آخرین رویای بوش

دولت جورج بوش، رئیس‌جمهور ایالات متحده طرحی را برای سرعت بخشیدن به عملیات تعقیب، شناسایی و دستگیری اسامه بن‌لادن، رهبر فراری القاعده تدوین کرده که هدف بازداشت او قبل از پایان دوران زمامداری‌اش را دنبال می‌کند.
اواسط هفته گذشته بود که رادیوی ملی آمریکا طی گزارشی موافقت بوش با حمله به مواضع القاعده در داخل قلمرو پاکستان و ورود نیروهای ویژه ارتش آمریکا به خاک این کشور برای نابودی مخفیگاه‌های این گروه، افزایش حملات موشکی هواپیماهای بدون سرنشین ارتش علیه مواضعی در پاکستان و بسیج عوامل سیا در سراسر دنیا را در چارچوب پروژه دستگیری بن‌لادن دانست.
با این حال اولین عملیات زمینی ارتش آمریکا در پاکستان که ۲۰ کشته بر جای گذاشت با یک مانع جدی روبه‌رو شد.
پاکستانی‌ها از این که حاکمیت ملی‌شان نقض شده بود بشدت برآشفتند. هواداران رسانه‌ای طالبان هم به این خشم دامن زدند. در حالی که نیویورک‌تایمز روز ۴ سپتامبر یعنی یک‌روز پس از این عملیات، طی گزارشی مدعی تبادل آتش چند ساعته نیروهای ویژه‌ هلی‌برد شده ارتش آمریکا به داخل خاک پاکستان با شبه‌نظامیان القاعده شد. طرف پاکستانی اصرار داشت در این عملیات ۲۰ شهروند غیرنظامی کشته شده بودند.
دولت پاکستان در واکنش به این اقدام برای مدت کوتاهی عملیات سوخت‌رسانی به شناورهای جنگی ناتو را از طریق بندر کراچی به حال تعلیق درآورد. یوسف رضا گیلانی، نخست‌وزیر پاکستان هم به این حمله اعتراض کرد و یادآور شد اقدام علیه افراطیون در داخل خاک پاکستان فقط حق دولت و ارتش این کشور است. ارتش هم پشت‌سر دولت گیلانی ایستاد و اشفق کیانی، رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان برای نشان دادن جدیت خود در جلوگیری از تکرار این حملات به واحدهای رزمی دستور داد با مواردی مشابه بعدی مقابله کنند.
سرتیپ اطهر عباس، سخنگوی ارتش پاکستان با اشاره به این فرمان مافوقش گفت: دستورات کاملا شفاف هستند. وی ‌افزود: چنانچه این حادثه یک بار دیگر تکرار شود نیروهای رزمی دستور آتش دارند. با این حال به نظر می‌رسید دولت غیرنظامی گیلانی و ارتش در حال رل بازی کردن برای تماشاچی‌های خانگی هستند.
پاکستان پس از آغاز جنگ با تروراز سوی ایالات‌متحده، میلیاردها دلار کمک بلاعوض از واشنگتن دریافت کرده و به طور قطع خواستار توقف روند برخورداری از همین کمک‌‌ها نیست. این بدان معناست که وقتی رابرت گیتس، وزیر دفاع ایالات‌متحده و مایکل مولن، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا پس از مذاکرات امنیتی با مقامات پاکستانی خاک این کشور را ترک می‌کنند نباید انتظار تکرار اعتراض‌ها به ادامه عملیات نظامیان آمریکایی علیه مواضعی در داخل قلمرو پاکستان را داشت.
این عملیات گسترده‌ترین و جدی‌ترین اقدام دولت پاکستان برای سرکوب طالبان و القاعده پس از اشغال افغانستان در سال ۲۰۰۱ میلادی است. طالبان و القاعده در برابر فشارهای دوسویه از پاکستان و افغانستان در شرایط سختی قرار گرفته‌اند‌ و این دقیقا همان چیزی است که آمریکایی‌‌ها به‌دنبالش هستند.
با این حال پیشرفت عملیات سرکوب طالبان و القاعده کند است. یکی از دلایل این کندی شرایط جغرافیایی خاص منطقه است و دیگری این که موضع ملایم دولت پرویز مشرف، رئیس‌جمهور پیشین پاکستان به این دو گروه ۷ سال فرصت داد تا در عمق مناطق قبایل‌نشین مرزی پاکستان با افغانستان رسوخ کرده و بهشت امنی برای خود بسازند.
آمریکایی‌ها با حمله سوم سپتامبر قصد داشتند عزم و اراده خود برای تشدید برخورد با القاعده و طالبان و نارضایتی‌شان از عملکرد پاکستانی‌ها در قبال این دو گروه را نشان دهند. تا پیش از این سیا براساس توافق‌های قبلی باید مقامات پاکستانی را در جریان اهداف قرار می‌داد و نیروهای پاکستان به نیابت از آمریکایی‌ها وارد عمل می‌شدند با این حال شکل همکاری معمولا اثربخشی لازم را نداشت.
در اکثر موارد شورشی‌ها توسط همفکران‌شان در ارتش پاکستان یا دستگاه اطلاعاتی این نهاد موسوم به ISI از حمله آگاه می‌شدند. این تجربه‌ای بود که آمریکایی‌ها در ویتنام هم کسب کرده بودند. جنوبی‌ها در اکثر موارد ویت‌کنگ‌ها را از برنامه حملات ارتش آمریکا مطلع می‌کردند. سیا و ارتش آمریکا با توجه به این روند به اقدامات یکجانبه‌گرایانه روی آوردند.
دقیقا به همین دلایل امنیتی است که پنتاگون به افزایش استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در حملات هوایی علیه پاکستان گرایش پیدا کرده که موشک‌های یکصد پوندی هل‌فایر را حمل می‌کنند. این هواپیماها از قابلیت جستجوی بالایی برخوردار هستند و ثاثیر بسزایی بر کاهش قدرت مانور دشمن می‌گذارند.
دولت بوش با افزایش حملات فرامرزی بر طالبان اهدافی دوگانه را دنبال می‌کند. واشنگتن از یکسو امیدوار است این حملات با تشدید فشارها بر طالبان و القاعده از گستره حملات در داخل افغانستان که طی سالجاری میلادی رو به افزایش گذاشته و تا این مقطع از سال مرگ ۱۱۳ سرباز آمریکایی را رقم زده، بکاهد و از دگر سو راه را برای دستگیری بن‌لادن و دیگران رهبران ارشد القاعده در ماه‌های پایانی حاکمیت بوش هموار کرده و جایگاه جمهوریخواهان را در انتخابات ریاست‌جمهوری ماه نوامبر تقویت کند.
به اعتقاد مقامات ارشد آمریکا شرایط کنونی افغانستان تا حدود زیادی ناشی از تحولات پاکستان است. به همین دلیل بوش در نطق اخیر خود در آکادمی نظامی آمریکا برای اولین بار از پاکستان در کنار افغانستان و عراق به عنوان عرصه رویارویی با تروریسم بین‌المللی یاد کرد و فرمان اقدامات یکجانبه در داخل قلمرو این کشور را صادر کرد.
استراتژیست‌های حزب جمهوریخواه بر این باور هستند اهمیت دستگیری بن‌لادن و تاثیر آن بر نتیجه انتخابات اگر از پایان جنگ عراق و کاهش خشونت‌ها در افغانستان بیشتر نباشد، کمتر نیست.

منبع : روزنامه جام‌جم