چرایی های تاخیر در برگزاری جایزه فرهاد

نام زنده یاد فرهاد مهراد، از آن دست نام هایی است که به اصطلاح، دوست و دشمن می شناسند ‌و دست کم در ظاهر هم که شده، برایش احترام قائلند. موسیقی او به واسطه اینکه حاوی مضامین ‌سیاسی اجتماعی است، مخاطبان خاص خود را دارد و در عین حال چون جنس موسیقیاش ‌فضایی به اصطلاح پاپ گونه دارد، مورد اقبال جوانان هم قرار می گیرد. ایرانیان آن سوی آب ‌نیز از همین منظر به موسیقی فرهاد گرایش دارند.
از سوی دیگر این هنرمند محبوب، تنها چهره ‌موسیقی پاپ پیش از انقلاب است که با وقوع انقلاب اسلامی، مغضوب حکومت نگردید و کم و ‌بیش آثارش از صدا و سیما پخش می شود.
با این پیش زمینه کوتاه معلوم می شود، نام فرهاد به ‌قدری صبغه ملی پیدا کرده است که بتوان به اعتبار آن، یک حرکت فرهنگی منحصر به فرد ‌انجام داد و شاید به همین دلیل بود که مؤسسه فرهنگی هنری خانه فرهاد، سال گذشته اعلام کرد، ‌نخستین دوره جشنواره سالیانه خود را با نام "جایزه فرهاد" برگزار می‌کند.‌ ‌
● سه بار تاخیر در برگزاری "جایزه فرهاد"‌
این جشنواره در سه حوزه سرایندگی شعر و ترانه، آهنگسازی و خوانندگی اعلام موجودیت کرد ‌و بخش هایی همچون نوازندگی، پژوهش و تحقیق، تولید و عرضه آثار (نشر)، اطلاع‌رسانی و گزارشگری، صدابرداری و صداگذاری، طراحی پوستر و روی جلد را هم به آینده موکول کرد. ‌موضوع جشنواره نیز گر چه آزاد اعلام شد ولی تأکید شده بود در جهت کرامت و آرمانهای ‌انسانی باشد و در عین حال در تـعارض با باورهای اخلاقی، عرفی و هنجارهای اجتماعی فعلی ‌ایران قرار نگیرد. بدین منظور اهدافی همچون ایجاد شرایطی برای مشاوره، کشف استعداد و ‌تشویق جوانان شاعر، آهنگساز و آواز‌خوان به آفرینش ترانه‌های تازه و بهتر، آگاهی دادن ‌بیشتر به شنوندگان و پـروراندن سلیقه‌های بهتر و درست‌تر برای پرهیز از سهل‌انگاری‌های ‌زیانبار از راه نقد و بررسی و نشر منتخب آثار برتر و همچنین گردآوری، اشاعه و حفظ آثار با ‌ارزش برای توانمندی همه جانبه خانه فرهاد در حمایت از ارزش‌های انسانی در ترانه‌های روز، ‌عنوان شد.
قرار بر این گذاشتند که جشنواره، هر سال همزمان با زادروز فرهاد در تهران ‌برگزار ‌شود و در صورت امکان این جشنواره در روزهای بعد در شهرهای دیگر ایران با ‌داوری و انتخاب بهترین‌ها به سلیقه حاضران در مراسم برگزاری تکرار ‌شود.‌‌در جریان برگزاری نخستین نمایشگاه موسیقی تهران (سالن حجاب، دی ماه ۸۶)، اعلان عمومی ‌جشنواره فرهاد به شکل فراگیری انجام گرفت. پس از آن دبیرخانه جشنواره خبر از پایان ‌بررسی ‌‌۵۳۷‌‌ اثر دریافت شده داد و افزود که به زودی زمان و مکان برگزاری اعلام می شود. اما ‌ظاهراً در روند برگزاری جشنواره مشکلی پیش آمد و موجب به تعویق افتادن زمان برگزاری آن ‌شد و تا کنون برای سومین بار به تعویق افتاده است.‌‌
● نقطه قوت های جایزه فرهاد
‌جشنواره فرهاد با وجود آنکه هنوز طرح روی کاغذی بیش نیست و می تواند همانند هزاران ‌طرح انجام نشده کشورمان به فراموشی سپرده شود، نقطه قوت های منحصر به فردی دارد. ‌نخست جایزه های ارزشمند آن است که تا کنون در تاریخ موسیقی کشورمان چنین اتفاقی را ‌برای هنر موسیقی شاهد نبودیم. جوایز اول تا سوم بدین قرار است‌‌ :‌ جایزه اول : نشان زرین، ‌لوح افتخار و ۱۵ میلیون تومان ، جایزه دوم : نشان سیمین، لوح افتخار و ۱۲ میلیون تومان‌‌، ‌جایزه سوم : نشان برنز، لوح افتخار و ۹ میلیون تومان.‌ علاوه بر اینها، به سه هنرمند برگزیده در حوزه های آهنگسازی، ترانه سرایی و خوانندگی ‌جوایزی شامل پلاک زرین ، لوح افتخار و ۶ میلیون تومان تعلق می گیرد. در ضمن برگزیدگان، ‌امکان عضویت در خانه فرهاد را خواهند داشت. ویژگی دیگر جشنواره، وجه غیر دولتی بودن ‌آن است. اینکه بخش خصوصی بدون اتکا به حمایت های دولتی و منابع عمومی و عام المنفعه، ‌اقدام به چنین کاری بکند، نشان از جسارت برگزار کنندگان دارد. به جرا‡ت می توان گفت که این‌ یکی از معدود برنامه های فرهنگی کشورمان در شصت سال اخیر می تواند باشد که از بودجه ‌نفت بهره مند نیست و عجیب آنکه مورد بی‌مهری مدیران فرهنگی واقع شده است.
