زنان در دریای خشونت

خشونت بر زندگی میلیون‌ها زن در سراسر جهان در تمام سطوح اجتماعی، اقتصادی و حتی طبقات تحصیل‌کرده سایه انداخته است به‌طوری‌که اعمال این خشونت‌ها از حق زنان برای شرکت در فعالیت‌های اجتماعی جلوگیری می‌کند. خشونت علیه زنان اشکال گوناگونی دارد که نشانگر تجاوز به اساسی‌ترین حقوق بشر است سوءاستفاده‌های خانگی، تجاوز به کودکان، ازدواج‌های اجباری در سنین پائین و ختنه دختران.در گزارش چهارمین کنفرانس جهانی زنان در پکن، پتروس غالی دبیرکل وقت سازمان ملل گفت: خشونت علیه زنان یک مشکل جهانی رو به رشد است. مشکلی که باید در سراسر جهان مورد نکوهش قرار گیرد. وی متذکر شد: ”خشونت خانگی خود به تنهائی رو به افزایش است. مطالعه بر روی ۱۰ کشور نشان می‌دهد که ۱۷ تا ۳۸ درصد زنان مورد ضرب و شتم شوهرانشان قرار می‌گیرند.“
در بیانیه کنفرانس پکن آمده است: ”خشونت علیه زنان در حقیقت مساوی است با تجاوز به حقوق اولیه بشر و مانعی برای رسیدن به اهدافی همچون برابری، رشد و صلح.بعضی از دختران قبل از تولد قربانی خشونت هستند؛ والدینی که در انتظار تولد کودکی هستند جنین دختر را سقط می‌کنند و در عوض برای تولد نوزاد پسر لحظه‌شماری می‌کنند. بعضی جوامع دختران را طبق رسوم سنتی‌شان ختنه می‌کنند که بر اثر این عمل دختران از نظر جسمانی ناقص و از نظر روحی آسیب‌پذیر می‌شوند. در جوامع دیگر دختران را در سنین پائین قبل از اینکه از نظر جسمانی، عقلانی و یا عاطفی بالغ شوند، مجبور به ازدواج می‌کنند.
زنان قربانیان اصلی زنا، تجاوز و خشونت‌های خانگی هستند که باعث جراحت، معلولیت جسمانی و یا حتی مرگ آنها می‌شود.
در بسیاری از جوامع از تجاوز به زنان هنوز به‌عنوان یک اسلحه جنگی استفاده می‌شود، استراتژی برای به زانو درآوردن دولت‌ها و ایجاد رعب و وحشت در بین عموم مردم، سربازان عمداً به زنان قومیت‌های مختلف تجاوز می‌کنند و بعد آنها را رها می‌سازند.در بیانیه کنفرانس پکن آمده است: ”تجاوز در درگیری مسلحانه یک جنایک جنگی است و باید تحت شرایط خاص همانند کشتار جمعی با آن برخورد کرد.“دبیرکل سازمان ملل در کنفرانس پکن گفت: ”امروزه بسیاری از زنان از تأثیرات جنگ و مناقشات داخلی و خارجی که در تاریخ بشر بی‌سابقه بوده است رنج می‌برند.“ وی افزود: ”گرایشات سازماندهی شده تأسف‌باری برای تحقیر زنان وجود دارد که تجاوز دسته‌جمعی یکی از آنها است. ما به تصویب قانونی بین‌المللی برای مقابله با خشونت‌های سازماندهی شده در زمان جنگ‌ها پافشاری خواهیم کرد.“
خشونت خانگی
خشونت علیه زنان در خانواده هم در کشورهای در حال رشد و هم در کشورهای پیشرفته بطور یکسان اتفاق می‌افتد. از مدت‌ها قبل همسایگان، جامعه و حتی حکومت به این موضوع همانند یک مسئله شخصی نگریسته و از کنار آن بی‌تفاوت رد شده‌اند، ولی چنین مسائل ظاهراً شخصی به یک تراژدی همگانی تبدیل شده است. در آمریکا در هر ۱۸ دقیقه یک زن کتک می‌خورد. مطمئناً در آمریکا خشونت خانگی یکی از مهمترین آسیب‌ها در بین زنان بالغ است. بین ۲۲ و ۲۳ درصد زنان به‌علت خشونت خانگی به اورژانس‌ها مراجعه کنند.
