا بوده و هستند.
اکنون که کشور در حال تحول و رویکرد جامعه تغییر یافته است از شهردار و مسئولان انتظار می‌رود مقررات ملی ساختمان را در نظر بگیرند و مجوزها را منوط به رعایت استاندارد ۲۸۰۰ و نظارت دقیق نمایند.
همچنین برای پیشبرد اهداف خود از نظر آگاهان و کارشناسان دلسوز و متعهد سود جوید تا در اجرا و نظارت آن موفق باشد.
در آخر چند سوال که نظر کارشناسان ساختمانی می‌باشد از مسئولین بی‌توجه شهری داریم.
امید است مورد توجه مسئولان شهرداری و متولیان عمران و آبادانی شهر قرار گیرد.

۱- چرا هنوز مدیریت واحد شهری بوجود نیامده است تغییرات مدیریتی چگونه باید صورت گیرد و مردم چه انتظاری از مدیریت واحد باید داشته باشند؟
۲- چرا مقررات ملی ساختمان تدوین می‌کنیم و به تحقق آن در عمل همت نمی‌نمائیم؟
۳- چرا آیین‌نامه طراحی ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله تدوین می‌کنیم و در عمل به صورت تشکیلاتی و جدی آن را به مورد اجرا نمی‌گذاریم؟
۴- برای ارتقای کیفیت ساختمان‌سازی و علاج واقعه قبل از وقوع، چه باید کرد؟
سهراب فرحان

منبع : روزنامه تفاهم