هشدار سرمه ای

تا به حال سرمه را برای آرایش چشمان‌تان استفاده کرده‌اید؟ حتما می‌دانید که رنگ سیاه سرمه، جلوه زیبایی به چشم‌ها می‌بخشد و تیرگی و گیرایی چشم‌ها را بیشتر می‌کند. برخی از بانوان هم سرمه را برای پررنگ‌تر نشان دادن ابروهایشان استفاده می‌کنند ولی با این همه سرمه این روزها در رقابت با انواع خط‌چشم‌هایی که بازار لوازم آرایشی را در قبضه خود گرفته‌اند، شکست خورده است و بیشتر شما بساط سرمه و سرمه‌دان را در گنجه مادربزرگ‌ها پیدا می‌کنید...
اگر شما همچنان طرفدار سرمه و کشیدن آن به چشمانتان هستید، بد نیست درباره این لوازم آرایش سنتی زنان ایرانی بیشتر بدانید:
سرمه که در زبان عربی آن را کحل می‌گویند، ماده سیاهی است که برای سیاه کردن چشم به پشت پلک‌ها و یا داخل چشم کشیده می‌شود. جالب است بدانید نام رنگ سرمه ای هم از این ماده گرفته شده است چون هم سرمه و هم رنگ سرمه‌ای، رنگ تیره‌ای دارند.
● چشمانتان حساس است؟
اگر شما چشمان حساسی دارید باید خیلی مراقب مالیدن سرمه به چشمان‌تان باشید. معمولا مواد شیمیایی مثل سرمه و یا خط‌چشم و یا مدادچشم که در آرایش چشم‌ها استفاده می‌شوند یا خنثی هستند و یا تحریک‌کننده و گاهی نیز می‌توانند باعث حساسیت چشمی شوند البته ممکن است سرمه برای یک نفر هیچ‌گونه حساسیتی ایجاد نکند ولی برای شخص دیگری باعث حساسیت شود. علایم حساسیت چشمان شما به سرمه، قرمزی، خارش، اشک چشم، ضخیم شدن لبه پلک و پوسته پوسته شدن پوست سطح پلک است. پزشکان می‌گویند حساسیت چشم معمولا تا دو ماه طول می‌کشد. اگر شما پس از کشیدن سرمه به چشمان‌تان دچار این علایم شدید بد نیست در اولین فرصت با یک متخصص چشم تماس بگیرید تا داروهای لازم ضد حساسیت را دریافت کنید.
● سرمه و مسمومیت با سرب
استفاده از سرمه برای چشم آن قدرها هم که فکر می‌کنید بی‌خطر نیست. خیلی‌ها تصور می‌کنند چون سرمه محصولی خانگی است و به صورت دست ساز تهیه می‌شود، می‌توان به سلامت آن بیش از خط چشم اعتماد کرد ولی خود سرمه هم می‌تواند از جهاتی سلامتی شما را به خطر بیندازد. سرمه معمولا حاوی مقداری فلز سرب است که استفاده از آن در این محصول زیبایی شاید سلامت شما را تهدید کند. سرب فلزی است خاکستری با ته‌رنگ مایل به آبی. محققان می‌گویند سرب در نسوج بدن جذب پروتئین‌ها می‌شود و بیشترین اثر سمی خود را بر مغز و اعصاب وارد می‌کند. سرب در محصولات خانگی مانند سرمه چشم، سنگ‌های زینتی مصنوعی به صورت گردن‌بند و یا دستبند به کار برده می‌شود که می‌تواند در مواردی باعث مسمومیت با این فلز شود.
● سرمه و روغن کنتو
شاید دوست داشته باشید بدانید سرمه از کجا به وسایل آرایش بانوان قدیمی راه یافت. حدود ۷۰ سال پیش، پیشرفت صنایع به این صورت نبود و خبر از برق و چراغ و لوستر نبود. مردم شب‌ها برای روشن کردن فضای منزل از چراغی به نام چراغ پیه‌سوز استفاده می‌کردند و مواد سوختنی آن را که به «روغن کنتو» معروف بوده است از دانه گیاهی به نام بیدانجیل (کنتو) به دست می‌آوردند. برای تهیه روغن کنتو آنها تنه درخت نارون را سوراخ می‌کردند و از چوب همان درخت برای آن دسته‌ای درست می‌کردند که در داخل آن بتواند به چرخش دربیاید و یک سوراخ هم برای خارج شدن روغن آن در زیر آن تعبیه می‌کردند. آنها گاوی را با چشمان بسته به دسته این هاون مخصوص می‌بستند و دانه گیاه کنتو را داخل آن می‌ریختند و با چرخاندن مکرر این حیوان «کنتو» له شده و روغن آن از سوراخ زیرین بیرون می‌آمد که بعدها آن را به صورت سنگی ساختند که دیگر آن اثر را نداشت و از همان روغن کنتو یا روغن حیوانات اهلی (گاو و گوسفند) به تهیه سرمه می‌پرداختند. برای تهیه سرمه آنها سنگی را روی فتیله‌ای که آغشته به روغن و در حال سوختن بود، می‌گرفتند و دود حاصل از آن را که سرمه نامیده می‌شود، به چشمان خود می‌کشیدند. البته در برخی مناطق ایران نیز با سوزاندن بادام،‌فندق و کرچک آن را به عنوان سورمه چشم استفاده می‌کردند.
● یک عادت خطرناک
بسیاری از خانم‌ها عادت دارند سرمه، خط چشم و حتی مداد چشم را درون چشمانشان بکشند. این کار دو ایراد اصلی دارد، اول اینکه وقتی شما این مواد را داخل چشمانتان می‌کشید، چشمان شما کوچک‌تر به نظر می‌آیند بنابراین اگر شما چشمان چندان درشتی ندارید بهتر است این کار را انجام ندهید. از طرف دیگر سرمه که به صورت خانگی و خارج از شرایط استریل کارخانه‌ای تهیه می‌شود، ممکن است حاوی میکروب‌هایی باشد که به این ترتیب وارد چشمان شما شده و باعث التهاب و قرمزی چشم و در موارد پیشرفته‌تر باعث عفونت چشمان شما می‌شود. ظرف سرمه یا همان سرمه‌دان می‌تواند محلی برای رشد و تکثیر باکتری‌ها و میکروب‌ها باشد چون این محیط معمولا تاریک است به خصوص مواد اولیه این محصول معمولا به صورت خانگی و دست ساز تهیه می‌شوند که امکان آلودگی آن بسیار زیاد است.

دکتر گلرخ ثریا

منبع : روزنامه سلامت