چـنانکه یحیی ‌شریعت‌نیا رئیس خانه موسیقی عنوان می‌کند: جایزه فرهاد تاکنون هیچ کمک مادی از دولت یا ‌اسپانسرهای خصوصی دریافت نکرده، اما آنچه باعث تعویق پی در پی برگزاری آن شده است، ‌نبود سالن مناسب برای اجرای مراسم عنوان می شود. ظاهراً با وجود آنکه این جشنواره مجوز ‌برگزاری از سوی دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را دارد، هیچ یک از سالن ‌های معتبر پایتخت، نظیر تالار وحدت، اریکه ایرانیان و تالار اندیشه، تمایلی بر انجام آن در ‌محل خود ندارند.‌
‌فریدون شهبازیان دبیر و رئیس هیئت داوران جایزه فرهاد معتقد است که مشکل جایزه، نه نام ‌فرهاد بلکه موسیقی پاپ است. البته به گفته وی، "علاوه بر آثار پاپ، آثار سنتی و ارکستری هم به ‌جشنواره رسیده است که در بخش داوری باید فکری به حال آنها شود. " او با انتقاد از لفظ موسیقی فاخر که در ۲ سال گذشته ورد زبان ها شده است، می گوید: " لفظ فاخر ارتباطی با ‌ماهیت موسیقی ندارد، بلکه آنچه مناسبتی است و درباره شخصیت‌های مذهبی و مملکتی که مورد ‌احترام مردم هستند، موسیقی فاخر نام می‌گیرد و زمانی که نوبت به موسیقی پاپ و موسیقی روز ‌می‌رسد با اکراه درباره آن صحبت می‌شود. متاسفانه بعضی موضوعات خـاص بـه مـسـتـمـسـکـی بـرای کـسـانـی ‌تبدیل شده که می‌خواهند کارشان از صدا و سیما پخش شود.‌‌‌"‌‌ ‌
● فرهاد نام آشنای توده مردم
با شناختی که توده مردم و همچنین حاکمیت کشور از زنده یاد فرهاد مهراد و موسیقی اش دارند، ‌بعید به نظر می رسد، جشنواره ای به نام آن هنرمند فقید برگزار شود و محتوایش دور از اندیشه ‌های والای او باشد. از سویی دیگر چنانچه این جشنواره جامه عمل به خود بگیرد، نوید ‌شکل گیری یک جریان قدرتمند فرهنگی و هنری فارغ از دخالت های عموماً غیر فرهنگی را ‌می دهد که می‌تواند زمینه ساز حضور فعال هنر ایران در مجامع منطقه ای و جهانی باشد. ‌جشنواره ای که به گفته برخی منابع آگاه، از کشورهای همسایه پیشنهاداتی برای انتقال آن از ‌ایران به آنجا شده است و اگر این گفته صحت داشته باشد، حکایت از ظرفیت فرا ملی جشنواره ‌دارد که به راحتی می تواند در سطح خاورمیانه محکی برای آفرینش های هنری موسیقی روز ‌باشد.‌ ‌
● توجه بخش فرهنگی به موسیقی پاپ
واژه پاپ در کشور ما یادآور نوعی از موسیقی غیر سنتی است که ارزش های هنری و ‌اجتماعی اش همواره با تردیدهای جدی روبرو می شود و این مسئله غیر مفید بودن یا ناسالم ‌بودن موسیقی پاپ، کم کم به یک باور عمومی در سطح مدیران فرهنگی و تصمیم سازان کشور ‌در آمده است. به همین دلیل پشتیبانی از این نوع موسیقی برای بسیاری، دشواری های خاص ‌خود را دارد. در نتیجه هیچگاه اولویت های مدیریتی خود را معطوف به آن نمی کنند.
ضمن ‌اینکه هر آینه احتمال حذف آن هم می رود. اما شرایط زمانه، چنین اقتضاء می کند که بدنه ‌فرهنگی کشور، این نوع جشنواره ها را جدی تر بگیرد، چرا که ظرفیت اقتصادی نهفته در ‌جنس موسیقی اش بسیار قابل توجه است. موسیقی پاپ فارغ از ارزشمند بودن و یا نبودن، در ‌همه جای دنیا روی پای خود می چرخد و گردش مالی آن بسیار بالاست. تا جایی که در ‌کشورهای پیشرفته، علاوه بر ایجاد سرگرمی و تفریح توده مردم، رونق بخش خدمات را هم دامن ‌زده و همچنین تخفیف مالیاتی خوبی برای بنگاه های اقتصادی به ارمغان آورده است. بنابراین ‌موسیقی پاپ هیچ نیازی به همراهی دولت ها ندارد و تنها نظارت قانونمند و نه سلیقه ای بر آن، ‌می‌تواند تضمین کننده اجرای برنامه های مفید با جنبه های اقتصادی و فرهنگی باشد.‌

منبع : روزنامه آفتاب یزد