دادگاهی جنجالی، ا. جی. سیمسون فوتبالیست سابق آمریکا را در مورد قتل زن سابق و دوست پسرش تبرئه کرد. ولی این دادگاه توجه رسانه‌های بین‌المللی را به موضوع خشونت خانگی، سوءاستفاده و آزار و اذیت شوهران جلب کرد.در پرو ۷۰ درصد جنایت‌های گزارش شده به پلیس در مورد زناین است که شوهرانشان آنها را کتک زده‌اند.در پاکستان بی‌نظیر بوتو از مادر ۳۵ ساله دو کودک که در دعوای خانوادگی شوهرش وی را به سختی سوزانده بود، به شدت حمایت کرد. وی پس از عیادت آن زن در بیمارستان گفت: ”برای چنین رفتاری هیچ عذر و بهانه‌ای قابل قبول نیست. با حضورم در اینجا می‌خواهم پیامی برای کسانی که از نظر خودشان با تحقیر زنان می‌خواهند از سرزمین‌شان دفاع کنند، بفرستم. این اعمال دیگر تحمل نخواهد شد.“براساس گزارش کمیسون حقوق بشر، سال ۱۹۹۳ در ایالت پنجاب پاکستان از ۴۰۰ مورد خشونت خانگی تقریباً نیمی از زنان کشته شدند.
خشونت در رابطه با جهیزیه و ازدواج‌های زودرس
در بعضی از کشورها عروسی بر طبق توافق بر سرجهیزیه که به‌عهده خانواده عروس است، سر می‌گیرد. ناتوانی در پرداخت جهیزیه می‌تواند منجر به خشونت شود. در بنگلادش عروسی که جهیزیه‌اش به‌نظر خانواده کم می‌آمد، صورتش بعد از اینکه شوهرش بر روی آن اسید پاشید از ریخت افتاد.در هندوستان به‌طور متوسط روزانه از هر ۵ زن یک‌نفر به‌علت بر سر مهریه خودسوزی می‌کند. بسیاری از موارد گزارش نمی‌شود.
ازدواج زودرس، مخصوصاً بدون در نظر گرفتن خواسته دختر، یکی دیگر از اشکال نقض حقوق بشر است. ازدواج زودرس و حاملگی‌های متعدد بر روی سلامت زنان در طول زندگی‌شان تأثیر بسزائی دارد.
بدرفتاری بعد از ازدواج
در بسیاری از کشورها تجاوز جنسی شوهران به همسرانشان جرم محسوب نمی‌شود. یک زن باید همیشه اطلاعت کند. برای یک زن عملاً بسیار مشکل است ثابت کند مورد تجاوز جنسی شوهرش قرار گرفته مگر اینکه نشان دهد جراحت جدی برداشته است.گزارشگران ویژه متذکر می‌شوند که مجازات‌های سبک برای آزارهای جنسی باعث می‌شود این تصور غلط برای مهاجمان و عموم مردم پیش آید که شکنجه جنسی زنان مسئله مهمی نیست و می‌توانند از کنار آن به‌راحتی بگذرند.مزاحمت‌های جنسی
مزاحمت‌های جنسی در محیط کار نگرانی زنان را افزایش داده است. کارفرمایان از قدرتشان برای ارضای امیال جنسی‌شان از همکاران و یا زیردستان زن در محیط کار سوءاستفاده می‌کنند. بعضی مواقع با دادن قول ارتقاء شغلی و یا شکل‌های دیگر پیشرفت کاری و یا حتی به‌راحتی بدون هیچ وعده‌ای محیط کار را برای همکاران زنشان نامطلوب و ناامن می‌کنند. زنانی‌که به این درخواست‌های نامشروع جواب رد دهند با مواردی همچون تنزل رتبه و یا حتی اخراج مواجه می‌شوند. اما در سال‌های اخیر بسیاری از زنان درگیر با این نوع مسائل قدم را فراتر گذاشته، این‌گونه موارد را گزارش می‌دهند و به دادگاه شکایت می‌کنند.گزارشگران ویژه تأکید می‌کنند که مزاحمت‌های جنسی به‌صورت تبعیض جنسی همچنان ادامه دارد و روزبه‌روز افزایش می‌یابد. در گزارش آمده است: ”نه تنها زنان تحقیر می‌شوند بلکه دانش حرفه‌ای آنان در رابطه با کارشان زیر سؤال می‌رود در نتیجه عملکرد کاری این زنان در رابطه با همکاران مردشان کوچک شمرده می‌شود.“
فحشا و قاچاق زنان
بسیاری از زنان از طریق والدین، همسران و یا حتی برادرانشان به فساد کشیده می‌شوند، در اینجا مشکلات اقتصادی و شرایط اجتماعی را نیز می‌توان برشمرد. همچنین بعضی از آژانس‌های کاریابی و همسریابی با وعده یافتن همسر مناسب و کار در کشورهای خارجی آنها را به فساد می‌کشاننند. یعنی بسیاری از مواقع زنان ناخواسته در دام شرایطی می‌افتند که رهائی از آن بسیار مشکل و یا حتی غیرممکن است. حتی بعضی مواقع شرایط آن‌چنان سخت می‌شود که زنان به خانه‌های فساد اعتماد می‌کنند و به آنجا پناه می‌برند.چون در بسیاری از کشورها فحشا غیرقانونی است، چنین زنانی نمی‌توانند در مقابل تجاوز و رهائی از خانه‌های فساد تقاضای حمایت کنند. از طرف دیگر مشتریان چنین خانه‌هائی به‌ندرت مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.
در تایلند این زنان اگر به پلیس پناه ببرند، اغلب دستگیر شده و با پرداخت جریمه به خانه‌های فساد برگردانده می‌شوند.گسترش قاچاق زنان و دختران مخصوصاً در آسیا به نقطه اوج خود رسیده است. بسیاری از زنان و دختران جوان اغلب با تبانی مأموران مرزی به‌طور غیرقانونی از مرز رد می‌شوند. در یک حادثه ۵ زن جوان خیابانی در حالی‌که با زنجیر به تخت بسته شده بودند در یک خانه فساد نزدیکی مرز در آتش سوختند. در چندین کشور اروپائی قاچاق زنان از کشورهای در حال توسعه به‌صورت صنعتی پولساز درآمده است.
گزارشگران ویژه از حکومت‌ها می‌خواهند از دختران جوان حمایت کنند تا در خانه‌های فساد به‌کار گرفته نشوند. همچنین آژانس‌های کاریابی را از نزدیک تحت‌نظر بگیرند.
خشونت علیه کارگران زن مهاجر
چنان‌که انتظار می‌رود زنان کارگر مهاجر کشورشان را برای یافتن شرایط زندگی بهتر و دستمزد بالاتر ترک می‌کند. اما سود واقعی عاید کشورهای میزبان و کشورهای مبدا می‌شود.برای کشورهای مبدا پولی را که کارگران به وطن‌شان می‌فرستند منبع بسیار مهم مالی است. از طرف دیگر کشورهای میزبان به کارگران مهاجر اجرت کمتری پرداخت می‌کنند و آنها را در کارهای پست به‌کار می‌گیرند.
اما در این میان خود کارگران مهاجر در وضعیت بسیار بد و اسف‌باری به‌سر می‌برند. بسیاری از آنها همچون بردگان زندگی می‌کنند و مورد آزار و اذیت کارفرمایانشان قرار می‌گیرند.در خاورمیانه و در منطقه خلیج‌فارس تقریباً ۲/۱ میلیون زن، عمدتاً آسیائی در خانه‌ها به‌عنوان مستخدم کار می‌کنند. براساس گزارش گروه مستقل حقوق بشر خاورمیانه، کارگران زن مهاجر در کویت اغلب از دست کارفرمایان خود در عذابند یا کتک می‌خورند و از آنها سوءاستفاده می‌شود اغلب شرایط کاری بسیار وحشتناک است و کارفرمایان از فرار زنان با گرفتن پاسپورت و اوراق شناسائی‌شان جلوگیری می‌کنند.
چالش در دیدگاه‌های سنتی
در مفهوم جنسیت و موازنه قدرت بین زنان و مردان در تمام سطوح جامعه باید تجدیدنظر شود. مبارزه با خشونت علیه زنان نیازمند طی کردن راهی بس طولانی است، راهی‌که باید نقش جنسیت در جامعه به‌طور کامل روشن شود.در بسیاری از کشورها، زنان از نظر اجتماعی در موقعیت پائین‌تری قرار دارند! آنها به‌عنوان جنس دوم، به‌ حساب می‌آیند و این باور غلط که مردان از زنان ارجح‌تر و حتی صاحب آنها هستند، وجود دارد.
تغییر نگرش و ذهنیت مردم نسبت به زنان زمان زیادی را می‌طلبد، حداقل یک نسل و یا بیشتر. با وجود این بالا بردن آگاهی و آموزش پسران و مردان به منظور ارزش دادن به شریک زندگی‌شان از اقدامات قانونی برای حمایت از حقوق اساسی زنان است.شکستن چرخه خشونت نیازمند همکاری و فعالیت مشترک بین سازمان‌های دولتی و غیردولتی اعم از مربیان، مقامات مراقبت‌های بهداشتی، قانون‌گذاران، سیستم قضائی و رسانه‌های عمومی است.

منبع: اطلاعات عمومی سازمان ملل
مترجم: فریبا شهلائی از تبریز

منبع : روزنامه اعتماد